Вірусолаг Уханьскага інстытута зноў загаварыла

Што распавяла Шы Чжэнлі аднаму з вядучых амерыканскіх СМІ?

У кітайскім горадзе Ухані, дзе ў снежні 2019 года пачалася першая буйная ўспышка COVID-19, размешчаны інстытут вірусалогіі, а ў гэтым інстытуце - цэнтр вывучэння новых інфекцыйных хвароб. Акрамя іншага, у гэтым цэнтры вывучаюць каранавірусы кажаноў. Многія думаюць, што супадзенне невыпадковае.

The New York Times абмеркавала гэтыя здагадкі з Шы Чжэнлі, «жанчынай - лятучай мышшу» Уханьскага інстытута вірусалогіі, як яе празвалі ў СМІ, і экспэртам з сусветным імем.

Лабараторыі ва Ухані і з'яўленне SARS-CoV-2 звязваюць дзве гіпотэзы. Яны супадаюць у тым, што праз няшчасны выпадак мог адбыцца выцек. Але прыхільнікі адной мяркуюць, што гэта быў вірус, генетычна мадыфікаваны для вывучэння, а другі - што вірус паўстаў у прыродзе і трапіў да навукоўцаў з ўзорамі ад жывёл або людзей, занятых на палявых працах. Ніводную з версій не ўдалося пацвердзіць. Большасць даследчыкаў уважаюць абодва сцэнары малаімавернымі. Тым не менш гіпотэзы перасталі быць маргінальнымі пасля таго, як супольная місія САЗ і кітайскіх навукоўцаў фактычна адмяла іх без дастатковага абгрунтавання. Яшчэ часцей іх сталі абмяркоўваць праз даклады амерыканскай выведкі і загаду новага прэзідэнта ЗША Джо Байдэна правесці новае расследаванне.

Журналісты The New York Times спачатку коратка пагаварылі з Шы Чжэнлі праз тэлефон, а потым яна адказала на іх пытанні пісьмова. Вось што яна сказала.

Шы Чжэнлі не ведае, як даць довады, якіх не існуе. Яна шкадуе, што ўвесь свет настроіўся на нявіннага навукоўца.

Да пандэміі ў яе лабараторыі не было SARS-CoV-2. Самы падобны вірус, што ў іх быў, генетычна супадае з SARS-CoV-2 толькі на 96%, аб ім ёсць публікацыі ў навуковай літаратуры. Іншыя вірусы не вывучалі ўпотай.

У 2012 годзе шахцёры ў правінцыі Юньнань захварэлі на невядомую рэспіратарную хваробу, пазней у іх шахце група Шы Чжэнлі знайшла вірус, падобны на SARS-CoV-2. Але аналізы не выявілі ў шахцёраў каранавірусную інфекцыю. Неўзабаве Шы Чжэнлі апублікуе падрабязнасці ў навуковым часопісе.

Яе лабараторыя не праводзіла і не ўдзельнічала ў эксперыментах, накіраваных на тое, каб зрабіць вірусы больш небяспечнымі. Яны толькі вывучалі, за кошт чаго патагены могуць перакінуцца з аднаго віду на іншы.

Некаторыя эксперыменты з каранавірусамі кажаноў праводзіліся ў памяшканнях другога ўзроўню біялагічнай бяспекі, бо ў навукоўцаў не было падстаў меркаваць, што гэтыя вірусы могуць інфікаваць людзей (усяго узроўняў чатыры: чым ён вышэйшы, тым больш строгія патрабаванні).

У інстытуце не ведаюць аб трох супрацоўніках, якія ў лістападзе 2019 года нібыта звярталіся па дапамогу праз невядомую грыпападобную хваробу (пра гэта паведамляла амерыканская выведка). Шы Чжэнлі папрасіла журналістаў назваць імёны гэтых супрацоўнікаў.

Шы Чжэнлі і інстытут нічога не ўтойвалі ад САЗ і сусветнай навуковай супольнасці (місію САЗ і кітайскіх навукоўцаў крытыкавалі за тое, што яна зрабіла высновы без доступу да медыцынскіх картах супрацоўнікаў інстытута, запісаў аб эксперыментах і базы звестак вірусных геномаў). Тое, што адбываецца - спекуляцыі, заснаваныя на поўным недаверы.

Шы Чжэнлі перастала даследаваць паходжанне SARS-CoV-2 праз палітызацыю гэтай тэмы.

Яна ўпэўненая, што не зрабіла нічога дрэннага, таму не баіцца.