Анатоль Котаў расказаў, чаму БелАЗ трапіў пад санкцыі ЕЗ

Частка прыбытку жодзінскага прадпрыемства асядае ў кішэнях дзяржаўных пасярэднікаў.

Былы генеральны сакратар НАК, чалец НАУ і былы супрацоўнік адміністрацыі Аляксандра Лукашэнкі Анатоль Котаў расказаў «Радыё Свабода» пра прычыны, чаму БелАЗ трапіў у санкцыйны спіс ЕЗ.

– За што патрапілі ў санкцыйны спіс МАЗ і БелАЗ

– БелАЗ трапіў за дзве рэчы. Увесь вонкавы гандаль БелАЗ здзяйсняецца не праз само прадпрыемства, а праз спецыяльна створаныя гандлёвыя дамы, якія належаць спартоваму клубу Лукашэнкі. Пры чым тут гандаль прадукцыяй БелАЗа? Прычына ў тым, што асноўная частка прыбытку трапляе не ў кішэні працоўных, якія там працуюць за грашы, а ў кішэні дзяржаўных пасярэднікаў. Прычына гэтага – БелАЗ рэпрэсаваў працоўных, якія спрабавалі страйкаваць.

Аналагічныя падставы для ўвядзення санкцый супраць МАЗа, які гандлюе не сам, а праз спецыяльна створаныя кампаніі за мяжой. У іх самая разгалінаваная структура за мяжой у параўнанні з іншымі кампаніямі. А яшчэ былі рэпрэсіі супраць працоўных, многія людзі былі звольненыя. А таксама за тое, што прадукцыя МАЗа – гэта аўтазакі, якія выкарыстоўваюцца для рэпрэсій супраць грамадзянскай супольнасці. Такім чынам, крытэрыі, паводле якіх ужываліся санкцыі – кантрабанда, рэпрэсіі супраць працоўных, прамая падтрымка рэжыму.

– Які можа быць эфект ад сектаральнай санкцый

– Ніхто не можа пралічыць эфект ад сектаральных санкцый. Ацэнкі вар'іруюцца ад 3% да 15% ВУП Беларусі, ад 8% да 15% беларускага экспарту. У любым выпадку гэта вельмі балюча і сур'ёзна. Гэта прамыя страты рэжыму, але галоўная страта – імідж. Галіновыя санкцыі могуць мець вельмі нечаканыя наступствы. Прыклад з падручніка. Санкцыі ЗША супраць нафтавікоў Беларусі, супраць Нафтана, прывялі да таго, што расейскія кампаніі адмаўляюцца пастаўляць нафту па трубаправодах на той жа Нафтан. Гэтага ніхто не чакаў, таму што дзе Амерыка, а дзе Расея, але такое бывае.

Бо сектаральныя санкцыі – гэта ўдар па іміджы Беларусі і сігнал для бізнэсу за мяжой і ўнутры краіны пра тое, што з намі ніхто гандляваць не будзе. Лепш быць асцярожным, чым правяраць рэестр, ці пад санкцыямі кампанія, ці не, таму лепш пашукаць партнёра з меншай рызыкай у іншым месцы.

Такія сігналы ўжо паступаюць, еўрапейскія банкі адмаўляюцца праводзіць пэўныя плацяжы. Санкцый пакуль няма, але лепш на ўсялякі выпадак падрыхтавацца. Ёсць сумныя для МАЗа і БелАЗа заявы, што амерыканскія і еўрапейскія вытворцы рухавікоў прыпыняюць пастаўкі, таму што для іх гэта больш небяспечна, чым невыкананне кантракту з беларускай кампаніяй.