Самотны рэжым здыме двушку з раскладушкай

Даўно было заўважана: чым горшая і бездапаможная ўлада, тым гучнейшыя фанфары.

Мінулы тыдзень можа ўпэўнена прэтэндаваць на ролю беспрасветна чорнага. З асобнымі рэкордамі – серада, чорная бязмерна. І чацвер, беспрасветна чорны. Паталагічны запал да аблавы і выбівання дзвярэй ужо стаў рэжымнай нормай жыцця. А таму, каб не парушаць агульную каляровую гаму гэтага асаблівага лета, на першы план упэўненым маршам выходзяць зноў людзі ў чорным. Спакаваныя не на сезон – у нейкіх кандовых целагрэйках з каптурамі на галовах і ў чорных масках. Цалкам магчыма, што ўсе гэтыя вартаўнікі панурага парадку яшчэ і бронекамізэлькі не забыліся. Спёка лютая і невыносная. Але як жа абысціся тут без кеўлару, калі трэба будзе прамы судотык з заклятым ворагам. Гэты выяўлены вораг у праёмах паспяхова выбітых дзвярэй павінен убачыць гэтую масу ў чорным і сцяміць: супраціў бессэнсоўны і бескарысны.

Ліпень. Спякота збівае з ног. Аднак часы не выбіраюць. І зноў дадзены загад ісці на сціплы подзвіг. І яны пайшлі – граміць праваабаронцаў і журналістаў. А заадно і ўсякіх там пісьменнікаў і тэлерэпарцёраў не забыцца. Чаго тут саромецца – на вайне як на вайне. Хто там у спісе першы – праваабарончы цэнтр "Вясна"? У напад, наперад!

А дзесьці зусім недалёка, за нейкія сотні кіламетраў, за азярцом ды за лясочкам, – зусім іншае жыццё. Базар славянскі, разухабісты. З спевамі і танцамі. З барбекю і іншымі дазволеным радасцямі эпохі строгага рэжыму. З заезджымі зоркамі і разнастайнымі чынамі мясцовай вертыкалі вялікі загул цалкам дарэчны.

Да лямпачкі ўсякія карантынныя дыстанцыі, ахоўныя маскі і іншыя выдумкі часоў шкоднага кавіду. Наменклатура заўсёды верная таму, хто там, на ярус вышэй. У адным шыхце. Плячом да пляча. Якая пандэмія? Трактары на старт, вірус на фіг, маскі прэч – вертыкаль сустракаецца з народам. У парыве ўсеагульнага запалу да эстрадна-качавога мастацтва. Якія людзі, якія твары! Шкада толькі, Коля Баскаў на зыходную не выйшаў. Ці захварэў. А калі б не гэтая прыкрая замінка, вось было б свята!

А зрэшты, і без яго гульбішча атрымалася на славу. І атракцыёну з залішне асцярожным шоўмэнам знайшлася адэкватная замена – вунь там, у ложы, размесціўся самы галоўны глядач. Той, дзеля якога і ладзіўся гэты ашаламляльны базар. Аднак агульны трыумф волі ладна сапсавала невыносная спякота. І было да слёзаў крыўдна, што ў супрацьстаянні з яе падступствам нават ГУБАЗіК бяссілы і бездапаможны. І таму раптоўныя пралікі і непаразуменні пачынаюць дакучліва пераследаваць рэжым.

Ці то ў Драздах, ці то ў Азёрным у ноч на пятніцу здарыўся нечуваны пярэпалах. З зоны асаблівага кантролю «Славянскага базару», паводле паведамленняў некаторых недабітых канчаткова сродкаў некалі масавай інфармацыі, быццам бы дастаўлены быў пацыент, які зазнаў на сабе раптоўна ўвесь цяжар задушлівай спякоты і ртутнага слупка. Таго шкоднага, чый нясцерпны ціск заўважыў і асэнсаваў калісьці вядомы ўсім Астап.

Аднак не адным базарам жывы рэжым сёння. На наступны дзень пасля вяртання з песенна-гандлёвага рысталішча меркавалася не менш грандыёзная падзея. У Гародні на ўрачыстую здачу рыхтавалі мост. І не нейкі там пасярэдні пераход праз водную перашкоду, а нешта надзвычайнае. Не проста мост, а знак. Рэжым-будаўнік пастанавіў ажывіць закінутую трасу. Злучыць два берагі. Гэта ж так сімвалічна – усім паказаць і даказаць, што ўлада хваткай умельцаў можа раскінуць трывалы і надзейны акведук не толькі над струменем, але і над той прорвай, якая раскрылася пасля леташніх выбараў.

Шыкоўны атрымаўся ў Гародні мост. І ўрачыстасць была прызначаная адпаведная асноўнай задуме. У дваццаць адну нуль-нуль, калі спадзе невыносная спякота. Такой важнай падзеі нішто не павінна было перашкодзіць.

А тут раптам хмарка набегла. Дожджык пайшоў. Раўчукі зазвінелі. Хлынулі плыні. Вясёлая летняя залева ў нашай краіне ўжо даўно залучаная да катэгорыі вялікіх стыхійных бедстваў. І ўсё пайшло паводле звычайнай схемы, і цуду не здарылася. Размыла пачварна подступы да такога важнай аб'екту, пабудаванага на звыклую інэрцыю не толькі для аўтамабілістаў і пешаходаў, але перш за ўсё для ідэалагічных патрэбаў разнастайнага і незлічоныя кіраўніцтва.

Даўно было заўважана: чым горшая і бездапаможная ўлада, тым гучнейшыя фанфары. І ўсе яе няўдачы, абломы, правалы пры такім вечным нешанцаванні атрымліваюць новую назву, аптымістычную цалкам – выклікі часу. А на такія выклікі яны даўно навучыліся адказваць. Яшчэ ў савецкія незабыўныя гады. Нізкія заробкі, высокія кошты, пачварныя дарогі, небяспечныя масты? Дык ва ўсім жа вінаваты акаянны Захад. Кожную капейку даводзіцца аддаваць на абарону. Калі б не інтрыгі заклятага ворага, як бы мы ўсе жылі! Ужо даўно гэта прайшло і забыта спрэс. І толькі ў нас з кожным днём ворагаў усё больш.

Вядома, у такім выпадку проста неабходна неяк выплюхнуць назапашаны гнеў. На нясцерпную спякоту. На непаваротлівасць і адкрытую ляноту падначаленых. На бясконцы ланцуг няўдачаў, якія ўпэўнена набываюць звычкі неадступнага ценю. І на ўсю гэтую краіну, якая раптам стала зусім не такой, як раней уяўлялася. І на незлічоных ворагаў, унутраных і вонкавых. А таму пасля раптоўнага аблому з мостам, ужо амаль гатовым да ўрачыстасці, разгневаны трыумфатар у тэрміновым парадку склікаў сваіх амбасадараў і іншых дыпламатаў.

Хто мог бы падумаць, што наступіць дзень, калі статус рэжымных амбасадаў у дзяржавах Заходняй Еўропы і міфічных вагнераўцаў, якія згубіліся бясследна ў лясных балотах, амаль нічым не будзе адрознівацца. І для выканання ролі дробных гандляроў тутэйшым шырспажывам у краінах знаходжання дастаткова будзе не ўтульнага маёнтка, а пыльнага кілімка, разасланага дзе-небудзь на подступах да блышынага рынку. Асбасадары асалапелі: ды як жа так, а прэстыж крутой дзяржавы? Але менавіта такі статус рэжымнай дыпламатыі ў ненавіснай Заходняй Еўропе ўнушала ім палымяная прамова ініцыятара гэтай надзвычайнай сходкі.

Неўтаймоўная стыхія кіраўніцкага гневу прадаўжала бясчынстваваць і разбураць апошнія рэшткі здаровага сэнсу. «Слухайце, ну навошта нам там трымаць кучу дыпламатаў, калі мы ўвогуле з імі не гандлюем, а палітычныя стасункі, дыпламатыя, яна не проста адсутнічае, яна на шкоду дзяржаве. Калі там трэба адзін дыпламат і адзін памочнік, ну пакіньце іх, здыміце ім двухпакаёвую кватэру і няхай працуюць».

І сапраўды – вось тады ўжо напрацуюць. Як з гэтым мостам, які апынуўся раптам цалкам непрыдатны для выканання сваёй галоўнай функцыі. Але да ўрачыстасці адкрыцця спатрэбіцца мог цалкам.

Калі б не дожджык. Доўгачаканы. Летні. Непрадказальны.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для Charter97.org