Кітай нагадаў Лукашэнку пра «казус Януковіча»

Пекін зацікаўлены ва ўрадзе, здольным на паляпшэнне стасункаў Беларусі з краінамі Захаду.

Асноўныя тэзісы пра беларуска-кітайскія стасункі ва ўмовах палітычнага крызісу і заходніх санкцый у сваім тэлеграм-канале выклаў палітолаг Арсень Сівіцкі:

Палітычны крызіс і міжнародная ізаляцыя Беларусі з боку Захаду падрываюць планы КНР у рэалізацыі ініцыятывы "Пояс і шлях".

Беларусь цікавая КНР як лагістычны і прамысловы хаб ва Усходняй Еўропе з інстытуцыянальным выхадам на еўрапейскі рынак у рамках ініцыятывы "Пояс і шлях".

Інтэнсіфікацыя кітайска-беларускага супрацоўніцтва прыпадае на перыяд пасля 2014 года, што супала з пачаткам расейска-ўкраінскага канфлікту і нармалізацыяй стасункаў паміж Менскам і заходнімі сталіцамі, уключаючы скасаванне еўрапейскіх і замарозку амерыканскіх санкцый.

Анэксія Крыма і дэстабілізацыі Данбаса з боку Крамля сарвалі кітайскія планы ў ператварэнні Украіны ў лагістычны і прамысловы хаб КНР у цэнтры Еўропы, але вымусілі Пекін перавесці сваю стратэгічную ўвагу на Беларусь.

На ўзроўні рыторыкі Кітай падтрымлівае беларускія ўлады, але не спяшаецца падтрымліваць афіцыйны Менск фінансавага і інвестыцыямі. Гэта звязана як з ростам ізаляцыі Беларусі з боку заходніх краінаў, так і з немагчымасцю рэалізаваць першапачатковы план атрымання доступу на еўрапейскі рынак праз Беларусь з заходніх санкцый.

У гэтым кантэксце Кітай вымушаны гнутка пераглядаць сваю стратэгію, паставіўшы на паўзу стасункі з Беларуссю і вярнуўшыся да першапачатковых планаў працаваць праз Украіну. На карысць гэтага гуляе той факт, што Беларусь цяпер асацыюецца з падвышанымі геапалітычнымі і інвестыцыйнымі рызыкамі ў адрозненне ад Украіны, якая атрымала доступ да еўрапейскага рынку праз Дамову аб асацыяцыі і Зону свабоднага гандлю (з 2017 г.), а рызыкі поўнамаштабнага расейска-ўкраінскага канфлікту значна знізіліся.

Такім чынам, беларуска-кітайскія стасункі паўтараюць цыкл 2011–2015 гг., які характарызуецца замарозкай супрацоўніцтва Кітая з Беларуссю праз знешнепалітычную ізаляцыю Менска з боку Захаду і пераносам стратэгічнай увагі Пекіна да Украіны праз вялікія магчымасці для прасоўвання кітайскіх эканамічных інтарэсаў на заходнім напрамку.

Краіны рэгіёну вымушаныя канкураваць адно з адной за кітайскую цікавасць і інвестыцыі. Беспрэцэдэнтна высокі ўзровень стасункаў паміж Менскам і Пекінам (Усебаковае давернае стратэгічнае партнёрства і ўзаемавыгаднае супрацоўніцтва) не гарантуе захавання стратэгічнай цікавасці да Беларусі з боку Пекіна.

Каб захавацца ў цікавасці КНР і ініцыятыве "Пояс і шлях", беларускія ўлады павінны выканаць абавязальніцтвы і абяцанні, дадзеныя падчас візіту Старшыні КНР Сі Цзіньпіна ў траўні 2015 г. У цяперашніх умовах гэта прадугледжвае стабілізацыю ўнутрыпалітычнай сітуацыі ў адпаведнасці з чаканнямі заходніх сталіцаў і Пекіна, размарозку стасункаў з Захадам і далейшую нармалізацыю стасункаў з прыцэлам на атрыманне інстытуцыйнага доступу на еўрапейскі рынак (уступленне ў СГА, гандлёвае пагадненне з ЕЗ, скасаванне заходніх санкцый, рэалізацыя палітыкі адкрытасці і рэформаў).

Кітай гатовы падтрымліваць беларускія ўлады не толькі на ўзроўні рыторыкі, але і эканамічна, пры выкананні дадзеных умоваў. У адваротным выпадку для Кітая не мае сэнсу працаваць з Беларуссю. Тут успамінаецца неспадзяванка былога прэзідэнта Украіны Віктара Януковіча, які пасля адмовы падпісаць Дамову аб асацыяцыі з ЕЗ на саміце "Усходняга партнёрства" накіраваўся ў Пекін у снежні 2013 г. запытаць крэдытную падтрымку на суму $ 15 млрд. Але ў адказ пачуў настойлівую просьбу ўсё ж падпісаць Дамову аб асацыяцыі з ЕЗ у якасці галоўнай умовы вылучэння шматмільярднага крэдыту.