Палітолаг: Сістэму даволі моцна скаланула

Рэальна дзейных механізмаў, здольных асэнсавана дзейнічаць, ужо практычна не засталося.

Алімпійскі скандал з Ціманоўскай, якую знялі са спаборніцтваў і спрабавалі сілком вывезці ў Беларусь, вельмі наглядна паказаў з'яву, якую я назіраю на сваім, куды больш лакальным узроўні, піша стваральнік сайта «Моцныя навіны», палітолаг Пётр Кузняцоў у Telegram.

З моманту, як пачалася ўся гэтая катавасія з ліквідацыяй нашай Установы, усе гэтыя пяць падатковых праверак адначасова (гэта ўсяго праз пару месяцаў пасля заканчэння папярэдніх двух), даводзіцца вельмі шмат і не заўсёды проста камунікаваць са мноствам прадстаўнікоў розных дзяржаўных службаў.

Па вачах б'е практычна аднолькавая карціна ўсюды - поўнае неразуменне таго, што адбываецца, як сябе паводзіць, што рабіць і што будзе далей. Ва ўсіх у вачах і на языках адно: трэба зрабіць вось гэта вось, бо загадалі, а вось як рабіць, чаму і навошта - халера яго ведае, незразумела, незразумела, навошта гэта ўсё наогул трэба і як цяпер гэта ўсё ў дзеянні будзе далей, калі мы дайшлі ўжо да такога. Паколькі Установу ліквідуюць без якіх бы там ні было зразумелых падстаў, чыста на загад: гарвыканкам загадаў знішчыць, а ў падатковай пытаюцца: а вы не маглі б нам свой ліст паказаць, які мы атрымалі, а то нам наогул ніхто нічога не паказаў і не патлумачыў?

Гэта ў мяне тут так, а на Алімпіядзе, на ўзроўні глабальным, са скандалам і шумам на ўвесь свет, функцыянеры спачатку праяўляюць шалёны непрафесіяналізм, схібіўшы з допінг-пробамі і тэстамі, потым - не менш за дзікую некампетэнтнасць, спрабуючы замяніць спартоўцаў на няпрофільных, а потым і зусім стартуе без пяці хвілін выкраданне алімпійскай спартоўкі проста з Алімпіяды. Шэраг падзей і дзеянняў проста выклікае здзіўленне: такі вобраз мыслення і дзеянняў - гэта ўвогуле магчыма на такім узроўні?..

Усе гэтыя сітуацыя наглядна паказвае адно: наймацнейшае разбалансаванне ўсіх механізмаў і ланцужкоў, няўзгодненасць і нават пэўны хаос. У шырокім сэнсе гэта - гісторыя пра тое, што сістэмы ў Беларусі як такой ужо няма. Тое, што яны называюць «дзяржавай», не працуе сёння ні як дзяржава, ні нават як іх сістэма. Няма дзеяння алгарытмаў, няма зладжанай і наладжанай аўтаматычнай і паслядоўнай працы асобных звёнаў вялікага цэлага, у чыноўнікаў няма разумення ці чаго б там ні было іншага, што і як рабіць у існых умовах у сваёй сферы. Ёсць адно - пастановы і загады, якія трэба тэрмінова і нягледзячы ні на што выконваць.

Але гэта - не сістэма. Гэта - велізарная колькасць бяздумных выканаўцаў, якія кіруюцца ў ручным рэжыме. Гэтая канфігурацыя - найменш устойлівая з усіх магчымых да ўсіх стрэсаў, бо ў выпадку кожнага па-сапраўднаму моцнага імпульсу, увесь гэты натоўп выканаўцаў проста не будзе ведаць і разумець, што рабіць і як. Ручное кіраванне ў такіх сітуацыях альбо не працуе ў прынцыпе, альбо спрацоўвае ў вельмі абмежаваных рамках.

Я зараз у гэтым кантэксце часта ўспамінаю 2011 год. Вось быццам усё нармальна было, а потым, здавалася б, раптам, за нейкі тыдзень зніклі з банкаў грошы, з'явілася некалькі паралельных курсаў, ценявыя онлайн-абменнікі, паніка, чэргі, у нас у Гомелі начыста знікла на нейкі час ежа (проста адразу сталі прыязджаць натоўпы расейцаў, якія маглі скінуць свае рублі рэальным курсам у адрозненне ад афіцыйнага, і скупіць усё патрэбнае за шэлегі, бо цэны ўрад забараніў падымаць). Адчуванне калапсу было поўным.

Тады пачаліся пратэсты і, скажам так, што існую сістэму даволі добра скаланула. Гэта відавочна быў крызіс і крызіс для ўсіх.

Падобнасць сітуацыі ў тым, што, з улікам стану эканомікі і яе перспектыў, гэта папросту можа паўтарыцца ў кожны момант.

А непадобнасць сітуацыі ў тым, што ў 2011, па-першае, большасць рэальна захоўвала лаяльнасць улады, хай нават і чыста па інэрцыі. І, па-другое: у 2011 у гэтай улады была дзейная сістэма, у якой усе прыкладна разумелі, што і як можа быць і што і як трэба рабіць.

Сёння агульнае адчуванне такое, што калі здарыцца нешта падобнае, справіцца проста не атрымаецца. Найперш акурат таму, што рэальна дзейных механізмаў, здольных асэнсавана дзейнічаць, ужо практычна не засталося.