28 сакавiка 2024, Чацвер, 16:27
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Эканаміст: Беларускія банкі «рыпяць», як быццам пясок насыпалі ў рухавік унутранага згарання

4
Эканаміст: Беларускія банкі «рыпяць», як быццам пясок насыпалі ў рухавік унутранага згарання
ІЛЮСТРАЦЫЙНАЕ ФОТА

Санкцыі дзейнічаюць значна шырэй і больш эфектыўна, чым можна было ўявіць.

Дэфіцыт рэспубліканскага бюджэту за чэрвень вырас да 1 мільярда 561,6 мільёна рублёў. Дзяржаўная завінавачанасць Беларусі таксама працягвае ўстанаўліваць новыя рэкорды. Пры гэтым замежных запазычанняў для рэжыму праз санкцыі можа і не быць.

Сайт Charter97.org абмеркаваў з эканамістам Львом Марголіным сітуацыю ў фінансавай сферы Беларусі.

- Да якіх наступстваў можа прывесці рост дэфіцыту бюджэту, бо магчымасцяў узяць крэдыт ва ўрада стала ў разы менш?

- Калі не будзе крыніц для фінансавання бюджэту, то ёсць два варыянты. Альбо яго секвестр, гэта значыць уразанне артыкулаў выдаткаў, што збольшага можна зрабіць даволі лёгка. Напрыклад, зрэзаць інвестыцыйную праграму, нейкія аб'екты, якія меркавалася пабудаваць або рэканструяваць, набыццё нейкага абсталявання і гэтак далей. Такім чынам, выраўнаваць бюджэт.

На рахунках скарбніцы яшчэ ёсць нейкія рэшткі, якія не цалкам выдаткаваныя. У мінулыя гады менавіта на іх разлічваў урад, аднак дэфіцыт бюджэту значна перавысіў першапачатковыя разлікі.

А калі не атрымаецца скараціць выдаткі, тады толькі ёсць адзін спосаб - уключаць варштат. Атрымліваецца інфляцыйны падатак, які накладаецца на ўсё насельніцтва, як той казаў, тонкім пластом для таго, каб можна было прафінансаваць нейкія артыкулы бюджэтных выдаткаў. Усе гэтыя варыянты мы, так ці інакш, пабачым ці адчуем на сабе.

- Вядома, што ў 2020 годзе чыноўнікі зэканомілі на адукацыі і ахове здароўя, але звыш планаў выдаткаваліся на нацыянальную абарону, і гэта ў разгар пандэміі. Як бы вы ацанілі такую пастанову?

- Рэч у тым, што ў бюджэце ёсць артыкулы, якія не падлягаюць скарачэнню, секвестр - гэта ўсё, што звязана з заробкам, з набыццём медыкаментаў у той жа ахове здароўя. Гэта значыць, замест таго каб пабудаваць школу або паліклініку, грошы пералічылі на артыкул абароны. На што яны там былі выдаткаваныя, таксама, хутчэй за ўсё, застанецца невядомым.

У нас бюджэт - гэта такая прыплюснутая рэч. Быццам і публікуецца бюджэт, але агучваецца толькі інвестыцыйная праграма, якая прымаецца «парламентам» агульнай лічбай. Нават нашы так званыя «дэпутаты» не ведаюць, што будзе будавацца ў межах асiгнаванняў, за якія яны прагаласавалі.

Тут, як той казаў, вызначаем не мы. Калі б гэта было ў дэмакратычнай краіне, то народ бы ў наступны раз на выбарах падумаў, ці галасаваць за такую ўладу. На жаль, мы пазбаўленыя нават такой магчымасці на сённяшні дзень.

- Запазычанасць беларусаў за крэдыты набліжаецца да рэкорднай адзнакі. На сённяшні дзень запазычанасць складае амаль 15,8 мільярда рублёў. Пра што кажа гэтая статыстыка?

- Сама па сабе гэтая лічба ў адрыве ад іншых ні пра што асабліва не кажа, таму што тут важней, як абслугоўваюцца гэтыя крэдыты. Калі яны растуць, абслугоўваюцца і праблем ніякіх не ўзнікае, то гэта ўскосна кажа, што дабрабыт народа расце. Аднак калі разам з ростам крэдытаў расце і колькасць неабслужаных крэдытаў, гэта значыць, часова не выплачаныя або тыя, за якія своечасова не выплачваюць адсоткі, то гэта гаворыць пра тое, што ў людзей не застаецца іншага спосабу, акрамя як браць крэдыты, каб развязаць нейкія

сямейныя праблемы.

У тым ліку не будзем забываць, што цяпер жнівень і дзяцей трэба будзе адпраўляць у школу. Гэта досыць вялікія адначасовыя траты. Напэўна, многія пойдуць у банк браць крэдыт. Ім даюць, бо большасць гэтых людзей пакуль нідзе, як той казаў, у адмоўным сэнсе не адзначылася, гэта значыць у іх няма адмоўнай крэдытнай гісторыі, але не факт, што яна не з'явіцца. Трэба сачыць за тым, якая дзель неабслужаных крэдытаў.

- Аўстрыйскае СМІ заявіла, што Raiffeisen Bank праз санкцыі абмежаваў супрацоўніцтва з Беларусбанкам. Да якіх наступстваў гэта можа прывесці?

- Тут могуць быць два тыпы наступстваў. Па-першае, гэта абмежаванні крэдытавання банка. Рэч у тым, што, акрамя крэдытаў, якія атрымлівае дзяржава, ёсць яшчэ крэдытаванне карпаратыўнае. І банкі бяруць крэдыты, і прадпрыемствы, асабліва буйныя. Прычым і тыя, і іншыя бяруць у асноўным на заходніх рынках.

Санкцыі, якія былі накладзеныя, праяўляюцца ў пазіцыі Raiffeisen Bank. Па-першае, з'явіцца складанасць у перакрэдытаванні, калі спатрэбіцца нейкія дадатковыя рэсурсы. Па-другое, гэта зніжэнне ліквіднасці, гэта значыць будуць абцяжараныя не толькі крэдыты, але і плацяжы ў валюце.

Уявіце сабе, калі раней плацяжы паміж Беларусбанкам і замежнымі банкамі праходзілі на працягу паўгадзіны, то, натуральна, абарачальных сродкаў у банку трэба было значна менш, чым калі гэтыя плацяжы будуць праходзіць дзень, два, тры. А так і іншыя банкі могуць адмовіцца супрацоўнічаць з Беларусбанкам і іншым дзяржаўнымі банкамі следам за Raiffeisen Bank.

Ёсць і іншы варыянт, калі ўсе плацяжы, якія будуць прыходзіць на адрас Беларусбанка, будзе старанна разглядацца пад мікраскопам, што таксама, пагадзіцеся, хуткасці грашовага абароту не дадае. Значыць, банкам будзе трэба мець больш абаротных сродкаў, а ўзяць іх няма адкуль.

Будуць запавольвацца разлікі, пакутаваць кліенты гэтых банкаў, таму што для іх гэта тое ж самае. Калі кліентам трэба аплаціць нейкія пастаўкі на працягу месяца, то ім давядзецца аплачваць, скажам, за два тыдні, каб не парушаць свае кантрактныя абавязкі. Гэта як пясок у рухавіку ўнутранага згарання, гэта значыць ён пачынае рыпець і запавольваць свой рух.

- Ці можа гэтая сітуацыя з банкамі стаць тэндэнцыяй?

- Вядома, можа, я думаю, што яна і стала тэндэнцыяй. Проста некаторыя пастановы трапляюць у СМІ, а некаторыя не. Некаторыя банкі заяўляюць аб сваіх пастановах, а некаторыя проста робяць тое ж самае, але без гучных заяў.

Часам нават пастановы самога банка на гэта не трэба. Ёсць службоўцы банка, якія чулі, што ў дачыненні да беларускіх банкаў уведзеныя санкцыі. І вось да гэтага магла б службоўца трапляе аплата, а ён, як той казаў, чуў звон, але толкам нічога не ведае. Альбо ідзе з начальствам высвятляць, альбо проста адкладае гэтую аплату ў доўгую скрыню, альбо вяртае плацельшчыку. І гэта, і другое, і трэцяе - не найлепшы выхад. Я думаю, што большасць банкаў, прынамсі, еўрапейскіх, будуць прытрымлівацца вось такой логікі. Неабавязкова афішуючы яе публіцы.

Напісаць каментар 4

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках