Што будзе з цыгарэтамі брытанскага брэнда, які сыходзіць з Беларусі

Выбару будзе менш, цэны стануць вышэйшымі.

British American Tobacco прыпыняе супрацоўніцтва з гарадзенскай тытунёвай фабрыкай «Нёман». Разбіраемся, ці знікнуць папулярныя брытанскія маркі цыгарэт з паліц беларускіх крамаў або на іх месца прыйдзе прадукцыя расейскіх канкурэнтаў фабрыкі ў Горадні.

Што адбылося?

Гэтым летам Еўразвяз, ЗША і Вялікабрытанія ўвялі санкцыі супраць тытунёвай галіны Беларусі. Абмежаванні з боку Лондана маюць на ўвазе забарону на экспарт і пастаўку ў Беларусь некаторых тавараў, якія выкарыстоўваюцца для вытворчасці або вырабу тытунёвай прадукцыі ў Беларусі. Між іншым гэта араматызатары, цыгарэтная папера і фільтры для цыгарэт, піша zerkalo.io.

Пасля гэтага British American Tobacco заявіла аб прыпыненні супрацоўніцтва з гарадзенскай тытунёвай фабрыкай «Нёман», дзе выпускала на ўмовах ліцэнзіі цыгарэты сваіх брэндаў. Раней брытанская кампанія была найбуйнейшым інвестарам у тытунёвую галіну Беларусі.

Прычым тут заходнія цыгарэты, калі санкцыі ўведзеныя супраць беларускай кампаніі?

З мэтай імпартазамяшчэння Беларусь паступова скарачала аб'ёмы імпартаваных цыгарэт, пашыраючы разнастайнасць вырабу ўнутры краіны сусветных брэндаў паводле адпаведных ліцэнзій. Напрыклад, «Нёман» выпускае прадукцыю брытанскіх кампаній British American Tobacco (цыгарэты Kent, Pall Mall, Lucky Strike, Vogue, Rothmans) і Tobacco International Enterprises Limited (Rider, Cooper, Oskar, Velvet).

Паводле звестак даччынай кампаніі BAT, у 2016 годзе штогод на беларускім рынку было прададзена больш за 3,7 млрд цыгарэт (больш 185 млн пачкаў) яе марак.

У Беларусі больш не будзе гэтых цыгарэт?

Адназначна сказаць нельга. У кампаніі BAT кажуць, што пакуль не заказваюць вытворчасць сваіх брэндаў у Беларусі. Гэта азначае, што калі рытэйлеры прададуць ужо вырабленыя цыгарэты марак гэтай кампаніі, новых партый з гарадзенскай тытунёвай фабрыкі «Нёман» на паліцы крамаў не паступіць. Што будзе адбывацца далей на тытунёвым рынку, залежыць ад шматлікіх фактараў.

З аднаго боку, British American Tobacco паводле ліцэнзіі выпускае сваю прадукцыю і ў Расеі, значыць, на месца цыгарэт айчыннай вытворчасці могуць прыйсці расейскія. Хоць яны наўрад ці здольныя цалкам задаволіць попыт на беларускім рынку. З іншага боку, беларускія ўлады ўжо не раз заяўлялі, што будуць прымаць контрсанкцыі, у тым ліку ў дачыненні да заходніх кампаніям, якія працуюць на айчынным рынку. Ці наважыцца ўрад забараніць продаж у краіне цыгарэт брытанскага брэнда, пытанне адкрытае.

Але, зыходзячы з таго, як складваецца сітуацыя, можна дакладна сказаць, што аматарам цыгарэт кампаніі British American Tobacco трэба будзе рыхтавацца альбо да змены ўлюбёнай маркі, альбо да павелічэння выдаткаў на іх, так расейскія цэннікі на тытунёвую прадукцыю вышэйшыя. Напрыклад, з траўня сёлета расейскія вытворцы прадаюць цыгарэты KENT BLUE на экспарт па цане эквівалентнай 4,2-5,6 беларускіх рублёў. Значыць, да нашага спажыўца яны дойдуць яшчэ больш высокім коштам. Беларускія з верасня каштуюць да 4 рублёў.

Дарэчы, паводле інфармацыі беларускага філіяла BAT, штодня іх цыгарэты ў Беларусі выбіраюць 842 тысячы чалавек.

Праўда, што ў беларускіх тытунёвых кампаній ужо ёсць праблемы праз санкцыі?

Калі коратка - так. Летась выручка гарадзенскай тытунёвай фабрыкі склала 608 млн рублёў, а чысты прыбытак - 173 мільёны рублёў. Кампанія атрымлівала адчувальныя інвестыцыі: напрыклад, у тым жа 2020 м BAT уклала ў прадпрыемства 20 млн еўраў, паведаміў нам сябра эканамічнай каманды Офіса Святланы Ціханоўскай Мікалай Пракоф'еў са спасылкай на ўнутраныя крыніцы.

ГТФ займае 72% унутранага рынку тытунёвай прадукцыі. Агульны аб'ём вытворчасці прадукцыі фабрыкі - 28,5 млрд штук у год, з іх 24,3 млрд штук - гэта ўласныя маркі, паведамляецца на сайце кампаніі, праўда, без указання, за які год гэтыя звесткі. Гэта значыць, у перспектыве магчымыя страты прыкладна 4 млрд штук цыгарэт, але гэта не тыя аб'ёмы, якія паставяць завод на калені.

Летась тытунёвыя кампаніі папоўнілі бюджэт Беларусі на 1,7 рублёў. У статыстыцы за першую палову гэтага года на сайце Міністэрства падаткаў і збораў звесткі па тытунёвай галіне не прыводзяцца. Відавочна, што бюджэт страціць частку даходаў праз падзенне прыбытку гарадзенскай тытунёвай фабрыкі «Нёман» і, адпаведна, выплачаных у казну падаткаў.

Тым не менш, санкцыі ЗША, ЕЗ і Вялікабрытаніі ўжо адбіваюцца на тытунёвай галіне Беларусі. Праз абмежаванні на продаж Беларусі сыравіны для вытворчасці цыгарэт, у кастрычніку-лістападзе на «Нёмане» скончацца яго запасы з краін Еўропы, паведамляў старшыня канцэрна «Белдзяржхарчпрама» Анатоль Бубен. Цяпер кампанія шукае новых пастаўшчыкоў, сярод айчынных, расейскіх і кітайскіх вытворцаў сыравіны. Як правіла, яны саступаюць еўрапейскай па якасці.

Акрамя гэтага Philip Morris International заявілі, што з трэцяга квартал 2021 года перастаюць прадаваць у Беларусь электронныя цыгарэты Iqos. Манапольным правам на рэалізацыю Iqos у краіне ў пачатку гэтага года валодала кампанія сям'і Аляксея Алексіна «Энэрга-Ойл», набліжанага да Лукашэнкі бізнэсоўцы, які патрапіў пад заходнія санкцыі.