Усход будзе ціснуць на Лукашэнку палітычна, Захад – эканамічна

А аргументы для павышэння ставак ужо вось-вось і скончацца зусім.

З самай раніцы хацелася б нешта напісаць з нагоды не праведзенай сустрэчы Макея і кіраўніка МЗС Польшчы. Аднак правільным выявілася дачакацца анансаванай нарады ў Лукашэнкі акурат па тэме мяжы. У агульным кантэксце сітуацыя бачыцца нашмат лепш.

Мяркуючы з расчараваных выказванняў Макея аб скасаванні сустрэчы са Збігневам Рау, а таксама па рэпліках аб «праблемах у нашым парадку дня», усё, што мы казалі раней пра мэты штучна справакаванага крызісу на заходняй мяжы, выявілася зусім правільным.

Гаворка сапраўды ідзе пра тое, што Менск адмыслова стварыў праблему ў разліку на тое, што Еўропа будзе вымушаная пайсці на дыялог для яе развязання. Спецыфіка моманту: ад 1996 года ніводная палітычная кампанія ў Беларусі не была прызнаная, ніводзін орган улады не ўважаўся за легітымны, аднак усе прадаўжалі мець справу з мясцовым рэжымам «дэ-факта» - тыпу, ну а з кім жа яшчэ? Наступствы 2020 года сталіся занадта цяжкімі: цяпер з Менскам ніхто не хоча весці спраў ні дэ-юрэ, ні дэ-факта.

Прымусіць Еўразвяз гаварыць з дзейнай уладай і рабіць гэта ў рамках вызначанай менавіта беларускім бокам абвесткі, гэта значыць, абмяркоўваць мігрантаў, а не правы чалавека, новыя выбары і палітвязняў - у гэтым і была мэта штучнага крызісу, і расчараванне Макея скасаванай сустрэчай найлепшым чынам пацвярджае гэтыя здагадкі.

Аднаўленне хоць нейкіх кантактаў на Заходнім накірунку патрэбнае проста крытычна на дзве прычыны. Па-першае, трэба, вядома, неяк спрабаваць уплываць на санкцыйныя працэсы. Па-другое, і, як мне здаецца, гэта становіцца ўсё больш відавочным: моцна цісне Расея. Вядома, пад антызаходнюю рыторыку і апавяданні пра братэрства (свой электарат жа таксама нельга адпуджваць), аднак цалкам выразна і паслядоўна: па-першае, пытанні інтэграцыі Маскве нашмат камфортней будзе развязваць з другой, хай і фармальна, уладай; па-другое, на Усходзе ўсё больш раздаецца галасоў аб будучым вялікім транзіце, а тут ёсць адзін важны момант - ні секунды не сумняваюся, што Пуцін проста не бачыць сітуацыі, пры якой ён бы сышоў з пасады, а Лукашэнка - застаўся і прадоўжыў «інтэгравацца» ў сваім фірмовым стылі.

На сённяшняй нарадзе было шмат сказана пра мігрантаў, намёты і дровы, аднак было падкрэслена, што «праблемы» на мяжы - не толькі гуманітарныя. У Менску заявілі, што напружанасць расце ў сферы «абароны», зноў загаварылі аб войсках. Рыторыка гэтая не новая, ужо чулі ў 2020 годзе i раней, аднак у кантэксце таго, што цяпер адбываецца, яна выглядае пераходам на новы ўзровень - пагрозай нарошчвання на мяжы вайсковай прысутнасці. Тое, што гэта загучала пасля правалу чаканняў Макея, у прынцыпе, лагічна - Менск падымае стаўкі. Тое, што гэта адбываецца пасля дзіўнага візіту ў Сочы з удзелам галоўнага беларускага памежніка, таксама, у прынцыпе, можна растлумачыць: прымежны крызіс можа падтрымлівацца і Менскам, і Масквой адначасова, вось толькі мэты ў іх могуць быць розныя: беларуская ўлада спрабуе такім чынам звярнуць на сябе ўвагу, Крэмль жа выдатна ўсведамляе, што такія дзеянні толькі ўзмацняюць замежнапалітычную ізаляцыю «партнёра».

Вялікая праблема беларускага боку ў тым, што ў ЕЗ выдатна разумеюць: мігранты не «прыйшлі за тысячы кіламетраў», іх мэтанакіравана прывезлі. Такім чынам, гаворка ідзе не пра «крызіс», а пра шантаж. У прагматычнай да крайнасці Еўропе наўрад ці знойдзецца хоць адзін палітык, які сур'ёзна выкажацца за тое, каб саступіць шантажысту. А, паколькі рэагаваць на тое, што адбываецца трэба, усё гэта прывядзе толькі да ўзмацнення санкцыйнага ціску, гэта значыць, да вынікаў, проста процілеглых тым, якія хацелі б убачыць рэжысёры і ініцыятары таго, што адбываецца.

А гэта значыць, што прастора, якой пасля жніўня 2020 года было зусім няшмат, здзімаецца даслоўна на вачах. Яшчэ да вясны 2021 на Захадзе проста не хацелі з Менскам размаўляць. Цяпер жа тэндэнцыя вымалёўваецца ўсё выразней: Усход будзе ціснуць палітычна, Захад - эканамічна. А аргументы для павышэння ставак ўжо вось-вось і скончацца зусім.

Пётр Кузняцоў, Telegram