Беларусы ашчаджаюць грошы

Насельніцтва не хоча выдаткоўваць на тавары «не першай патрэбы».

Паводле аб'ёму і дынамікі аб'ёму раздробнага гандлю можна меркаваць аб памеры і дынаміцы дабрабыту насельніцтва кожнай краіны. Бо чым больш даходаў у людзей, і яны растуць - тым больш спажыванне, растуць выдаткі на тавары ў раздробным гандлі.

Калі няма крызісу, ідзе развіццё, даходы насельніцтва падвышаюцца, а чаканні і прагнозы - пазітыўныя, спажывецкія настроі паляпшаюцца. Адпаведна, расце і абарачэнне раздробнага гандлю, піша infobank.by.

А ў крызіс, калі прыбыткі падаюць, падае і спажыванне, у тым ліку зніжаюцца выдаткі ў раздробнай гандлёвай сетцы. Пры негатыўных чаканнях і прагнозах асабліва моцна падаюць выдаткі на нехарчовыя тавары не першай неабходнасці.

Дынаміка раздробнага тавараабарачэння ў Беларусі цяпер - гэта індыкатар, які паказвае, як хутка ідзе посткрызіснае аднаўленне рэальных даходаў людзей, а таксама якія ў беларусаў чаканні на найбліжэйшую будучыню.

Аб'ём раздробнага тавараабароту ў Беларусі ў 2021 годзе - 55,951 млрд. BYN, а ў 2020-м - 53,539 млрд. BYN. Намінальна прырост склаў 112,0 адсотка. А вось рэальны, з папраўкай на афіцыйную інфляцыю - толькі 101,6%.

Атрымліваецца, беларусы павялічылі выдаткі грошай на пакупкі ў раздробнай сетцы. Але галоўным чынам - «дзякуючы» росту коштаў. У той час як у рэальным вылічэнні прырост аб'ёму раздробных продажаў вельмі невялікі.

Такім чынам, у 2021 годзе раздробны тавараабарот Беларусі вырас у супастаўных цэнах на 1,6 адсотка. Гэта менш, чым у крызісным 2020-м (2,1%), і найменшы індэкс за апошнія 5 гадоў.

Для параўнання, ва Украіне хуткасць росту раздробнага тавараабараэння ў 2021-м - вышэйшая, чым у Беларусі, амаль у 7 разоў, ды і летась яна была вышэйшая ў 3,5 раза.

У апошнія гады рост аб'ёму раздробных продажаў у Беларусі зусім невялікі на фоне росту ва Украіне. Праўда, у паўднёвай суседкі рост - аднаўленчы, пасля наймацнейшага падзення ў 2014-15 гг. І калі глядзець за гады, то ў Беларусі ён усё ж большы ў выніку.

Крызіс раздробнага продажу ў Беларусі ў 2021 годзе выказаўся «класічна»: на негатыўных чаканнях і дрэнных прагнозах моцна ўпалі закупкі тавараў не першай неабходнасці.

У першай частцы 2021 фіксавалася рэальнае падзенне раздробных продажаў, але з чэрвеня пачаўся рост, які з кожным месяцам нарастаў. Аднак нарастаў ён вельмі павольна.

У харчовым сектары раздробны гандаль наогул моцна не падаў у пачатку года, і да таго ж стаў нарастаць раней. І вырас, у выніку, за год больш як на 2,2%.

Чаго не скажаш аб дынаміцы ў нехарчовым сектары: у пачатку года - наймацнейшае падзенне, пазнейшы пачатак росту і, як вынік - нізкі выніковы прырост за год.

Што да дакрызіснага 2019-га гадавы аб'ём раздробных продажаў у Беларусі вырас:

усіх тавараў - на 3,7%

харчовых - на 5,7%

нехарчовых - на 2,0%.

Як бачым, беларусы не спяшаюцца марнаваць грошы на тавары не першай неабходнасці, і гэта сведчыць аб тым, што

негатыўныя чаканні захоўваюцца. Бо ў перыяды ўздыму даходаў і пазітыўных чаканняў прырост продажаў нехарчовых тавараў, наадварот, большы.

Хаця апошнія 3 месяцы (пачынаючы з кастрычніка) ідзе выразны, хоць і павольны прырост раздробнага тавараабарачэння ва ўсіх сектарах гандлю.

Павольна, але, усё ж, расце і гадавы індэкс раздробных продажаў у Беларусі, ужо чатыры месяцы (пачынаючы з верасня, у фармаце зменлівага гадавога індэкса).

А вось у намінальным грашовым вылічэнні раздробнае тавараабарачэнне ў Беларусі ў 2021-м узнімаўся вельмі хутка: у першую чаргу «дзякуючы», вядома ж, рэзкаму росту цэн.

Намінальны рост раздробнага тавараабароту фіксуецца і ў даляравым эквіваленце. Іншымі словамі - ідзе значны рост даляравых коштаў у краіне.

Хаця дакрызіснае значэнне яшчэ не дасягнутае: раздробнае тавараабарачэнне Беларусі ў 2021 годзе склала $23,65 млрд у эквіваленце. Пры дакрызісным максімуме $24,1 млрд.

Рэкордны ж раздробны тавараабарот у Беларусі ў $-эквіваленце - $31,3 млрд у 2014-м - пакуль наогул недасягальны ў найбліжэйшыя гады. Характэрна, што пры намінальным прыросце раздробных продажаў у 2021-м годзе на 12,0 % (да 2020-га годзе), сярэднегадавая заробак у Беларусі вырас на 14,3%: заробкі выраслі больш, чым «крамныя» выдаткі.

Акрамя таго, раздробны тавараабарот у харчовым сектары павялічыўся на 13,2 %, а ў нехарчовым - толькі на 10,7%. У 2020-м удзельная вага харчовага сектара ў рознічным тавараабароце была 51,1%, але ў 2021-м стала большай - 51,6%.

Усё гэта азначае, што беларусы ашчаджаюць грошы ў чаканні яшчэ больш неспрыяльных умоў жыцця, не спяшаючыся расставацца з грашыма на тавары «не першай неабходнасці» (што і паказалі ніжэйшыя індэксы ў нехарчовым сектары), але не на ежу.

Насамрэч цяжка наважыцца на буйныя пакупкі, калі ў навінах толькі і размовы пра магчымую вайну, а расейскія войскі прыбываюць у Беларусь на вучэнні ў вялікіх колькасцях. Тут настрой такі, што хочацца ісці соль і запалкі купляць.