Канстанцін Эгерт: Пуціна папярэдзілі ў максімальна бескампраміснай форме

У Крамлі не чакалі, што Украіна - моцны арэшак.

Калі расейцы перастануць ісці на забой за "рускі свет"? Чаму хрысціянства не спыніла Расею ад зверстваў ва Украіне? Ці націсне Пуцін на ядзерную кнопку? Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з вядомым расейскім журналістам і палітычным аглядальнікам Канстанцінам Эгертам.

- Вайна - гэта надоўга?

- Думаю, што так, гэтая вайна можа доўжыцца яшчэ даволі доўгі час.

Калі можна казаць аб стратэгіі Пуціна, то яна выглядае так: максімальна знішчыць украінскую інфраструктуру, ператварыць цэнтральную і частку ўсходняй Украіны ў гару бітай цэглы і шкла, стварыць умовы, пры якіх гэтая вайна падарве дух украінскага народа і ўкраінскага войска. Акрамя таго, разлік Пуціна ў тым, што рана ці позна электарат цэлага шэрагу еўрапейскіх краін проста стоміцца фінансава дапамагаць Украіне.

Варварскія абстрэлы маюць пэўную мэту: колькі дапамогі ні давай, яе будзе мала, таму што сёння вы паставілі дваццаць генератараў, а заўтра трэба трыццаць, сёння вы адрамантавалі два масты, а заўтра трэба рамантаваць ужо тры.

Думаю, што маюць рацыю тыя заходнія экспэрты, якія кажуць, што Пуцін сёння не валодае магчымасцю праводзіць якія-небудзь буйныя наземныя аперацыі. Думаю, што сам Пуцін і ягоныя генералы гэта ўсведамляюць. Менавіта таму акцэнт зроблены фактычна на вайне супраць мірнага насельніцтва і знішчэнні ўкраінскай дзяржавы, а на гэта ў Пуціна пакуль яшчэ стае рэсурсаў.

- Наколькі вялікі крэдыт даверу да Пуціна ў расейскага грамадства? Расейцы так і будуць працягваць ісці на забой за "рускі свет"?

- Не сказаў бы, што можна казаць пра “крэдыт даверу”. Пуцін жыве не ў дэмакратыі, ён нікому не дае справаздачы. Праблема ў тым, што да сённяшняга дня такая сітуацыя задавальняе значную частку насельніцтва, у якой вельмі простая пазіцыя: нават калі мы разумеем, што ўсё ідзе не так, мы будзем рабіць выгляд, што падтрымліваем дзяржаву, што мы прымаем на веру яе прапаганду, таму што тады нас ніхто не будзе чапаць.

Расейскае грамадства даўно, яшчэ да вайны, сышло ў зону камфорту, у якой прапаганда гучыць нейкім фонам, у якім ты аддаеш пэўную даніну, але для цябе гэта не галоўнае. Самае галоўнае - ты ні ў чым актыўна не ўдзельнічаеш. Грамадства вельмі фрагментаванае і абыякава да таго, што адбываецца нават у сяброў і сваякоў, таму чакаць масавай салідарнасці з навабранцамі не даводзіцца. Грамадзянская адказнасць у Расеі - гэта доля вельмі нямногіх. Таму людзі ідуць не проста на забой, яны ідуць яшчэ і забіваць украінцаў, якія ім нічога дрэннага не зрабілі.

Ёсць звычка падпарадкавання дзяржаве: калі дзяржава сказала, што трэба ісці, то іду. Пакуль што Пуціну ўдалося правесці мабілізацыю, увогуле, без праблем. Калі яна стане масавай і ён пачне набіраць мільёнамі, тады сітуацыя, мусіць, можа змяніцца. Аднак і тут, упэўнены, пратэсты будуць нагадваць тыя, што мы ўжо бачылі, калі сваякі навабранцаў пратэстуюць не столькі з-за таго, што людзі ідуць на несправядлівую вайну і будуць займацца там забойствамі і разбоем, а таму, што ім не выдалі цёплых шапак ці дрэнна навучылі, ці выкінулі ў чыстым полі з дзіравымі намётамі. Палітычнага пацыфісцкага пратэсту, думаю, найбліжэйшым часам чакаць не даводзіцца.

— Калісьці расейскі рэжысёр Мікіта Міхалкоў, разважаючы пра тое, чаму бальшавікі чынілі такія бесчалавечныя злачынствы, прыйшоў да высновы, што прычынай з'яўляецца бязбожнасць. Чаму ж сёння ў Расеі робяцца такія жудасныя зверствы?

- Расея застаецца ў пэўнай ступені краінай без маральных арыенціраў і, насамрэч, вельмі неглыбокай хрысціянскай веры.

Феномен расейскага праваслаўнага адраджэння, пра які так любіць казаць патрыярх Кірыл, гэта тое, што ў экспэртных колах называецца “абрадаверы”: людзі надзяюць крыжы, прыкладаюцца да ікон, але пра вучэнне Хрыста яны не ведаюць нічога. Для іх хрысціянства - гэта, хутчэй, дыялогі, чым жывая вера. Украіна, паводле апытанняў грамадскай думкі, - гэта значна больш рэлігійнае і хрысціянскае грамадства.

Сучасны вобраз расейскага праваслаўнага чалавека - гэта той, які пакланяецца косткам, прыкладаецца да ікон, ездзіць набіраць ваду ў святых крыніцах, але пры гэтым, магчыма, не чытаў Евангелле. Гаворка ідзе пра амаль паганскі фэномэн.

Цэлы шэраг замежных дзеячаў царквы выставілі як прэтэнзію патрыярху Кірылу ерась фелітызму - гэта калі вера атаясамліваецца з пэўным народам, калі веру робяць неад'емным і вельмі важным элементам нацыянальнай ідэнтычнасці.

Я б сказаў, што тут, як гэта ні дзіўна, пагаджуся з Мікітам Міхалковым: фактычна, бязбожнасць (у яе глыбокім разуменні) як было, так і засталося. Яна нікуды не падзелася. Бо ад таго, што чалавек надзеў крыж і раз на год асвяціў яйкі на Вялікдзень, ён не становіцца хрысціянінам.

- А Пуцін верыць у што-небудзь?

- Не магу сказаць, у што верыць Пуцін, але яго паводзіны, тое, што ён робіць, асабіста мяне прымушае думаць, што ён не мае ніякага рэальнага ўяўлення, што такое хрысціянства.

Складваецца ўражанне, што Пуцін - дзяржаўны дзеяч, пазбаўлены якой-небудзь міласэрнасці. Гэта чалавек, якому абыякавае чалавечае жыццё. Дапусцім, яму не шкада ўкраінцаў, якіх ён уважае за ворагаў, але яму не шкада нават уласных салдат (ён вярхоўны гетман). Не ведаю, што ў Пуціна ў галаве, але ягоныя паводзіны не могуць асацыявацца, на мой погляд, з монатэістычнай рэлігіяй. Ён не адпавядае нават выяве ідэальнага сярэднявечнага хрысціянскага кіраўніка, нягледзячы на тое, што сярэднія вякі былі, мякка кажучы, даволі жорсткімі часамі.

- Ці здольны Пуцін націснуць на ядзерную кнопку?

- Ніколі нельга скідаць з рахункаў такую магчымасць: калі ракета з ядзернымі боегалоўкамі існуе, то хтосьці можа іх запусціць. Калі Пуцін хоча здзейсніць самагубства разам з Расеяй, то ён, напэўна, можа гэта зрабіць, але гэта пытанне, хутчэй, да псіхолагаў, чым да аналітыкаў.

Наколькі я разумею, Пуцін, мяркуючы з усяго, не раз атрымліваў папярэджанне ад заходніх супольнікаў, што кожная акцыя з ядзернай зброяй (нават раптоўнае выпрабаванне на Новай Зямлі) сатрэ вельмі шмат чырвоных ліній, якія Захад сёння для сябе накрэсліў і пакуль не сцірае. Упэўнены, што гэтыя папярэджанні былі данесены да Пуціна ў максімальна яснай і бескампраміснай форме. Не сумняваюся, што гэта зрабіў альбо дырэктар ЦРУ Бэрнс, альбо хтосьці з кіраўнікоў дзяржаў, якія з ім размаўлялі: Макрон ці прэзідэнт Фінляндыі Ніінісце. Упэўнены, што Пуцін разумее наступствы ўсялякага рэальнага ядзернага шантажу.

Пуцін свядома ніколі не ішоў на канфлікт з тымі, хто мацнейшы за яго. Яго напад на Украіну быў, відавочна, памылкай: ён разглядаў Украіну за калос на гліняных нагах - высветлілася, што гэта моцны арэшак. Напэўна, калі б Пуцін ведаў, якія будуць наступствы, ён бы не пачаў шырокамаштабнае ўварванне 24 лютага. Відавочна, што NАТО - наймацнейшы супернік, з якім можа сутыкнуцца Расея. Я нідзе не чытаў нават гіпатэтычнага сцэнару, пры якім Расея магла б перамагчы ў вайне супраць NАТО, нават калі гэтая вайна будзе няядзернай. Упэўнены, што Пуцін гэта разумее.

Наколькі я разумею, прыняцце пастановы аб ядзерным запуску - гэта не проста жаданне аднаго чалавека - гэта цэлы пратакол, які складаецца з некалькіх прыступак. Уявіце сабе, што ўмоўныя Патрушаў, Шайгу, Нарышкін, Герасімаў павінны прыняць пастанову аб самагубстве. Калі яны і выжывуць, то выжывуць у бункеры пасярод пераўтворанай у ядзерны попел краіны. Упэўнены, што гэта будзе для многіх момантам праўды. Думаю, гэта можа пахіснуць рэжым - і Пуцін гэта разумее.

Нягледзячы на ўсю гэтую рыторыку, я не веру (прынамсі, пакуль), што ён прыменіць ядзерную зброю нават сімвалічным чынам (умоўна кажучы, ударыць па пустым квадраты акваторыі ў Чорным моры або правядзе выпрабаванні ў Паўночным Ледавітым акіяне).

Упэўнены, што Пуцін не будзе наносіць ядзерных удараў па аб'ектах ва Украіне, таму што гэта моцна ўдарыць па Расеі. Такога кшталту ўдар, нанесены ў непасрэднай блізкасці ад краін NАТО, магчыма, будзе тым трыгерам, які запусціць спачатку чацвёрты артыкул (аб кансультацыях), а затым і пяты артыкул Паўночнаатлантычнай дамовы аб калектыўнай бяспецы.

- Калі ўсё ж Пуцін апынецца загнаным у кут, ці ёсць надзея на генералітэт? Генералы здольныя не выканаць загад Пуціна?

- Ніхто не ведае, як павядзе сябе чалавек у такой сітуацыі. Да сённяшняга дня мы ведаем пуцінскіх генералаў паслухмянымі, не вельмі самастойнымі і не вельмі інтэлектуальнымі людзьмі. Аднак, думаю, такі жыццёвы выбар можа трансфармаваць кожнага. Таму, усё ж, супрацьдзеянне такому пуцінскаму кроку я б не выключаў.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com