Віктар Рос: Калі прыбраць Лукашэнку, Беларусь пойдзе на Захад

Параза Расеі зменіць постсавецкую прастору.

Заходнія СМІ і выведкі гавораць аб тым, што наступнай мэтай Пуціна можа стаць Малдова. Ці ёсць імавернасць агрэсіі Крамля супраць гэтай краіны?

Пра гэта і не толькі сайт Charter97.org пагаварыў з экс-амбасадарам Польшчы ў Малдове і Арменіі, былым дарадцам міністра і кіраўніком палітычнага аддзела ў пасольстве Польшчы ў Расеі, выкладчыкам Варшаўскага ўніверсітэта і сябрам свабоднай Беларусі Віктарам Росам.

- Думаю, што Пуцін не пойдзе на агрэсію супраць Малдовы, бо ён зараз зусім захрас на Данбасе. Ніякага асаблівага прасоўвання зараз не ідзе. Не бачу нават чыста вайсковых магчымасцяў, не кажучы пра палітычныя. Вядома, у Малдове цікавасць у яго была б, калі б ён ведаў, што малдаване ахвотна прымуць яго. Так, як ён разлічваў, што будзе ў Харкаве, дапусцім, на ўсходзе Украіны. Але такога не будзе.

Што да «прыднястроўскіх» салдат, то іх мала, іх няшмат. Іх могуць выкарыстоўваць у нейкіх правакацыйных дзеяннях, не больш за тое. Малдова дала ясна зразумець усяму свету, што яна падтрымлівае Украіну, высылае туды гуманітарную дапамогу, лекараў і гэтак далей. З гэтай прычыны Пуцін нават у вайсковым плане не ў стане прасунуцца далей.

- Наколькі моцныя ў Малдове прарасейскія настроі і сілы?

- Такога наратыву ў Малдове ўжо не існуе. Ён меў месца, калі разглядалася пытанне, ці будзе ўваходзіць Малдова ў склад Румыніі ці не. Гэта было на пачатку 90-х гадоў. Затым Кішынёў усё далей і далей адыходзіў ад Расеі. Так, прэзідэнт Ігар Дадон хацеў зрабіць такое ўражанне, што ён вельмі блізкі чалавек для Пуціна. Але гэтага не атрымалася, перамагла Мая Санду. І яна відавочна празаходні палітык.

Малдова адыходзіць ад «расейскага свету», яны размаўляюць на іншай мове. Усё менш людзей у Малдове выкарыстоўвае расейскую мову. Калі я працаваў паслом, то ў Кішынёве яшчэ шмат хто гаварыў па-руску. Цяпер усё ўжо прайшло, моладзь вучыцца на румынскай мове. І ніякіх намераў у бок, скажам так, Расеі, зараз няма.

Пад уплыў Расеі Малдова патрапіла з 1812-га года. Нагадаю, тады гэтыя землі зваліся Бесарабіяй, яна знаходзілася паміж Днястром і Прутам. І паступова, канешне, русіфікацыя там праводзілася, так што расейцаў было шмат. Адміністрацыя расейская, адукацыя і гэтак далей - усё гэта было на расейскай мове. Таму інтэлігенцыя Малдовы была, вядома, русіфікаваная.

Але з часам, калі яна здабыла незалежнасць у пачатку 90-х гадоў, гэты дух, ён паступова аддаляецца, скажам так. І зараз абсалютна немагчыма, каб расейская прапаганда ў Малдове мела ўплыў. Там цяпер відавочна антырасейскія настроі.

- Калі раптам Пуцін усё ж наважыцца напасці на Малдову, то што сёння можа супрацьпаставіць расейскаму ўварванню ўрад краіны?

- Скажам так, вайсковыя сілы малдаван вельмі слабенькія, некалькі тысяч салдат. Яны ўвогуле нейтралітэт абвясцілі ўжо даўно. І зараз, вядома ж, яны супрацьпаставіць ваеннай машыне расейскаму войску не маглі б нічога.

Аднак расейцы туды проста не ў стане дайсці. Ім трэба спачатку атрымаць Данбас, атрымаць поўдзень Украіны, Адэсу і гэтак далей. Увайсці ў «Прыднястроўе», а затым з дапамогай тамтэйшых сіл спрабаваць неяк гэтую краіну паняволіць.

Але гэта зусім немагчыма, проста немагчыма. У Пуціна для гэтага няма сіл. Ён не можа ніяк прасунуцца на пару кіламетраў наперад, дзе ён паставіў сабе мэту. Хаця б увесь Данбас узяць у свае рукі, выйсці на межы адміністрацый Луганскай і Данецкай абласцей, каб потым іх можна было ўжо ўключыць у склад Расеі. Але гэта яму не ўдаецца.

Яшчэ большы фронт - гэта моцная памылка, яе Расея дапусціла і ў самым пачатку вайны. Яны адразу пачалі на шасці адцінках Украіны праводзіць гэтыя вайсковыя дзеянні. Гэта, вядома, дэканцэнтравала іх наступ, а Расея атрымала па галаве, скажам так.

Паглядзіце хаця б, што адбываецца на «Азоўсталі» — яны не могуць заняць адно вялікае прадпрыемства. Як яны яшчэ палезуць зараз у «Прыднястроўе» і ў Кішынёў? Не, я такой магчымасці не бачу.

- Чаго ж цяпер хоча дамагчыся Пуцін?

- Ён будзе спрабаваць захаваць хоць які-небудзь поспех, які можна паказаць свету і асабліва ўнутранаму спажыўцу, які замбіраваны цалкам. Расейцы нават не ведаюць, што адбываецца на фронце. Яны разумеюць толькі тое, што ўсё больш расейскіх абласцей атрымліваюць «груз 200», гэта значыць трупы салдат, якія там загінулі. Але для такога ўнутранага спажыўца, канешне, Пуцін хацеў бы мець нейкі поспех. І гэтым поспехам, думаю, ён падае зараз Данбас і, можа, Херсон, у якім знайшліся здраднікі. Шляхам «рэферэндуму» яны паспрабуюць уключыць вобласць у склад Расеі.

Разумееце, гэта бачна няўзброеным вокам, што ягоная кампанія і, скажам, уся гэтая прапагандысцкая інфармацыйная вайна, яна проста зусім няўдалыя. Відаць гэта было са стану Пуціна 9-га траўня, дзе ён быў у вельмі слабай форме, не ставіў ніякіх мэт, не пагражаў усяму свету сваімі ядзернымі боегалоўкамі і гэтак далей. Відаць, ён зараз адступіўся. Ён спрабуе зараз усё гэта замарозіць хаця б на такім узроўні, які ёсць. Украінцы ўжо атрымліваюць цяжкае ўзбраенне - вялікія самаходныя гаўбіцы. І можа такое здарыцца, што Украіна ўвогуле пяройдзе ў контрнаступленне.

- Пуцін будзе спрабаваць захаваць тое, што мае?

- Тое, што мае. Магчыма, ён паспрабуе Херсон фармальна ўключыць у склад РФ. Фактычна яны гэтага не змогуць зрабіць. Каб там умацавацца палітычна, патрэбна падтрымка насельніцтва. Без падтрымкі насельніцтва там будзе толькі тэрор, будуць выбухі і агульная незадаволенасць грамадзян. Таму думаю, што ён можа зрабіць гэта чыста фармальна.

- Як бы вы ацанілі ролю рэжыму Лукашэнкі ў гэтай вайне?

- З аднаго боку, Лукашэнка вельмі моцна залежыць ад Пуціна і хоча ўявіць, што гэта агульная дзяржава і гэтак далей, гэта значыць яны маюць нейкія агульныя мэты. З іншага боку, ён ніяк не хацеў пагаджацца на тое, каб беларускае войска брала актыўны ўдзел.

Лукашэнка проста даў сваю тэрыторыю, каб расейцы адтуль стралялі сваімі ракетамі. І зараз ён, скажам так, у неразуменні, ён увогуле не зразумеў, як так здарылася, чаму за тры-чатыры дні не заваявалі Кіеў і ўсю Украіну не ўзялі.

Цяпер у Лукашэнкі такія сумнеўныя выказванні, што "я не ваяка, у ваенных справах не разбіраюся так моцна, але не разумею, чаму гэтая аперацыя доўжыцца так доўга".

Градус відавочна знізіўся. Калі б расейскія войскі пайшлі і рэальна захоплівалі нешта, то ён бы мог пышыцца. А так Лукашэнка баіцца, што ён беларускіх салдатаў пашле ва Украіну, яны будуць гінуць, яны вернуцца назад і скінуць яго, рэжым упадзе сіламі свайго ж войска, на якое ён зараз яшчэ неяк абапіраўся падчас пратэстаў і гэтак далей.

Думаю, што Лукашэнка не будзе актыўна ўключацца ў баявыя дзеянні на тэрыторыі Украіны, тым больш, што расейцы з поўначы і захаду сышлі, сканцэнтраваліся на паўднёва-ўсходнім кірунку і зараз там шукаць няма чаго. У гэтых рэгіёнах вяртаецца больш-менш нармальнае жыццё. У Кіеве, вакол Кіева, нават Буча, Ірпень і гэтак далей. Яны ўжо жывуць іншым жыццём і Лукашэнка не пойдзе на ўварванне.

- Чым можа абярнуцца параза Расеі ва Украіне для постсавецкай прасторы і для Беларусі?

- Гэтае пытанне цяжкае. Калі Расея не дасягне ніякіх сваіх мэт і будзе ваенная параза ад узмацнелага ўкраінскага войска, калі яны наогул саступяць у гэтай вайне, прызнаюцца, што яны не могуць нічога ўзяць, сыдуць з Украіны, то гэта будзе для постсавецкай прасторы азначаць, што ад Расеі можна наогул адключацца і ісці на іншыя азімуты, скажам так. Параза Расеі зменіць постсавецкую прастору.

Цяпер яшчэ мусоліцца такая інфармацыя, што калі ва Украіне не атрымаецца, то Расея Паўночны Казахстан будзе займаць. Гэта вялізная тэрыторыя, акапацца там не атрымаецца. Туды, вядома, не дасць умяшацца Кітай. Гэта будзе страшная геапалітычная параза. Самога Пуціна загоняць у Гаагу, я не выключаю такой магчымасці.

Калі вы памятаеце гісторыю, то можна заўважыць, што праз кожныя 10 гадоў здараўся нацыянальны ўсплёск у постсавецкіх рэспубліках, якія, здавалася, ужо амаль далучылі да Расеі, эканамічна злучылі і яны ўжо вяртаюцца назад у стойла.

Аднак высветлілася, што праз кожныя 10 гадоў, то ва Украіне, то ў Кыргызстане, то ў Грузіі і гэтак далей узнікаюць антырасейскія настроі, усплёскі нацыянальнай актыўнасці. Калі Расея тут не атрымае ніякай перамогі, то іх перастануць увогуле баяцца і кожны будзе займацца сваімі справамі, нягледзячы на тое, што думае Уладзімір Уладзіміравіч.

- Якім вы бачыце шлях Беларусі пасля выхаду з арбіты расейскага ўплыву?

- Калі прыбраць з Беларусі Лукашэнку, то ўся моладзь і ўся інтэлігентная частка беларускага грамадства настроеная на Захад, на збліжэнне з Польшчай і з іншымі краінамі, з Літвой і гэтак далей. Цяпер Лукашэнка тлуміць галаву, што палякі спрабуюць забраць частку Беларусі, што ў планах «адраджэнне Рэчы Паспалітай» на гэтых тэрыторыях. Гэта, вядома, трызненне.

У нас у Польшчы не заўсёды разумеюць Беларусь, думаюць, што гэта аграрная краіна і гэтак далей, не разумеюць, што там адзін Менск раўнацэнны адной з балтыйскіх рэспублік.

Думаю, што азімут будзе ў бок Захаду. Гэта не хутка адбудзецца, нейкі час спатрэбіцца. Але галоўнае пытанне - гэта прыбраць Лукашэнку і сабраць новую каманду, якая будзе настроеная на супрацоўніцтва з Еўропай. Тады Еўропа адмовіцца ад санкцый, а Беларусь будзе прыцягваць да сябе. Не для таго, каб яе захопліваць, як гэта тлумачаць Лукашэнка і Пуцін.

З чаго Пуцін пачаў гэтую вайну ўвогуле? З таго, што нібыта NАТО наблізілася да межаў Расеі і пагражае непасрэднай небяспекай. Як быццам нехта будзе атакаваць дзяржаву, якая мае ядзерныя боегалоўкі. З самага пачатку ўсё было задумана так, што трэба адраджаць «расейскі свет», які заснаваны на іншых каштоўнасцях, хаця ніякіх каштоўнасцяў там няма ўвогуле. Але яны такую разыгрывалі карту: зараз мы пакуль ідзём на тыя тэрыторыі, якія займалі раней, вывозьце манаткі і прэч адсюль у 1997-ы год, калі Польшча і краіны Балтыі далучыліся да NАТО і Еўразвязу, гэта ўсё трэба назад вярнуць, а потым усе спалохаюцца і ён будзе дыктаваць свае правілы сусветнага парадку.

І Беларусь знаходзіцца ў такой жа сітуацыі зараз. Яны спрабуюць нейкую прапаганду весці, але зразумела, што Беларусь ніхто нікуды не хоча забіраць. Беларусь цалкам самастойная краіна. Адзіная зараз праблема - гэта, вядома, рэжым самога Аляксандра Рыгоравіча.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com