Гэта дэфолт: Чым павернецца для Беларусі пастанова расплачвацца за еўрааблігацыі рублямі

Меркаванне экспертаў.

Чыноўнікі прынялі пастанову выплачваць пазыкі ў еўрабондах беларускімі рублямі. У Мінфіне кажуць, што на такі крок пайшлі праз тэхнічныя цяжкасці – замежныя банкі адмаўляюцца пераводзіць сродкі інвестарам. У гэтай сітуацыі Менск мае намер прапанаваць трымальнікам аблігацый альтэрнатыўныя варыянты. Аднак у любым выпадку невыкананне абавязальніцтваў азначае дэфолт у каштоўных паперах, тлумачаць эксперты праекта "Кошт ураду". Аналітыкі расказалі zerkalo.io, чым гэта пагражае ў цэлым краіне, а таксама ці нясе цяжкасці для насельніцтва.

Урад і Нацбанк пастанавілі выплачваць пазыкі ў еўрабондах беларускімі рублямі. У Мінфіне заявілі, што гэта вымушаны захад, бо інвестары скардзяцца, што да іх не даходзяць адпраўленыя Менскам сродкі. Ва ўстанове ўдакладняюць, што ў лютым здзейснілі такі плацеж, але грошы трымальнікам аблігацый не прыйшлі. У Мінфіне тлумачаць гэта тым, што замежныя банкі праз уведзеныя супраць Беларусі санкцыі не здзяйсняюць пераводы.

Ва ўстанове заявілі, што маюць намер прапанаваць трымальнікам нашых еўрааблігацый альтэрнатыву. Сярод варыянтаў – датэрмінова выкупіць у іх каштоўныя паперы, але з істотнай зніжкай ад намінальнай кошту, а таксама перавыпусціць аблігацыі, каб прапісаць магчымасць выплаты пазык у рублях.

Чаму пастанова Менска азначае дэфолт у аблігацыях (і ён фактычна ўжо наступіў)

– Цяперашняя пастанова ўраду і Нацбанка ў выплаце абавязальніцтваў у еўрааблігацыях – гэта фактычнае абвяшчэнне дэфолту ў каштоўных паперах, – адзначаюць эксперты "Кошту ўраду". – Дэфолт – гэта невыкананне абавязальніцтваў перад крэдыторамі. Мінфін Беларусі не выконвае свае абавязальніцтвы, узятыя на сябе, калі яны выпускалі і размяшчалі гэтыя еўрабонды. Сярод іншага абавязальніцтвы ў аблігацыях заключаюцца ў тым, што эмітэнт павінен у вызначаны тэрмін вярнуць трымальніку аблігацый яе намінальны кошт, а таксама дадатковы прыбытак, калі гэта купонныя аблігацыі. І праводзіць плацяжы трэба ў валюце, у якой выпушчаныя каштоўныя паперы, калі іншае не прадугледжанае праспектам эмісіі. Мяркуючы з усяго, у нашым выпадку іншага якраз не прадугледжана – першапачаткова плаціць абяцалі ў валюце наміналу.

Аналітыкі ўдакладняюць, што цяперашнюю сітуацыю з еўрааблігацыямі можна ўважаць за тэхнічны дэфолт.

– Фактычна ў краіне ёсць грошы для выканання абавязальніцтваў. Але склалася сітуацыя, што мы хочам заплаціць, але не можам, – кажуць аналітыкі “Кошту ўраду”. Пры гэтым яны дадаюць, што тэхнічны дэфолт, калі меркаваць з каментара кіраўніка Мінфіна, адбыўся яшчэ ў лютым, калі інвестары не атрымалі сродкі.

Беларусам нечым пагражае дэфолт у еўрааблігацыях?

– Дэфолт у знешніх абавязальніцтвах не закранае наўпрост насельніцтва, – адзначаюць эксперты “Кошту ўраду”. – Слова "дэфолт" гучнае, многія яго асацыююць з 90-мі, калі ўсе ўсё страцілі. Цяперашні дэфолт у еўрааблігацыях – гэта іншы дэфолт. Наўрад ці гэта неяк наўпрост закране асобна ўзятага беларускага грамадзяніна.

На думку аналітыкаў, беларусаў мог бы закрануць дэфолт унутраных абавязальніцтваў, аднак такі сцэнар уважаюць за малаверагодны ў кароткатэрміновай перспектыве.

– У нас урад актыўна размяшчаў валютныя аблігацыі на ўнутраным рынку. Трымальнікамі гэтых аблігацый з'яўляюцца і банкі, і кампаніі, і насельніцтва. Калі адбудзецца такі дэфолт, то тады тыя, хто ўклаўся ў іх, страчваюць свае ўкладзеныя грошы. Але Мінфін, як заяўляюць ва ўстанове, не плаціць трымальнікам еўрааблігацый не таму, што няма грошай, а таму, як яны кажуць, што знешнія контрагенты не хочуць праводзіць плацяжы. А ўнутры краіны яны з плацяжамі разбяруцца. Таму цяпер не ідзе гаворка пра дэфолт унутраных аблігацыяў.

Але эксперты не выключаюць, што ў перспектыве з жорсткім паглыбленнем фінансавага крызісу, ва ўмовах магчымага валютнага дэфіцыту беларускія інвестары таксама могуць сутыкнуцца калі не з нявыплатай абавязальніцтваў, то як мінімум з прымусовай канвертацыяй абавязальніцтваў з валюты ў беларускія рублі.

– Такога выключаць нельга. Але менавіта сёння гэта дэфолт знешніх абавязальніцтваў, ён пакуль не закранае інвестараў, якія ўклаліся ва ўнутраныя аблігацыі. Але, вядома, гэта непрыемны званочак, – кажуць аналітыкі.

Чым пагражае краіне дэфолт

Адна з асноўных рызыкаў, якую нясе дэфолт у аблігацыях, – гэта рэпутацыйныя страты, якія могуць адпудзіць патэнцыйных інвестараў.

– Калі Менск не зможа заплаціць інвестарам, то будзе падмочаная рэпутацыя. У краіны абрынецца крэдытны рэйтынг, у нас могуць узнікнуць праблемы з атрыманнем новых пазыкаў. Інвестары не будуць укладвацца ў нашу эканоміку. Але рэч у тым, што ўсё гэта ў прынцыпе ўжо адбылося з нашай краінай. Для нас праз санкцыі практычна закрыліся заходнія рынкі інвестыцый, – кажуць аналітыкі. – На Усходзе яшчэ засталіся партнёры, якія гатовыя нейкім чынам супрацоўнічаць з Беларуссю. І, вядома, дэфолт азначае, што прывабнасць Беларусі як выгаднай юрысдыкцыі для інвестыцый яшчэ больш знізіцца.

Ці могуць пагадзіцца інвестары на прапановы Менска перавыпусціць еўрааблігацыі

Эксперты ўважаюць за малаверагодны сцэнар, пры якім трымальнікі еўрааблігацый пагодзяцца на іхні перавыпуск з наступным разлікам у беларускіх рублях.

– Што потым інвестару рабіць з беларускімі рублямі? Незразумела, куды потым рублі прыстройваць. Прыехаць у Беларусь і пайсці ў абменнік набыць наяўныя еўры? Дык у нас не прадаюць у такіх аб'ёмах. Адкрыць рахунак у беларускім банку ці праз нейкіх пасярэднікаў сканвертаваць рублі ў даляры ці еўры, а потым выводзіць? Таксама цяжка. Прапанова Мінфіна ў перавыпуску еўрааблігацый, відавочна, не выглядае павабнай для інвестараў, – кажуць аналітыкі. – Урад можа прымусіць беларускія банкі ў добраахвотна-прымусовым парадку пагадзіцца на любыя ўмовы, да прыкладу, адны аблігацыі замяніць на іншыя. Але не можа прымусіць умоўных еўрапейскіх фундатараў зрабіць так, як хоча наш Мінфін.