29 сакавiка 2024, Пятніца, 12:14
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Андрэй Зубаў: У Расеі пачаўся трохбаковы канфлікт

14
Андрэй Зубаў: У Расеі пачаўся трохбаковы канфлікт
Андрэй Зубаў
Фота: RFE/RL

Для Пуціна можа паўтарыцца сцэнар Першай сусветнай вайны.

Заходнія СМІ і выведкі паведамляюць, што Пуцін можа пачаць новую хвалю мабілізацыі і заклікаць у акупацыйнае войска блізу паўмільёна расейцаў. Ці магчымы гэты сцэнар?

З такім пытаннем сайт Charter97.org звярнуўся да расейскага гісторыка, палітолага Андрэя Зубава.

- Зразумела, магчымы. Больш за тое, у логіцы Пуціна гэта зусім натуральна, іншага шляху ў яго проста няма. Адзіны спосаб працягу вайны - гэта перамагаць не ўменнем, а колькасцю, бо дастатковай колькасці высакаякаснай вайсковай тэхнікі і проста ўмення ваяваць цяпер у расейскага войска няма.

Таму перамагаюць колькасцю салдат, колькасцю загінулых. Так ці інакш, абвешчаная ці не абвешчаная, гэтая мабілізацыя будзе мець месца.

- Як гэта паўплывае на давер расейцаў да ўлады, якая казала аб непераможным расейскім войску?

- Усё ўжо цалкам падарванае, няма даверу ў гэтым плане. Ужо ніхто не ўважае расейскае войска за непераможнае. Гэта, дарэчы, вялізны шок, які для расейскага абывацеля яшчэ да канца не ўсвядомлены, як было шокам для нямецкага грамадства часоў Рэйха, што непераможны вермахт стаўся пераможаным. Такое ўсведамленне - пытанне будучыні.

Што да працэсаў у грамадстве, то я б сказаў, што Пуцін вынайшаў геніяльнае ноў-хаў. Не ведаю, Пуцін ці не Пуцін, але ад яго імя яно было ўжытае. Гэта мабілізацыя пры адкрытых межах. Калі б Пуцін закрыў межы, то найбольш актыўная частка грамадства рэвалюцыянізавала б вельмі хутка астатніх грамадзян. Зразумела, што фронт і магчымасць гібелі аб'ядноўваюць усіх. А паколькі найбольш актыўнай часткі грамадства дазволена свабодна ці амаль свабодна з'язджаць за мяжу, то застаецца сацыяльна неактыўная большасць, якая рэвалюцыянізуецца таксама, нікуды яна не падзенецца, але гэта будзе адбывацца нашмат павольней. У Пуціна ёсць задзел - некалькі месяцаў, можа быць - паўгода, пакуль гэтыя простыя людзі, параўнальна малаадукаваныя, іх сем'і, усведамляюць, што іх вядуць на забой незразумела за што. Тое, што такое адбудзецца - гэта абсалютна дакладна, нават пры адкрытых межах. Пытанне толькі ў тым, калі гэта адбудзецца.

Разумееце, магчымыя аналогіі. Выкажам здагадку, Першую сусветную вайну сустрэў расейскі народ, таксама малаадукаваны, з велізарным энтузіязмам. Але да канца 1916 года было 1,5 мільёна дэзерціраў. Калі ўлічыць, што ўсё расейскае войска было прыкладна 4,6 мільёна чалавек, то 1,5 мільёна дэзерціраў - гэта велізарная колькасць - траціна войска. Вось, уласна, да гэтага мы і ідзем паступова. Пасля гэтых дэзерцірстваў была рэвалюцыя 1917 года.

Перад Другой сусветнай вайной Сталін праводзіў жудасныя рэпрэсіі. Ён не выпусціў за мяжу, як Пуцін, а фізічна знішчыў усю актыўную частку грамадства. Тым не менш, за гады вайны ў палон здалося або перайшло на бок ворага 6,2 млн савецкіх людзей, у тым ліку 315 000 свядомых перабежчыкаў. Ізноў жа - гіганцкая лічба, суцэль сувымерная з маштабамі траціны дзейнага войска.

Але трэба сказаць, што і Першая, і Другая сусветная вайна ўсё ж у галовах людзей былі звязаныя з тым, што на нас вораг рэальна напаў абодва разы. І ў гэтым сэнсе жаданне абараняцца было натуральным. Цяпер зусім незразумела, навошта ўвогуле ідзе гэтая вайна і навошта ваяваць і гінуць.

Думаю, што працэсы распаду войска ўзмоцняцца. Усе намаганні па інтэнсіфікацыі мабілізацыі, усе наборы новых і новых людзей з аднаго боку - часова развяжуць нейкія задачы на фронце, але затое яны пагоршаць праблемы тылу. Гэтыя рэчы ўзаемаабумоўленыя.

- Сярод расейскага камандавання ёсць нямала ўнутраных канфліктаў. Напрыклад, адбываецца супрацьстаянне груповак Шайгу-Герасімаў і Кадыраў-Прыгожын. Чым выкліканая паддывановая барацьба сярод крамлёўскіх элітаў і ў што яна можа выліцца?

— Калі войска змагаецца пераможна, тады, як правіла, усе групы-канкурэнты больш-менш дзейнічаюць згуртавана, кожны імкнецца дамагчыся вялікіх поспехаў. Але калі войска трывае няўдачы, то ў першую чаргу важна зваліць няўдачы на іншага.

Калі вы звярнулі ўвагу, Кадыраў з Прыгожыным спісваюць усе няўдачы на войска, а войска, натуральна, ненавідзіць Кадырава з Прыгожыным. Гэта, безумоўна, залог будучага сур'ёзнага канфлікту.

Думаю, што лінія гэтага канфлікту больш складаная, яна не двухбаковая, а хутчэй за трохбаковая. З аднаго боку — гэта войска, з другога боку — афіцыйныя структуры КДБ і СВР, з трэцяга — такія флібусцьеры вайны, як Кадыраў і Прыгожын.

Хто з іх возьме верх - гэта адкрытае пытанне. Але амаль напэўна возьме верх войска, бо гэта адзіная сапраўды магутная сіла, дастаткова згуртаваная, з пэўнай групавой этыкай, якая ўзыходзіць яшчэ да дарэвалюцыйнага часу. Ні ў Кадырава, ні ў Прыгожына, ні ў КДБ нічога такога няма і такіх магчымасцяў няма, бо асноўныя зброевыя сродкі кантралююцца войскам.

Таму ў гэтай барацьбе за ўладу і ўплыў у грамадстве, хутчэй за ўсё, перамога будзе за войскам, але, магчыма, ужо без Пуціна. Бо Пуцін сябе вельмі жорстка звязаў з КДБ і наўрад ці гэтую сувязь ён здолее разарваць.

— Вы пісалі, што палітычнае кіраўніцтва Расеі перайшло рысу, якая адлучае ворага ад пачвары. З ворагамі перамовы магчымыя. З пачварамі - толькі поўнае знішчэнне. Як цывілізаваны свет можа перамагчы пачвару ў асобе пуцінскага рэжыму?

— Першае, што вельмі важна, цывілізаваны свет усё больш і больш усведамляе, што гэта пачвара. І я думаю, што форум у Давосе, які праходзіць цяпер, выступы яго ўдзельнікаў, зразумела паказваюць, што жадання ісці на нейкія перамовы з пуцінскім рэжымам ужо практычна няма, яно скончылася. Гэта быў не хуткі працэс. Як вы памятаеце, яшчэ нават ранняй восенню было імкненне да нейкіх перамоваў. Цяпер гэтага ўжо няма.

А як перамагчы пачвару - гэта ўжо пытанне ваеннай стратэгіі. У пятніцу будзе засядаць Рамштайнская кааліцыя. Я думаю, у іх будуць нейкія планы. Я не вайсковы чалавек, таму чыста вайсковыя рэчы не магу пракаментаваць, але, безумоўна, гаворка будзе ісці пра арганізацыю ваеннай перамогі. Не аб кампрамісе, не аб перамовах, а аб ваеннай перамозе Украіны над пуцінскай Расеяй. Гэта амаль відавочна. А якія менавіта гэта будзе прымаць формы - сказаць пакуль складана.

Напісаць каментар 14

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках