У другакласнікаў «зніклі» ўрокі беларускай літаратуры?

Бацькі абураныя.

Некалькі бацькоў другакласнікаў расказалі «Люстэрку», што ў школах, дзе вучацца іх дзеці, з пачатку года не выкладаюць беларускую літаратуру, хоць у раскладзе ў дзённіку яна ёсць.

Бацька аднаго з вучняў абурыўся, што гэты прадмет нават могуць замяніць на расейскую мову ці матэматыку. Журналісты даведаліся падрабязнасці і звязаліся з педагогамі. Імёны суразмоўцаў змененыя ў мэтах бяспекі.

Матэматыка і расейская замест літаратуры

Жыхар Віцебска Аляксандр кажа, што ў ягонага сына-другакласніка ў школе з пачатку навучальнага года знікла беларуская літаратура. Паводле словаў мужчыны, дзіця расказвала, што прадмет могуць замяніць, напрыклад, матэматыкай. Такая самая сітуацыя ў пляменніцы Аляксандра, якая вучыцца ў іншай установе.

– На мінулым тыдні меў зносіны з братам, ён кажа: «Спытай у свайго сына, ці замяняюць у яго беларускую літаратуру? У маёй дачкі так, ставяць замест яе мовы (часцей за ўсё расейскую), матэматыка пару разоў была». Я даведаўся ў сына. Ён усё пацвердзіў, хоць у раскладзе літаратура застаецца. Як тлумачаць настаўнікі, дапушчальна замяняць літаратуру ўрокамі той самай мовы, на якой яна выкладаецца, але, атрымліваецца, замяняюць і іншымі прадметамі, – расказвае суразмоўца і дадае, што абураны «перастаноўкай» не на карысць роднай мовы. – Калі б беларускую мову ставілі, добра яшчэ, хоць літаратура – гэта ўсё ж літаратура. Але я зусім супраць замены іншымі прадметамі, хачу, каб маё дзіця вывучала родную мову. Летась у сына быў факультатыў беларускай, праўда, платны, а сёлета яго ўжо няма, дарэчы, як і ангельскай.

Ёсць факультатыў “Язык родной, дружи со мной”. Як у іншых школах?

У Аляксея з Бабруйска малодшы сын вучыцца ў другім класе, у яго «беларуская мова і літаратура сумешчаныя». Хоць у дзіцяці Віктара з таго ж горада кожны прадмет выкладаюць асобна.

А вось іншыя чытачы расказалі, што ў іх дзяцей-другакласнікаў з пачатку верасня беларускую літаратуру не выкладаюць увогуле.

– У нас цяпер яе замянілі на ўрокі беларускай мовы. Што так будзе, бацькоў папярэдзілі яшчэ ў пачатку верасня, але чаму – настаўніца не змагла растлумачыць. Кажа, што гэта часова, – напісала Аксана. – Гэта было дзіўна даволі, але мы паставіліся спакойна: у любым выпадку прадмет застаўся на беларускай мове.

– У нас у класе сказалі, што замест беларускай літаратуры некаторы час будзе два ўрокі мовы, хоць у раскладзе стаіць і тое, і другое. Хатняе заданне, атрымліваецца, адно. Чаму так, бацькі і не пыталіся, – кажа Галіна. – Я сама чытаю з дзіцем падручнік і хрэстаматыю амаль кожны дзень. Настаўніца прасіла больш чытаць з дзіцем. Хоць яна і мела на ўвазе расейскую літаратуру, мы чытаем беларускую. Я мяркую, што калі дзіця навучыцца разумець беларускую мову, дакладна зразумее і расейскую. Мне не падабаецца гэтая замена ўрока. Але з досведу ведаю, пакуль самому дзіцяці кожнае слова, фразу, параўнанне, пераносны сэнс не растлумачыш, ён будзе проста чытаць набор літараў. А ў класе 25 чалавек, настаўніцы гэта не пад сілу.

У класе, дзе вучыцца дзіця Ірыны з Менска, таксама знікла беларуская літаратура, але маці не турбуецца: настаўнік патлумачыў, з чым гэта звязана.

– У нас таксама замест літаратуры пакуль выкладаюць мову. Даюць хатнія заданні, мы выконваем, – тлумачыць Ірына. – Летась мы толькі вучылі беларускія словы, а ў сёлета ўжо з'явіліся і прадметы. На літаратуры дзецям цяжэй, таму спачатку яны абвыкнуць да мовы, а потым ужо і яна павінна з'явіцца. Быццам так павінна было быць цягам першага месяца, кастрычнік жа пакуль толькі пачаўся…

Аляксандры з Гомеля і іншым бацькам з іх класа педагогі таксама расказалі пра замену прадметаў, да таго ж дзеці пачалі ўжо вывучаць творы на роднай мове.

– Першыя два тыдні замест літаратуры была мова. Настаўніца патлумачыла гэта тым, што праграма вельмі складаная для другакласнікаў, платны факультатыў таксама пастанавілі зрабіць паводле гэтага прадмета. А цяпер вярнулі і літаратуру, – расказала яна.

А Ксенія з Пінска падзялілася больш натхняльнымі навінамі:

– Мы пайшлі толькі ў 1-ы клас, і асобна літаратуры ў гэтым узросце яшчэ няма, ёсць толькі «белмова». Але з усіх магчымых дадатковых факультатываў мы таксама выбралі гэты прадмет, каб у іх было больш за гадзіну вывучэння роднай мовы. Цяпер яны ў класе рыхтуюць спектакль паводле беларускай казкі на беларускай. Ды і ў цэлым, паводле маіх назіранняў, за апошнія гады нават у дзіцячым садку стала яе больш: дзеці гімн спявалі, кожны год вучылі вершы на розныя тэмы і святы – і пра Беларусь, і пра маці на 8 Сакавіка і на Новы год. Дзяцей часта апраналі ў вышыванкі, тэма беларускіх традыцый прасочвалася на шматлікіх мерапрыемствах. Адназначна, цяпер больш «беларускасці» вакол, чым у часы майго дзяцінства.

Канстанцін з Менскага раёна расказаў, што «першы раз чуе» пра такую замену, але мужчына здзіўлены іншым:

– У школе ёсць факультатыў «Язык родной, дружи со мной». Пакуль незразумела, што там адбываецца. Сын кажа, што праседзелі ўвесь урок і размаўлялі па-расейску, – падзяліўся мужчына.

У вучэбнай праграме паводле гэтага факультатыву пазначана, што ягоная мэта – «авалоданне расейскай мовай як сродкам зносінаў», а адна з задачаў – «развіццё цікавасці да вывучэння расейскай мовы як часткі нацыянальнай культуры народа і як да з'явы культуры».

Што гавораць у віцебскай школе?

Журналістка як маці другакласніка патэлефанавала ў адну з Віцебскіх школаў. Намесніца дырэктара ў вучэбнай працы ў пачатковай школе растлумачыла сітуацыю:

– У пачатку другога класа паводле праграмы пачынаюцца заняткі з «Уступнага моўнага курсу». Спачатку ў дзяцей ідзе ўступны моўны курс – такі інтэграваны, агульны, нават у журнале звычайна асобная старонка на яго адводзіцца, а потым ужо пачынаецца дзяленне на мову і літаратуру. У прынцыпе ён павінен хутка скончыцца, да якога дня, не магу зараз сказаць, але дзесьці да сярэдзіны кастрычніка павінна пачацца літаратура.