«Вырвала карту побыту з рук і паклала на сканер»

Беларусы здзіўленыя праверкай замежных ДНЖ на граніцы.

Беларусы ў сацсетках і чатах пішуць аб тым, што на мяжы з Літвой і Польшчай перыядычна скануюць дазволы на жыхарства ў іншых краінах. Тычыцца гэта тых, хто едзе ў Беларусь. Прычым раней з такімі паводзінамі, судзячы па ўсім, сутыкаліся рэдка. «Зеркало» даведалася ў чытачоў падрабязнасці і патэлефанавала ў Дзяржпагранкамітэт з пытаннем аб новаўвядзенні.

«Ніхто не растлумачыў, для чаго спатрэбіўся ДНЖ»

Наша чытачка Аляксандра жыве ў Польшчы больш за пяць гадоў, але рэгулярна бывае дома. Апошні раз ехала ў Беларусь у канцы красавіка і тады ж сутыкнулася з новаўвядзеннем ад айчынных памежнікаў.

- Раней пра ДНЖ ніколі не пыталіся. Часам удакладнялі, чаму няма пячатак у пашпарце (іх у пашпарт не ставяць, калі ёсць дазвол на жыхарства). Але ні разу не прасілі паказаць яго, - адзначае суразмоўніца. - А цяпер не толькі паглядзелі, але яшчэ і адсканавалі. Асобнага допыту не было, проста стандартныя пытанні ад памежнікаў: чым займаюся ў Польшчы, з якой мэтай еду ў Беларусь, на колькі.

Такую ж гісторыю расказвае і Віктар. Блізу трох гадоў таму маладзён аформіў сталае пражыванне за межамі Беларусі і з таго часу жыве ў Польшчы. Расказвае, што заўсёды пераязджаў мяжу спакойна і нікога не цікавіў яго ДНЖ, але на пачатку траўня сітуацыя змянілася:

— На пашпартным кантролі з боку Беларусі строга папрасілі паказаць «карту побыту» (ДНЖ у Польшчы. — Заўв. рэд.). Я пачаў паказваць са сваіх рук, але працаўніца пашпартнага кантролю рэзка вырвала яе і паклала на сканер. Пасля гэтага ДНЖ мне вярнулі і паклікалі наступнага. Але мне так ніхто і не патлумачыў, навошта ім спатрэбіўся дакумент. На пытанне, навошта, адказалі маўчаннем.

Пры гэтым, як удакладняе Віктар, падвышанай цікавасці на мяжы да яго не было, на допыт яго не адводзілі.

- Цяпер знаходжуся ў Польшчы і зусім не разумею, што яны будуць рабіць з гэтай інфармацыяй, - кажа ён. — Суцяшаю сябе тым, што дзяржава афіцыйна дазволіла мне ўвесь час пражываць па-за Беларуссю. Спадзяюся, гэтая працэдура з ДНЖ ніяк на мяне не паўплывае.

На пачатку траўня ў Беларусь з Польшчы ехала і нашая чытачка Караліна. Як і для астатніх суразмоўцаў, паездкі туды-назад для дзяўчыны звыклыя, і таму паводзіны памежніцы яе здзівілі.

- Упершыню за ўсе гады маіх паездак яна ўважліва перагартала пашпарт, праглядзела візы. Не ўбачыўшы дзейнай, удакладніла: «Ёсць «карта побыту»? Я адказала сцвярджальна, - успамінае Караліна. — Яна: «А можна зірнуць?» Я без задняй думкі даю ДНЖ. Яна яго на сканер. Я спытала, навошта гэта. На што мне адказалі: «Не хвалюйцеся, такі цяпер парадак». Далей не ўдакладняла, каб не затрымоўваць чаргу і не мець праблем.

Дадатковых пытанняў да чытачкі не было таксама, на допыты яе не выклікалі. Але дзяўчына зазначае, што ў пратэстах не ўдзельнічала.

А вось у мужа нашай чытачкі Інгі, які на мінулым тыдні ехаў у Беларусь з Польшчы, мясцовы ДНЖ не прасілі і не сканавалі. Затое задавалі вельмі шмат пытанняў.

- Яго дапытвалі хвілін 30-40. Маўляў, чаму з'ехаў, ці назаўжды, ці плануе вяртацца. Чаму прыехаў і чаму за апошні год не прыязджаў? - успамінае суразмоўніца. - Пыталіся, кім працуе і кім працуюць сваякі, калі быў ва Украіне апошні раз. Памежнік некалькі разоў выходзіў з тэлефонам і пашпартам, каб параіцца з кімсьці. На допыт у асобнае памяшканне мужа не адводзілі, проста была доўгая «гутарка» ў старонцы. Правяралі тэлефон, усе мэсэнджары, акаўнты, фатаграфіі.

Пры гэтым некаторыя ўладальнікі ДНЖ іншых краін Еўразвяза з такім сутыкаліся і раней. Напрыклад, наша чытачка Кацярына ўжо шмат гадоў жыве ў адной са Скандынаўскіх краін і перыядычна ездзіць у Беларусь.

- Наконт сканавання ДНЖ пры перасячэнні мяжы. Гэта назіраецца апошнія два гады, не толькі цяпер. Дзесьці пасля выбараў гэта стала звычайнай з'явай, - распавяла яна аб сваім досведзе. - Прычым у маім выпадку ДНЖ прасілі кожны раз. Хаця я не ўдзельнічала ў пратэстах і не прыцягвалася, бо знаходзілася не ў Беларусі.

Што гавораць у Дзяржпагранкамітэце?

З пытаннем аб тым, чаму на мяжы сталі правяраць і сканаваць замежныя дазволы на жыхарства, наша журналістка патэлефанавала на гарачую лінію ДПК як звычайная грамадзянка. Але вось дакладнага адказу так і не атрымала.

- Падкажыце, калі ласка, сяброўка нядаўна ехала ў Беларусь з Польшчы, кажа, на мяжы цяпер скануюць «карту побыту». Але раней такога ніколі не было. Хацела даведацца, навошта гэта?

- Што «для чаго»? Гэты нумар тэлефона - гарачая лінія ў пытаннях, якія неабходныя дакументы для перасячэння дзяржаўнай мяжы. У вас ёсць гэтае пытанне?

- Так у мяне пытанне агулам аб перасячэнні мяжы. Ніколі не прасілі паглядзець ДНЖ, а цяпер просяць. І незразумела, куды ідуць звесткі. Вось я і хацела ўдакладніць.

- Гэта не пытанне па перасячэнні мяжы. Гэта зусім іншае пытанне. «Якія дакументы неабходны для перасячэння мяжы?» - Вам такое пытанне цікавае?

- Мне цікава, чаму раптам цяпер сталі прасіць дакумент іншай краіны. І ці можна яго не паказваць.

- Вы грамадзянка якой краіны?

- Беларусі.

- Вы перасякаеце [мяжу] з пашпартам Рэспублікі Беларусь. Калі ласка.

- Але навошта тады просяць ДНЖ іншай краіны і скануюць яго?

- Я не ведаю, дзе, хто і што ў вас там просіць.

— Мне расказвалі, што на мяжы сканавалі «карту побыту».

- Я вам адказваю на пытанне, які дакумент неабходны для перасячэння дзяржаўнай мяжы: пашпарт.

- Гэта я разумею. Але я пыталася, чаму глядзяць ДНЖ? Мне не вельмі хочацца, каб мой дакумент сканавалі незразумела для чаго.

- Калі ў вас ёсць нейкія іншыя пытанні, можаце звярнуцца ў пагранслужбу праз сайт.

- А проста так цяпер вы адказаць не можаце?

- Не, гэта гарачая лінія ў пытаннях перасячэння, якія для гэтага неабходныя дакументы.