Аляксандр Фрыдман: Лукашэнка цудоўна разумее, якой лініяй вядуць яго і Пуціна

Саскочыць не выйдзе.

Лукашэнка нечакана заявіў, што "ніхто на Беларусь нападаць не мерыцца". Палітолагі выказваюць меркаванне, што гэта можа быць звязана з рэзалюцыяй Парламенцкай асамблеі рады Еўропы аб датычнасці Лукашэнкі да дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей. Ці прасочваецца тут сувязь?

Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з гісторыкам і палітычным аглядальнікам Аляксандрам Фрыдманам.

- Гэта, вядома ж, можа быць. Калі мы паглядзім на ўсё, што тычыцца гаажскай тэмы, то Лукашэнка пра яе не гаворыць. Больш за тое, не толькі ён сам, але і ў прапагандзе яна практычна не згадваецца. Калі прапагандысты гэтую тэму закранаюць, то падыходзяць да яе вельмі асцярожна. Не было нават папрокаў як такіх. Іхняя мэта ў тым, каб у свядомасці грамадства не сфармаваўся пункт гледжання, што Лукашэнку нешта пагражае, ён можа патрапіць пад абух.

З гэтага можна зрабіць выснову, што Лукашэнка жыве гэтай тэмай, не хоча яе ўздымаць, яна яму вельмі непрыемная. Ён разумее, што ордэр на арышт дастаўляе Пуціну сур'ёзныя невыгоды. Я маю на ўвазе канкрэтную гісторыю з ПАР, куды Пуцін не зможа паехаць, хаця планаваў. Зрываюцца і выправы ў Паўднёвую Амэрыку. Лукашэнка гэта ўсё бачыць, але не хацеў бы прымераць на сябе.

Яшчэ адзін, можа, нават вызначальны чыннік - гэта ўкраінскі наступ. Як бы не казырыўся Лукашэнка, ён яго баіцца. Сваю цвёрдасць Украіна пацвердзіла ў канцы тыдня. Мы, вядома, не ведаем, хто стаіць за выбухам цягніка з палівам. Не ведаем, ці быў нанесены ўдар, бо гэта быў менавіта беларускі цягнік. Аднак інфармацыя, якая ёсць, сведчыць аб тым, людзі, якія гэта зрабілі, ведалі, на што ідуць.

Ясна, што Украіна гэта ніколі не прызнае, у варунках вайны гэта зразумела, але калі мы будзем грунтавацца на тым, што гэта зрабілі людзі, звязаныя з Кіевам або якія спачуваюць яму, то гэтая гісторыя паказвае, што з пункту гледжання Украіны беларускія цэлі з'яўляюцца дапушчальнымі. Так, было дастаткова шмат падзей, якія паказвалі, што Кіеў гатовы дзейнічаць на тэрыторыі Беларусі.

Мяркую, што калі з тэрыторыі Беларусі будуць нанесеныя ўдары па Украіне, то ў Кіеве прымуць адпаведныя пастановы. Лукашэнка гэта разумее, робіць усё для дээскалацыі.

Цяпер гісторыя з цягніком - яшчэ адзін паказальны момант. Беларусы, якія кіравалі цягніком, маглі пацярпець. Прапаганда ж спрабуе гэтую тэму ўсяляк закасаваць, не абвастраць. Думаю, што выказванні Лукашэнкі аб тым, што "ніхто не пагражае" - яшчэ адзін сігнал, перш за ўсё Украіне, што беларускія ўлады не хочуць абвастрэння.

Я б усё ж не забываў момант, звязаны з прагматызмам. Беларусь - прыфрантавая дзяржава. Стае людзей, якія жывуць гэтай тэмай і асцерагаюцца таго, што баявыя дзеянні могуць перакінуцца на тэрыторыю Беларусі. Не абавязкова, што яны спачуваюць Украіне або Расеі, што яны маюць сфармаваную пазіцыю. Яны проста асцерагаюцца таго, што Беларусь можа стаць арэнай баявых дзеянняў, не жадаюць гэтага.

Задача ж Лукашэнкі ў гэтай сітуацыі - неяк супакоіць. Сказаць, што нічога такога не будзе, мы выплывем з гэтай сітуацыі.

- Вы сказалі, што Лукашэнка баіцца контрнаступу УСУ, а ці баіцца ён атрымаць ордэр з Гаагі, або яму ўсё адно?

- Думаю, што яму не ўсё адно. Хоць бы з той простай прычыны, што тыя людзі, якія такія ордэры ўжо атрымлівалі або якіх потым спрабавалі прыцягнуць да адказнасці, усё яму добра знаёмыя асабіста.

Гэта не нейкія гісторыі, якія ён ведае з чутак, а людзі, з якімі ён сустракаўся, гутарыў і чый лёс прымярае на сябе. Гэта і Слабадан Мілошавіч, які паўстаў перад судом у Гаазе, гэта і Садам Гусэйн, якога павесілі, Муамар Кадафі, да якога Міжнародны крымінальны суд не дабраўся, але быў забіты. Гэта і былы прэзідэнт Судана Амар аль-Башыр, які таксама ў Менску пабываў, а цяпер знаходзіцца ў падвешаным стане.

Лукашэнка разумее, што калі такі ордэр будзе выдадзены яму, то гэта ўскладніць ягонае існаванне. Тут пытанне нават не ў выправах. Ён ездзіць у надзейныя краіны. Хаця, што значыць надзейныя...

Такога кшталту людзі ўсё прымяраюць на сябе. Гэта людзі, якія робяць тое, што ім выгадна. Чаму, уласна кажучы, нейкай краіне, калі на яе тэрыторыі ў нейкі момант будзе знаходзіцца Лукашэнка і яна будзе ведаць, што ягоны арышт і перадача можа нейкім чынам прынесці дывідэнды, гэтым не скарыстацца?

Яшчэ адзін сцэнар. Мы ж не ведаем, чым скончыцца кіраванне Лукашэнкі. А калі ён будзе вымушаны пакінуць Беларусь, перабрацца ў нейкую трэцюю краіну? Дзе тады гарантыі, што ён не будзе выдадзены ўрэшце? Пагатоў, калі ордэр ужо будзе. Мякка кажучы, комплексна гэта яму непрыемна.

Між іншым, тое, што і ён, і Пуцін ад гэтай тэмы проста не адмахваюцца, і не паказваюць, што ім на гэта напляваць, а замоўчваюць, паказвае, што іхнія асцярогі сур'ёзныя. У выпадку з Лукашэнкам яны яшчэ больш сур'ёзныя таму, што дабрацца да яго аб значна лягчэй, чым да Пуціна.

- Ці можа Лукашэнка нейкім чынам унікнуць гэтай долі, або дынаміка такая, што такі манэўр у яго ўжо не пройдзе? Бо ён шмат чаго нарабіў за апошні час.

- Давайце паглядзім, што ён мае на гэты момант. Мы ж бачым, што Міжнародны крымінальны суд у выпадку Пуціна пайшоў паводле самага простага сцэнару. Ён не стаў вывучаць увесь комплекс злачынстваў, якія ўчынены, а ўчапіліся за гісторыю з дзецьмі, бо там давесці ўсё даволі проста. Пуцін мае сказаць «дзякуй» сваёй упаўнаважанай Львовай-Бяловай, якая ўсю сваю дзейнасцю, па-першае, дакументавала, а, па-другое, даволі адназначна паказвала на таго, хто з'яўляецца арганізатарам усяго.

Львова-Бялова вельмі пыхлівая і настойлівая функцыянерка, якая дэманструе «поспехі». Тое, што яна гэта дэманстравала, стварыла падставу абвінавачанняў супраць яе і Пуціна.

Мяркую, што Міжнародны крымінальны суд будзе правяраць дачыненне Лукашэнкі да дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей. У гэтай гісторыі важна адзначыць, што Лукашэнка з гэтай тэмай абыходзіўся вельмі асцярожна. Калі прапагандысты ўбачылі, што менавіта за ўкраінскіх дзяцей Пуцін атрымаў ордэр на арышт, цяпер яны старанна сочаць, каб Лукашэнка ў гэтым ва ўсім не быў заўважаны.

Калі вы паглядзіце на тое, як яны асвятляюць, якія відэа выходзяць, там відаць выканаўцаў. Перш за ўсё - Аляксей Талай і ягоны фонд. Але яны ні ў якім разе не падкрэсліваюць, што Лукашэнка з гэтым неяк звязаны ды іншае, што Талай напраўду знаходзіцца пад патранажам Лукашэнкі.

Але ўсё ствараецца такім чынам, што пры нядобрым развіцці абставін заўсёды можна будзе сказаць, што гэта была "прыватная ініцыятыва" Талая. З яго можна ў гэтым сэнсе зрабіць вінаватага. Усё, што цяпер адбываецца, цалкам можа мець сур'ёзныя негатыўныя наступствы для Талая, можа нават скончыцца для яго і ордэрам на арышт.

Што да Лукашэнкі, то я не юрыст, але з таго, што мы бачым цяпер, пакуль мне не відавочна, як Міжнародны крымінальны суд можа абгрунтаваць выдачу ордэру на арышт супраць Лукашэнкі ў гэтай гісторыі з дзецьмі.

Што да ўсяго астатняга комплексу пытанняў, звязаных са злачынствамі, якія былі ўчыненыя ва Украіне, то гэта ўжо будзе на разглядзе ў будучыні. Думаю, чым бы вайна ні скончылася, крымінальная справа і расследаванне яе сапраўды чакаюць.

Ён цудоўна разумее, якой лініяй вядуць яго і Пуціна. Яму ад гэтага не салодка. Даверу Захаду да яго ніякага няма. Калі яму нехта там абяцае перамовы, кампраміс, то гэта не гарантуе, што так будзе напраўду. Нават сённяшняя сітуацыя, у якой гэтага ордэру няма, але нават сама гіпатэтычная магчымасць ужо ўскладняе яму жыцця.

У ягоную галаву не зазірнеш, але, думаю, што Лукашэнка разумее для сябе, што ён дайшоў да такога ўзроўню, што ў прынцыпе саскокваць зусім няма куды. Калі ён пазбавіцца ўлады і вымушаны будзе апынуцца па-за межамі Беларусі, то заўсёды будзе існаваць імавернасць таго, што яго паспрабуюць прыцягнуць.

Яшчэ адзін дадатковы негатыўны чыннік для яго ў тым, што ў адрозненне ад шмат якіх дыктатараў ён жа ўсё ж такі дзейнічаў у Еўропе. А да таго, што адбываецца ў Еўропе, зусім іншае стаўленне. Ёсць вялікая колькасць дыктатараў афрыканскіх ды іншых, якія ўцяклі са сваіх краін, схаваліся і дажывалі там.

Лукашэнка ўсё ж еўрапейская гісторыя. Сваімі дзеяннямі ён стаў часткай вайны, якая адбываецца ў Еўропе. Тут усё зусім не проста.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com