Абаронца «Азоўсталі»: Ва Украіне знойдзецца вялікая колькасць добраахвотнікаў, гатовых паехаць у Беларусь

Эксклюзіўнае інтэрв'ю сайта Charter97.org з гераічным байцом «Азова» Арсенем Федасюком.

Абарона Марыюпаля, якая працягвалася 86 дзён, ужо ўвайшла ў гісторыю як прыклад гераізму ўкраінскага народа. Шмат у чым абарона горада трымалася на мужнасці байцоў палка «Азоў».

Як абаронцам Марыюпаля ўдалося так доўга абараняць горад ад пераважных сіл ворага? Праз што «азоўцы» праходзяць у расейскім палоне? Ці можна дапамагчы іх вызваленню?

Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з адным з удзельнікаў абароны Марыюпаля і «Азоўсталі», байцом «Азова» Арсеніем «Працэсам» Федасюком.

Даведка: Арсень Федасюк нарадзіўся ў горадзе Белая Царква Кіеўскай вобласці 8 сакавіка 1993 года.

У 2008 паступіў на факультэт гуманітарных навук, спецыяльнасць гісторыя, нацыянальнага ўніверсітэта «Кіева-Магілянская акадэмія».

Актыўны ўдзельнік Рэвалюцыі добрай годнасці. У 2014 годзе ўдзельнічаў у баях за Ілавайск падчас расейска-ўкраінскай вайны.

Пасля пачатку поўнамаштабнай вайны браў удзел у абароне Марыюпаля і «Азоўсталі». Прайшоў расейскі палон. 31 снежня 2022 года быў абменены і вярнуўся ва Украіну.

«У пантэоне нянавісці ў расейцаў былі «Азоў», «Данбас», «Айдар» і іншыя добраахвотнікі»

- Арсень, давайце пачнём з падзей Рэвалюцыі годнасці. Чаму вы, малады хлопец, надумалі ўзяць удзел у Еўрамайдане?

- Усё, што тычыцца Майдана і вайны, для мяне і майго акружэння - рэчы якія самі сабой разумеюцца. Тут нават пытанне не стаіць аб нейкіх сумневах, ісці ці не ісці, удзельнічаць ці не ўдзельнічаць. Мы бачылі гэта як выдатную гістарычную магчымасць штосьці змяніць у нашай краіне.

Я яшчэ са школьных гадоў жыў з усведамленнем факту, што Украіна - гэта незалежная дзяржава толькі дэ-юрэ. Дэ-факта нам яшчэ трэба будзе змагацца за сваю незалежнасць, трэба будзе змагацца за тую славутую сацыяльную справядлівасць. Калі гэтыя падзеі пачаліся, вядома, першапачаткова быў этап эйфарыі, з самага пачатку ў мяне пераважала разуменне, што гэта гістарычныя падзеі. Я паводле адукацыі гісторык, вучыўся ў Кіева-Магілянскай акадэміі, для мяне прапускаць такія падзеі – не дазволена, скажам так.

Яшчэ ў школе з вывучэннем гісторыі мне прышчапілася пачуццё патрыятызму. Калі вывучаў гісторыю казацтва, памятаю, узнік вельмі сур'ёзны рэсентымент. Ведаеце, у гісторыі кожнай дзяржавы была залатая эпоха. Менавіта ў часы казацтва Украіна мела ўласную суб'ектнасць, нейкую вагу ў рэгіёне, з ёй лічыліся. Тады гэта ўсё было пабудавана на сіле зброі.

Вельмі выразна памятаю, калі ўва мне ўзнікла першае пачуццё нянавісці да нашых ідэалагічных ворагаў. Гэта быў 2004 год, мне было 11 гадоў, я ўбачыў па тэлевізары сюжэт, як гурт з Еўразійскага саюзу моладзі ўзлез на Гавэрлу і разбіў там манумент, прысвечаны незалежнасці Украіны.

- Як для вас пачалася вайна ў 2014 годзе?

- Першапачаткова быў варыянт пайсці ў «Азоў» і яшчэ ў адзін батальён. Каб трапіць у «Азоў», трэба было чакаць два тыдні, калі пачнецца КМБ і потым яшчэ два тыдні гэты КМБ праходзіць. Я прыкінуў, што гэта цэлы месяц, дагэтуль яшчэ вайна можа скончыцца. Падумаў, што трэба неяк хутчэй. А ў іншым батальёне можна было прайсці за два дні КМБ і потым адпраўлялі на фронт. Я палічыў гэты варыянт больш пераважным. Гэта быў такі ж дабрабат. Увесь 2014 я правёў з гэтым падраздзяленнем. Потым на фронце ўтварылася зацішша, я з'ездзіў дадому, крыху адпачыў і потым у 2016 годзе вярнуўся на фронт, пайшоў у «Азоў» і падпісаў з ім кантракт.

- У чым асаблівасць «Азова»? Чаму яго так баяцца расейцы?

- Там такія ж звычайныя людзі, як у іншых ваенных падраздзяленнях, я б не праводзіў якога-небудзь кардынальнага адрознення. Цяпер у нас у краіне дастаткова матываваных падраздзяленняў, якія створаныя пад вайну.

Чаму менавіта «Азоў»? «Азоў» - падраздзяленне, якое першапачаткова на 100% складалася з добраахвотнікаў. І гэты факт спрыяў таму, што людзі, якія траплялі ў яго, былі накіраваны менавіта на вайну. Па-другое, якасць падрыхтоўкі таксама вельмі моцна радавала. Пачынаючы з 2017-2018 года наш КМБ у «Азове» быў на такім жа ўзроўні, як курс маладога байца ў Сілах спецыяльных аперацый і іншых прафесійных падраздзяленнях украінскага войска. Па-трэцяе, забеспячэнне гэтага падраздзялення было вельмі высокім, высокія прафесійныя патрабаванні да кожнага байца.

Калі ўзгадаць папярэднія гады, асабліва 2014-ы, то ў расейцаў у пантэоне нянавісці на першых месцах заўсёды былі «Азоў», «Данбас», «Айдар» і іншыя добраахвотніцкія батальёны. Добраахвотнікаў яны ненавідзелі больш за ўсё. Расейцы прасоўвалі наратыў, што ўкраінскае войска - гэта звычайныя ваякі, іх загналі кудысьці, кагосьці мабілізавалі, кагосьці ў шыю пагналі і прымусілі ваяваць. І тут не прычэпішся. А ў выпадку з добраахвотнікамі - людзі першапачаткова матывавана ішлі, каб ваяваць з супраціўнікам на полі бою і само сабой рэакцыя ў расейцаў будзе адпаведная. Гэтыя падраздзяленні ў 2014 годзе адыгралі ключавую ролю. Цяпер, ужо пасля пачатку поўнамаштабнай вайны, такога плана падраздзяленні на першых ролях. У вайсковай справе ўсё трымаецца на матываваных людзях. Усё адно, гэта добраахвотнікі або вайскоўцы кантрактнай службы, гэта першапачаткова людзі, якія ішлі з мэтай ваяваць.

«21 лютага паслухаў зварот Пуціна, купіў білет і паехаў у Марыюпаль»

- Ці разумелі вы, што пачнецца поўнамаштабная вайна?

- Так, я дакладна ўсведамляў гэта яшчэ з 2014 года. Адзінае, што з цягам часу гэтае пачуццё слабела.

Калі 21 лютага 2022 года быў зварот прэзідэнта РФ, дзе ён прызнаў незалежнасць «ДНР» і «ЛНР», для мяне гэта быў ясны намёк, што неўзабаве пачнуцца сур'ёзныя баявыя дзеянні.

Дадам, што ў лістападзе 2021 года ў мяне скончыўся кантракт, я адслужыў 5 гадоў у «Азове» і звольніўся. Атрымліваецца, што 3 месяцы я правёў на грамадзянцы і 21 лютага, як зараз памятаю, я паглядзеў зварот Пуціна і ў гэты ж вечар купіў білет у Марыюпаль, 22 выехаў і 23 быў ужо на базе «Азова». Я дакладна ведаў, што зараз усё пачнецца, не ведаў толькі калі. Думаў, што будзе нейкі часовы прагал на некалькі тыдняў на падрыхтоўку, але ўсё было хутчэй і імклівей.

- Калі пачаліся першыя баі за Марыюпаль?

- Баі за Марыюпаль пачаліся ўжо ў канцы лютага, прыкладна 27-28 чысла. Пачынаючы з 2 сакавіка горад ужо быў поўнасцю акружаны. Былі перакрыты ўсе асфальтавыя дарогі, буйныя грунтавыя дарогі, з горада ўжо нельга было выехаць. Паступова кольца сціскалася і потым яны ўжо пачалі заходзіць у Марыюпаль. Прыкладна з канца лютага мы пачалі весці кантактныя баі з супраціўнікам.

Расейцы адначасова наступалі з трох кірункаў, блакавалі горад з усходу, занялі нашы пазіцыі ў найбліжэйшых вёсках: у Шырокіна, Паўлопалі - гэта старая лінія, якая была яшчэ з часоў АТА.

Адначасова з гэтым ішла калона з Крыма, якая прайшоўшы Мелітопаль і Бярдзянск пачала падыходзіць да нас з захаду. Плюс яны пачалі блакаваць горад з мора, з паўднёвага боку. Для гэтага расейцы падагналі некалькі дэсантных караблёў.

У першы дзень вайны яны знішчылі нашую сістэму СПА. Расейцы вывелі з ладу радар і праз гэта сістэмы «Бук», якія знаходзіліся ў Марыюпалі, сталі бескарыснымі. Таму іх авіяцыя адчувала сябе ў Марыюпалі як дома. Напрыклад, за тры тыдні да канца абароны горада хлопцы, якія дзяжурылі на шлакавай гары «Азоўсталі», налічылі за 12 гадзін 96 баявых вылетаў толькі па заводзе.

Іх авіяцыя поўнасцю кантралявала неба і магла знішчаць планавыя цэлі літаральна ў неабмежаваных маштабах.

У расейцаў тактыка была прыкладна такая: атачылі горад і перакрылі ўсе дарогі. З кожнага боку расейцы пачыналі прамацваць нашу абарону. Там, дзе яна была крыху слабейшай, націскалі. Там, дзе яны сустракалі адпор, сыходзілі ў абарону і бралі паўзу. Таму што расейцы, нягледзячы на вельмі вялікую колькасную перавагу, якую яны мелі ў асабовым складзе, тэхніцы, артылерыі, у канкрэтным стралковым баі былі нашмат слабейшыя за нас. Таму штурмаваць ім было вельмі цяжка. І для таго, каб прадушыць нашу абарону, расейцам даводзілася канцэнтраваць вельмі вялікія сілы - гэта першы момант.

Другі момант: расейцы стала выкарыстоўвалі выведку боем, запускалі «мясныя» штурмавыя атрады для таго, каб выкрываць нашу абарону і агнявыя пункты. Потым гэтыя агнявыя пункты запісваліся як планавыя мэты і знішчаліся артылерыяй і авіяцыяй. Усё даходзіла да таго, што часам хлопцам ужо не было дзе трымаць абарону, проста ад дома заставалася адна цэгла, тады даводзілася адыходзіць.

Трэці момант - гэта вялікая колькасць артылерыі. Артылерыю расейцы не шкадавалі ад слова зусім. Кожны дзень пачынаўся а 6 раніцы з масаванага абстрэлу з РЗСА, з мора і авіяналётаў. І характэрнай асаблівасцю гэтых баявых дзеянняў у Марыюпалі было тое, што расейцы ваявалі паводле раскладу. Прыкладна а 6 раніцы вайна пачыналася і прыкладна а 6-8 вечара, у залежнасці ад таго, калі цямнела, яна заканчвалася. Увечары расейцы сыходзілі адпачываць, часам нават рабілі перапынкі на абед.

Уначы ўжо працягвалі працаваць нашыя групы, якія мелі адпаведнае начное абсталяванне. Дзякуючы гэтаму нам атрымлівалася эфектыўна стрымліваць супраціўніка на шматлікіх адцінках.

«Мінамётчыкі з дапамогай адной «трубы» спынялі цэлыя калоны»

- Калі прыйшло разуменне, што сваімі сіламі абараніць горад не атрымаецца?

- Усведамленне таго, што ў нас сітуацыя бязвыхадная, прыйшло да мяне ў канцы сакавіка. Гэта яшчэ задоўга да абароны «Азоўсталі». У нас была абарона і на правым беразе, і на левым, большая частка горада была яшчэ за намі. Але я тады ўсвядоміў адну рэч: нам няма чаго супрацьпаставіць супраціўніку ў тактычным плане. У яго была поўная перавага ва ўсіх сілах і сродках, магчымасць эвакуаваць людзей і папаўняць запасы. У нас такой магчымасці не было, мы былі вельмі абмежаваныя ў сродках. Наша артылерыя не працавала з-за таго, што не было набояў, якія маглі біць на малой дыстанцыі, былі толькі дальнабойныя. У нас у распараджэнні былі 120-мм мінамёты. І тут трэба аддаць належнае нашым мінамётчыкам, якія праводзілі проста ювелірную працу. Яны з дапамогай адной «трубы» маглі спыняць цэлыя танкавыя калоны.

Надзея была, вядома, на нейкую падмогу з вялікай зямлі. Мы ўвесь час спадзяваліся і верылі, што хтосьці прыйдзе. Спачатку верылі, потым проста спадзяваліся, потым ужо перасталі і верыць, і спадзявацца. Пад канец гэта ўсё стала больш пытаннем самаабароны, чым пытаннем перамогі. Што да «Азоўсталі», я не магу вылучыць асаблівасці, якія адрозніваліся б ад астатніх адцінкаў горада. У прынцыпе тут няма ніякіх адрозненняў ад усялякіх ваенных дзеянняў, якія адбываюцца ў гарадскім асяроддзі, у прамысловых зонах. Логіка тут такая ж. Супраціўнік нас штурмаваў - мы гэтыя штурмы адбівалі.

- Ці былі ў вас на «Азоўсталі» прадукты, патрэбныя медыкаменты?

- У нас быў запас ротных медыкаментаў, мы ўсе з сабой вывезлі. І гэта нас вельмі выратавала, таму што калі хтосьці хварэў, атрымліваў нейкія аскепкавыя раненні, патрэбныя былі антыбіётыкі - у быў запас медыкаментаў.

Мы засяліліся ў памяшканні, якія ўсё завуць «бункерамі», аднак гэта проста добрыя скляпы, яны былі арыентаваны пад цывільную абарону. У СССР была такая з’ява, як цывільная абарона. І разлічаны былі гэтыя скляпы на абарону ад хімічных аварый, бо Марыюпаль - прамысловы горад.

Там быў пэўны запас ежы і бутыляванай вады. Я так разумею, гэта паводле закону было, каб там усё гэта знаходзілася.

Таксама былі дзве вялікія цыстэрны з вадой. Вада была тэхнічная, але мы яе кіпяцілі, варылі на ёй ежу і ніякіх праблем не адчувалі. Плюс да таго, калі ўжо было зразумела, што Марыюпаль акружаны, у «Азоўсталь» пачалі звазіць усе прадукты з нашых баз у Юр'еўцы, Урзуфе, з нацгвардзейскіх баз. Пэўны запас прадуктаў быў. Былі крупы, была мука, было ўсё астатняе і можна было дазволіць сабе гатаваць.

Затым склады, якія былі на «Азоўсталі», пачалі бамбіць. Калі гэта склад, то там стала канцэнтрацыя людзей, канцэнтрацыя людзей прыцягвае ўвагу, а склад пазначаецца як планавая мэта для авіяцыі ці артылерыі, гэты склад накрываюць. І потым ужо, калі склады разбілі, ежа пачала заканчвацца, хлопцы раніцай паміж абстрэламі адкопвалі прадукты з-пад завал і цягнулі ў бункер, каб неяк працягнуць.

- Калі ўжо было зразумела, што фактычна гэта гібель, які ў вас быў план? Ці не было думкі здацца ў палон?

- Не, такой думкі не было наогул. Як «план Б», калі б адбыўся канчатковы і нечаканы калапс абароны, кожны трымаў у сябе ў галаве магчымы выхад з Марыюпаля нейкімі асобнымі дробнымі групамі. Калі ўся абарона пасыплецца, там ужо, як кажуць, ратуйся хто можа. Але галоўная мэта ў нас была трымаць абарону і цягнуць час. Мы ведалі, што пра нас памятаюць на вялікай зямлі, спрабуюць неяк развязаць гэтую сітуацыю. Да пэўнага моманту гэта яшчэ можна было вырашыць ваенным шляхам, але трэба было патраціць вельмі вялікія рэсурсы, гэта было рызыкоўна.

Дапушчальны, на дэблакаду Марыюпаля, каб выратаваць гарнізон складам на чатыры тысячы чалавек, трэба было рызыкнуць як мінімум двума паўнавартаснымі брыгадамі, у якіх было б восем тысяч чалавек, аднак гэта б не гарантавала ніякага выніку. З ваеннага пункту гледжання гэта вельмі рызыкоўна, тым больш былі такія моманты, калі УСУ не маглі направа і налева раскідвацца сіламі.

Пачалі шукаць нейкія іншыя магчымыя выхады з гэтай сітуацыі, вось знайшлі дыпламатычнае выйсце. Адзіны пазітыўны момант гэтай пастановы - нас не пазабівалі, калі мы склалі зброю. Калі б гэта адбывалася без папярэдняй дамоўленасці, то вялікую колькасць людзей расстралялі б на месцы і пасля допытаў.

«Ёсць падазрэнні, што расейцы дадавалі ў ежу нейкую атруту»

- Не магу не закрануць тэму расейскага палону. Мы бачым кадры, калі вызваленыя ўкраінскія вайскоўцы радуюцца яблыку. Што з імі там адбываецца, калі яны радуюцца такім простым рэчам?

— Умовы палону накіраваныя на тое, каб нанесці максімальную шкоду фізічнаму здароўю і зламаць чалавека ў маральна-псіхалагічным плане. У фізічным плане - гэта пачынаючы з харчавання, якое па калорыях далёка не можа пакрываць дзённую норму чалавека. У камеры ты асабліва не рухаешся, але ў цябе ўвесь час кружыцца галава ад нястачы ежы.

- Як выглядала дзённая норма?

- На сняданак было ад трох да пяці лыжак кашы, без горкі, дзесьці 20 мілілітраў гарбаты. Абед - гэта вадзяністы суп і ад трох да пяці лыжак кашы. Такая ж гісторыя на вячэру. На вячэру звычайна бульбу давалі і рыбу, я так разумею, гэта нейкая расейская турэмная традыцыя, бо я чытаў, што шмат у якіх калоніях ці турмах так харчуюцца людзі.

Спецыяльна ствараецца такі дэфіцыт калорый. Гэта пачалося яшчэ з Аленаўкі. У Аленаўцы нам здавалася, што нельга так мала людзей карміць, потым нас этапавалі ў Таганрог, і я зразумеў, што гэта напраўду не мала.

Акрамя таго, вось цяпер ёсць падазрэнні, што расейцы дадавалі нейкую атруту ў ежу, таму што ўсе людзі з майго абмену вярнуліся з пашкоджанай пячонкай, гэта паказалі аналізы. Былі спадарожнымі праблемы са здароўем. Лекары робяць выснову, што ў ежу дадавалі нейкую атруту. Успамінаючы свой стан, я разумею, што гэта цалкам магчыма.

- Ці катавалі вас?

- Зразумела, на рэгулярнай аснове. Усіх у пэўны момант пачалі кідаць на допыты. Там, каб выбіць паказанні, выкарыстоўваюць увесь набор расейскіх традыцый, гэта яшчэ КДБ-шныя і НКУС-ныя метады. У прынцыпе, яны маюць увесь набор інструментаў, каб зламаць волю чалавека. Могуць біць рукамі, нагамі, трубамі, электрашокерам, чым хочаш. Вы з Беларусі, думаю, знаёмыя з метадамі працы беларускага КДБ. Думаю, тут і так усё зразумела.

- Чырвоны Крыж браў на сябе пэўныя абавязацельствы, каб у палонных былі нармальныя ўмовы. Вы бачылі ўвогуле гэтых людзей?

- Мы іх бачылі аднойчы, у момант, калі выходзілі з «Азоўсталі». Калі мы загрузіліся ў аўтобус, зайшлі прадстаўнікі Чырвонага Крыжа, далі нам анкеты. У анкетах мы паказалі свае звесткі - імя, прозвішча, сваякоў для сувязі, каб Чырвоны Крыж мог з імі звязацца. Гэта быў першы і апошні раз, калі мы іх бачылі.

Пасля гэтага іх ні разу не дапускалі ні на тэрыторыю Аленаўскай калоніі, ні ў СІЗА ў Таганрозе, ні ў СІЗА ў Данецку, іх нідзе не было і ніякага кантролю яны не рабілі.

Калі параўноўваць з расейскімі ваеннапалоннымі, якія знаходзяцца ва Украіне, Чырвоны Крыж мае да іх неабмежаваны доступ. Яны вельмі старанна сочаць за тым, якія нормы харчавання ў людзей, сочаць, каб ім выдавалі цыгарэты. Расейскія палонныя могуць там працаваць і атрымліваць заробак, а затым гэтыя грошы выдаткоўваць на ўсё што хочуць у краме. У нас гэтага не было.

- Колькі зараз застаецца «азоўцаў» у палоне? Ці ёсць нейкія зрухі, каб іх неяк уключалі ў спісы на абмен?

— Блізу 700 чалавек яшчэ знаходзяцца ў палоне, абмянялі блізу 200. Іх абменьваюць вельмі неахвотна, таму што расейскі бок уважае «азоўцаў» за дарагую валютай. Калі ўзяць, напрыклад, нават апошні абмен, то нашых людзей памянялі на трох вайсковых лётчыкаў. Прычым гэтыя лётчыкі знаходзіліся ў палоне ледзь не з самага пачатку «"поўнамаштабкі», расейскі бок іх рэгулярна запытваў.

- Што сёння можна зрабіць для таго, каб неяк дапамагчы «азоўцам»?

- Гэтае пытанне трэба пастаянна трымаць на парадку дня. Але як вайсковец я ведаю, што са свайго боку магу паўплываць на гэты працэс толькі папаўненнем абменнага фонду. Думаю, тут будзе прамая ўзаемасувязь паміж поспехамі на фронце і вызваленнем нашых людзей. Магчымы яшчэ варыянт абмену ўсіх на ўсіх, але маё суб'ектыўнае меркаванне, што гэты абмен магчымы толькі пры наяўнасці нейкіх спадарожных чыннікаў.

Магчыма, гэта будзе пры нейкіх іншых дамоўленасцях, узаемавыгадных для дзвюх дзяржаў, альбо як дамоўленасць, якая ідзе ўжо перад нейкімі мірнымі перамовамі.

«Ва Украіне знойдзецца велізарная колькасць добраахвотнікаў, якія наважацца паехаць у Беларусь»

— Выконваючы абавязкі камандзіра брыгады «Азоў» Багдан Крацевіч выказаў даволі неардынарную рэч, што для перамогі над Расеяй можна было б падумаць над тым, каб УСУ зайшлі на тэрыторыю Беларусі. Як вы ставіцеся да такой ідэі?

- Думаю, што з ваеннага пункту гледжання мэтазгодней заходзіць на асобныя адцінкі расейскай тэрыторыі, каб прымусіць расейцаў адцягваць войскі, канцэнтраваць сілы і сродкі на гэтых кірунках, забіраць іх з франтоў на тэрыторыі Украіны.

Крацевіч, думаю, меў на ўвазе крыху іншую рэч. Украіна цалкам магла б падзяліць груз адказнасці, нашага беларускага народа ў барацьбе з постсавецкімі клептакратычнымі дыктатурамі.

Украіна магла б падтрымаць, калі б у Беларусі нешта пачалося. Думаю, у нас знайшлася б вялізная колькасць добраахвотнікаў, якія наважыліся б паехаць у Беларусь. Мы цудоўна памятаем, колькі беларусаў прыехала да нас, пачынаючы яшчэ з 2014-га. Цалкам адэкватнай рэакцыяй з нашага боку будзе зваротная дапамога Беларусі.

- Ці даводзілася вам ваяваць разам з беларускімі добраахвотнікамі? Што б вы маглі пра іх сказаць?

- Пра беларусаў магу сказаць толькі добрае. Людзі, з якімі я сутыкаўся, зрабілі выключна станоўчае ўражанне. Беларускія добраахвотнікі ваююць добра, бо яны прыехалі ва Украіну свядома.

- Хацелася б пачуць ваш прагноз, як будзе развівацца сітуацыя на фронце. Якім вы бачыце канец вайны з РФ?

- Пытанне вельмі неадназначнае. Пасля пачатку «поўнамаштабкі» я зарокся рабіць нейкія глабальныя прагнозы. За тыдзень да 24 лютага 2022-га я са знаёмымі абмяркоўваў сітуацыю і казаў, што расейцы сапраўды не пойдуць з Крыма. Бо праз крымскі пярэсмык правесці велізарную колькасць войскаў без страт, як я думаў, нерэальна. Тады я быў недзе наіўны, не ўлічыў спадарожныя чыннікі.

Давайце раскажу, як я бачу варыянты развіцця падзей. Першы сцэнар - пераможны, калі мы вяртаем нашы тэрыторыі на пачатак 2014-га года. Такі сцэнар імаверны, але патрабуе вельмі вялікага рэсурсу ад краіны. Калі б зараз была праведзеная татальная мабілізацыя, а нам далі б дастатковую колькасць зброі, каб абсталяваць усе брыгады, гэта было б цалкам рэальным. Мы змаглі б вызваліць усе тэрыторыі ваенным шляхам, у тым ліку - Крым. Але варыянт з усеагульнай мабілізацый малаверагодны.

Верагодны іншы сцэнар, калі мы вызвалім пэўную колькасць акупаваных тэрыторый Запарожскай, Херсонскай абласцей і нейкія змены будуць у Данецкай вобласці. Тады мы выйдзем на аператыўную прастору, прымусім супраціўніка імкліва адводзіць свае войскі. Пасля гэтага, калі мы выйдзем на дастаткова выгадныя перамоўныя пазіцыі, увесь свет пачне нас падштурхоўваць да падпісання нейкай дамовы. Гаворка можа ісці не пра канчатковую дамову, а пра нейкае ўстойлівае спыненне агню.

Магчыма, што гэта ператворыцца ў сітуацыю як з АТА і ААС, калі будзе даволі нерухомая лінія фронту, але будзе захоўвацца нейкі пэўны градус баявых дзеянняў. На жаль, мы ў гэтай вайне вельмі моцна залежныя ад нашых супольнікаў. Параўноўваючы і чалавечы патэнцыял, і забеспячэнне ўзбраеннямі, вядома ж, у РФ усяго больш. Ваяваць з такім Галіяфам даволі цяжка.

- Які вы бачыце Украіну пасля вайны і кім вы бачыце сябе ў ёй?

— Я бачу Украіну ў якасці нейкага цэнтра новай перафарматаванай усходне-славянскай прасторы. У апошні час у нас становяцца вельмі папулярныя ідэі Intermarium (Міжмор'е – заўв.).

Гісторыя нам падказвае, што сітуацыя ў рэгіёне павінна змяніцца. У гэтым выпадку Украіна можа на сябе ўзяць гістарычную ролю і стаць цэнтрам.

Калі казаць пра мяне, дык пакуль у нас ідзе вайна, я сябе бачу ў вайсковай форме. Думаю, што буду сябе ў ёй бачыць, пакуль мы не адновім дзяржаўную цэласнасць і не пераможам супраціўніка. Пасля можна будзе думаць, як дапамагчы нашым брацкім народам.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com