«Да поўнага бака адпускаем толькі беларусам, расіянам — па перадаплаце»

Пра што гавораць у Беларусі.

«Салідарнасць» падслухала ў розных куточках краіны, пра што гавораць беларусы.

«Вось так сталіца высмоктвае працоўную сілу з рэгіёнаў»

— На запраўцы ўлетку просім да поўнага бака. Аператар раптам: «Вы грамадзяне Беларусі?»

— Так, а што?

— Да поўнага бака адпускаем толькі грамадзянам Беларусі.

— А для неграмадзянаў абмежаванні?

— Для расіян толькі па перадаплаце. Яны карыстаюцца нашым даверам, запраўляюцца і з’язджаюць, не заплаціўшы.

****

— З таго, што кідаецца ў вочы навокал, — колькасць расіян. Я яе ацэньваю па колькасці машын. Шмат езджу па працы, бываю ў самых розных населеных пунктах, і вялікіх, і маленькіх. І ўсюды вельмі шмат легкавых аўтамабіляў з расійскімі нумарамі.

Нават у самай, здавалася б, глушы, дзе-небудзь у вёсках пад Вілейкай, Кобрынам, Маладзечнам і па ўсім кірунку маскоўскай трасы.

Асабіста ў мяне няма сумненняў, што яны там набываюць нерухомасць. Што да Мінска, то ў будні ў гадзіны пік, па маіх суб’ектыўных ацэнках, у заторах даходзіць ужо да паловы машын з расійскімі нумарамі.

Кідаецца ў вочы таксама колькасць кітайскіх грамадзян.

Яшчэ адна тэндэнцыя. У маім мінскім двары практычна няма машын з «сямёркай». Затое ёсць гомельскія, віцебскія, гродзенскія, у суседнім двары чамусьці шмат магілёўскіх.

Усе гэтыя машыны з’яўляюцца з панядзелка па пятніцу. Відавочна, людзі з перыферыі прыязджаюць працаваць у Мінск. Вось так сталіца высмоктвае працоўную сілу з рэгіёнаў. І калі ў Мінску адчуваецца дэфіцыт спецыялістаў, то там — у кубе.

«У прыгранічных вёсках адбываюцца дзіўныя выпадкі»

— Стала значна больш грамадзян з афрыканскіх краін. Усюды іх сустракаю. Выглядаюць ці то як студэнты, ці то як маладыя спецыялісты.

****

— У вёсках, размешчаных у прыгранічных рэгіёнах, дзе ў вельмі прыгожых месцах маюць дабротныя дачы ў тым ліку і мінчукі, пачалі адбывацца дзіўныя выпадкі.

Людзі прыязджаюць у свае дамы і бачаць, што там хтосьці быў. Судзячы па тым, што адбываецца пасля «гасцей», відавочна, што іх было шмат. На людзей без сталага месца жыхарства не падумаеш, яны ў такую глуш не забіраюцца.

Гаспадары дамоў, абсталяваных відэаназіраннем, высветлілі, што іх дамы як перавалачныя пункты выкарыстоўваюць тыя самыя мігранты, якія рыхтуюцца штурмаваць мяжу.

Яны размяшчаюцца ў чужым жыллі і робяць там, што хочуць, пакуль, відаць, чакаюць нейкага арганізацыйнага загаду.

Неаднаразова на іх выклікалі міліцыю з бліжэйшых раёнаў, але, акрамя як проста выгнаць, міліцыя больш нічога не робіць.

***

— Да запраўкі пад’ехаў аўтобус з літоўскімі нумарамі. Адтуль выйшлі маладыя людзі. Разгаварыліся з адным хлопцам. Расказаў, што прыязджалі «патусаваць» на нашай Зыбіцкай, бо ў Мінску для іх усё ўдвая танней.

Усё паўтараў, што ў нас жыць лепш. Кажа, што ў іх мінімальная заработная плата пасля выплаты падаткаў — крыху больш за 700 еўра, і гэта зусім мала. Распавялі яму, як у нас: мінімальная — 700 рублёў да выплаты падаткаў. Ён перавёў у еўра і задумаўся.

«Веды, якія перадаюцца школьнікам або студэнтам, наогул нікому не цікавыя»

— На настаўнікаў і выкладчыкаў ВНУ навешваюць столькі нейкай непатрэбнай працы, што часам некаторыя нават не паспяваюць хадзіць на лекцыі. Сядзяць і запаўняюць справаздачы.

Уся сістэма адукацыі пабудавана на гэтых справаздачах і кантрольных праверках. Іх колькасць, скажам, яшчэ пяць гадоў таму была несупастаўная з сённяшняй.

Мэты вучыць, падаецца, няма, ды і няма калі — увесь час праверкі. Пры гэтым правяраюць зноў жа толькі паперкі, напрыклад, статыстыку прысутных, адсутных і падобнае.

***

— Спецыялістаў у медустановах не хапае, але гэта не прыкмета гэтага часу і не прыкмета Беларусі. Калегі, якія з’ехалі, распавядаюць, што тое ж самае назіраюць у розных краінах.

Што тычыцца канкрэтна Беларусі, то ў нас раённая і абласная медыцына па даступнасці моцна адрозніваюцца ад сталічнай. На мясцовым узроўні не робяць многае з таго, што робяць на рэспубліканскім.

Сапраўды з’ехала шмат лекараў. Цяжэй, бадай, стала адміністратарам — начальнікам, кіраўнікам, бачу, як яны круцяцца. На тых, хто застаўся, нагрузка павялічылася, але і аплата таксама. За апошнія гады да зарплаты дабавілася каля 200 долараў.

Што лічыцца добрай зарплатай у медыцыне? Напэўна, тысяча долараў — гэта добрая зарплата. Столькі атрымліваюць лекары з вялікім стажам і катэгорыяй.

«Сярод калег-старажоў і дворнікаў — суцэль людзі з вышэйшай адукацыяй»

— На допыце падчас праверкі тэлефона знаходзяць фота з чырвонымі і белымі кветкамі на клумбе. Кветкі — гэта мая страсць, не магу прайсці міма прыгожага.

— Дык вы кажаце, што не цікавіцеся палітыкай? А гэта што?

А там кветкі нават не ў парадку БЧБ, а проста выпадкова высаджаныя, але белыя і чырвоныя.

— Увогуле за гэта можна 15 содняў, але мы пакуль на гэта закрыем вочы, — папярэджваюць мяне, а я ў тупіку: смяяцца баюся, а што адказаць, не ведаю, бо ідзе ўжо пяты час допыту.

***

— Сышоў з дзяржпрадпрыемства, дзе замучылі справаздачамі, прыдзіркамі, неабгрунтаванымі патрабаваннямі, намеснікам-ідэолагам-ідыётам. Каб не лічыцца дармаедам, уладкаваўся старажом на адно прадпрыемства.

Быў уражаны, у якім калектыве апынуўся. Сярод калег-старажоў і дворнікаў — суцэль людзі з вышэйшай адукацыяй, інтэлігентныя, разумныя, у тым ліку, дарэчы, былыя сілавікі, якія звольніліся пасля 2020 года. Усе з «чорнымі меткамі».

Мімаволі ўспамінаюцца аповеды Шаламава.

«Даплата ўсялякім пасярэднікам даходзіць да паўтары тысячы еўра»

— Больш за пяць гадоў не хаджу ў тэатры, якія вельмі любіла, на гарадскія святы і гулянні. Не магу. Са знаёмай, якая клікала на канцэрт Стаса Міхайлава, пасварылася. Яна кажа: «А што тут такога — ён жа проста артыст, ён пісаў гэтыя песні да вайны. Жыццё ж працягваецца».

У мяне адчуванне, што ўсе канцэрты і святы ў мяне скралі, нават Новы год не радуе.

***

— Стала нудней жыць, мерапрыемстваў стала меней. Depeche Mode, Scorpions, Rammstein перасталі да нас прыязджаць. А Бузаву і «Руки вверх» я не слухаю. Адзіная аддушына — мой любімы паб у Мінску, у які хаджу ўжо гадоў дваццаць. На шчасце, ён не закрыўся.

— Любім падарожнічаць, а шэнгенскую візу атрымліваць цяпер і значна даўжэй, і значна даражэй. Даплата ўсялякім пасярэднікам даходзіць да паўтары тысячы еўра.

З тых напрамкаў, што засталіся, — Грузія, Расія. Пакуль думаем, прывыклі ўсё ж такі падарожнічаць па Еўропе.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com