«Агенцтва абсалютна несумленна паступіла»

Беларуска хацела купіць кватэру, але страціла грошы.

З неадназначнай сітуацыяй сутыкнулася жыхарка Віцебска Аляксандра. Патрэба ў уласнай кватэры з’явілася ў яе пасля разводу з мужам. Былыя сужэнцы прадалі агульнае жыллё, падзялілі грошы і пачалі шукаць асобныя месцы для жыцця, піша «Онлайнер».

Дзяўчына ўспамінае: «Шукала для сябе і дзіцяці. Аб’яву знайшла на адной з пляцовак: 1-пакаёвая кватэра, 35 00 долараў. Патэлефанавала. Высветлілася, што яна прадаецца праз агенцтва. Мне сказалі: „Прыязджайце, глядзіце“». Што ж магло пайсці не так?

Кватэра была выдатнай, але…

— Я прыехала, мне ўсё спадабалася — выдатная кватэра, — распавядае Аляксандра. — Уласніца выглядала цалкам прыстойна. Усё навокал было ў дзіцячых малюнках, у пакоях чысціня і парадак. У кватэры былі зарэгістраваныя непасрэдна сама ўласніца і двое яе дзяцей — 2019 і 2020 гадоў нараджэння.

Наступная сустрэча адбылася ўжо ў агенцтве. Бакі паспяхова заключылі дагавор узгаднення будучай здзелкі, а Аляксандра ўнесла задатак у памеры 3000 рублёў.

— Я ім тады адразу сказала, што мне трэба засяліцца ў кватэру на працягу месяца, бо я з’язджаю ў камандзіроўку. Удакладніла, ці ёсць усе даведкі пра тое, што з кватэрай усё добра. Мяне запэўнілі, што за месяц усё зробяць. Атрымліваецца, 20 чэрвеня мы заключылі дагавор, у якім было ўказана, што 15 ліпеня папярэдні ўласнік ужо перадасць мне кватэру.

Там быў пункт пра тое, што калі я па нейкіх прычынах адмовілася ад куплі, то задатак застаецца ўласніку, а калі адмовіцца ён, то задатак мне вяртаецца ў падвоеным памеры — то-бок 6000 рублёў.

Мне сказалі, што яны з’ездзяць у гарвыканкам па дазвол на продаж кватэры (па ільготным крэдыце яна была цалкам выкупленая ў 2022 годзе, плюс уласнікі развяліся), і ўсё будзе добра. На гэтым мы разышліся.

Пасля гэтага Аляксандра дадумалася: варта пагаварыць са свежаспечанымі суседзямі — раптам удасца даведацца нешта цікавае.

Адна з суседак прызналася: дзеці ўласніцы пастаўлены на ўлік як тыя, што знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы. Нібыта іх маці п’е, гуляе.

Аляксандра занепакоілася і патэлефанавала агенту з пытаннем, ці патрэбны нейкі дадатковы дазвол ад органаў апекі на продаж кватэры ў выпадку, калі дзеці стаяць на ўліку ў СНС. Агент запэўніў, што дазвол з гарвыканкама атрыманы і ніякіх іншых папер дакладна не трэба.

— Тады я ўзяла ў знаёмай нумар тэлефона натарыуса, каб пракансультавацца. Натарыус адказаў, што дазвол з органаў апекі неабходна атрымаць у абавязковым парадку, бо інакш можа скласціся няпростая сітуацыя. Калі я куплю кватэру, можа аказацца, што выпісаць адтуль дзяцей уласніцы я не змагу — толькі праз суд. А якое рашэнне прыме суд, таксама невядома.

Пасля гэтага Аляксандра зноў звярнулася ў агенцтва.

— Агент пачаў настойваць, што з іх боку ўсё чыста. Ды і ўвогуле дзейнічаць трэба тэрмінова, бо з уласніцай у іх заключаны падвойны дагавор: кватэру яна прадае і адразу ж купляе іншую, двухпакаёвую. Там яна таксама ўжо пакінула задатак.

Але як можа быць чыста, калі я даведалася пра такія спрэчныя абставіны? Я лічу, агенцтва абсалютна несумленна паступіла. Мне нават распавялі падобны выпадак, калі органы апекі не далі дазволу на выпіску дзяцей, таму што ўмовы ў новай кватэры, у якую іх хацелі прапісваць, былі горшыя, чым у папярэдняй. У людзей у выніку былі суд за судом.

Пакуль ішлі ўсе гэтыя спрэчкі, тэрмін дзеяння дагавора паспяхова скончыўся.

— Ад суседкі я даведалася кантакт уласніцы і ўжо размаўляла з ёй. Ад яе — толькі мат-перамат і агрэсія. На яе думку, я парушыла ўмовы дагавора і адмовілася ад куплі. Я патлумачыла сітуацыю. Па-першае, дагавор стаў пратэрмінаваным з-за маёй камандзіроўкі. Па-другое, адмена куплі была абумоўлена абставінамі з зарэгістраванымі дзецьмі. Потым я прапанавала падзяліць задатак напалову, раз ужо ўсе бакі ў пэўнай ступені пацярпелі. Але ў выніку я атрымала ад яе толькі 1000 рублёў. Вырашыла, што гэта лепш, чым нічога.

На дадзены момант Аляксандра ўжо пераехала ў зусім іншую кватэру, здзелка па якой аказалася простай і празрыстай. І, здаецца, пара адпусціць сітуацыю. Але дзяўчыну не пакідае ў спакоі думка: хто ж меў рацыю?

Агенцтва: «Дзяўчына проста перадумала купляць кватэру»

У віцебскім агенцтве выказалі сваю пазіцыю наконт канфлікту:

— У дагаворы было замацавана, што канчатковы тэрмін продажу кватэры — 15 ліпеня. Але калі мы яго заключалі, я казала, што потым мы працягнем тэрмін. Мы ж не ведалі, калі дакладна атрымаем усе дазваляльныя дакументы.

Другога ліпеня быў атрыманы дазвол ад гарвыканкама на продаж кватэры, пабудаванай па ільготным крэдыце. А гэты дакумент не проста так выдаецца — там і дзяцей правяраюць таксама. Але Аляксандра запатрабавала, каб мы атрымалі ад органаў апекі дадатковую даведку. Варта адзначыць, што даведацца, ці стаяць дзеці на ўліку ў СНС, немагчыма.

Нават рыэлтары не маюць доступу да такіх звестак. Яны вядомыя толькі ўласнікам жылля. А пытацца такое падчас першай сустрэчы неэтычна.

Прыблізна 14 ліпеня мы з уласніцай паехалі ў органы апекі. Там нам адказалі, што пры ўсім жаданні не могуць так хутка выдаць даведку — усё гэта ў любым выпадку праходзіць праз гарвыканкам. Дакумент быў у нас на руках 22 ліпеня.

У момант, калі трэба было зноў сустрэцца ў кватэры, Аляксандра проста не прыйшла. Паводле яе слоў, яна з’ехала ў камандзіроўку.

Мы лічым, што яна проста перадумала купляць кватэру, таму і не захацела падаўжаць дагавор.

Каментар юрыста

Дык хто ж мае рацыю, а хто вінаваты ў дадзенай сітуацыі? Журналісты папрасілі каментар у юрысткі Таццяны Рэвінскай:

— Паводле раней дзеючага закону, для продажу кватэры, у якой зарэгістраваныя і пражываюць непаўналетнія дзеці, трэба было атрымаць згоду органаў апекі і папячыцельства. У цяперашні час такая працэдура спрашчана. Такая згода павінна атрымлівацца толькі ў тым выпадку, калі сям’я з’яўляецца сацыяльна небяспечнай, то-бок дзіця прызнана тым, хто знаходзіцца ў сацыяльна небяспечным становішчы.

Дзіця прызнаецца тым, хто знаходзіцца ў сацыяльна небяспечным становішчы, пры наяўнасці пэўных абставінаў. У прыватнасці, калі за дзіцем не ажыццяўляецца нагляд або не задавальняюцца яго асноўныя жыццёвыя патрэбы і інш. (дадатак да пастановы Савміна ад 30.12.2024 № 055). Рашэнне аб прызнанні дзіцяці такім прымае камісія па справах непаўналетніх раённага (гарадскога) выканаўчага камітэта, мясцовай адміністрацыі як орган, што ажыццяўляе функцыі па апецы і папячыцельству (п. 8−1 Палажэння аб органах апекі і папячыцельства). Сацыяльна-педагагічныя цэнтры вядуць улік такіх дзяцей (падп. 8−2.8 п. 8−2 Палажэння аб органах апекі і папячыцельства).

Калі сям’я афіцыйна не з’яўляецца сацыяльна небяспечнай, то для продажу кватэры не патрабуецца атрымліваць якіх-небудзь дадатковых дазволаў з боку дзяржаўных органаў. Звесткі пра тое, што дзіця не з’яўляецца тым, хто знаходзіцца ў сацыяльна небяспечным становішчы, правяраюцца натарыусам або рэгістратарам пры засведчанні дагавора куплі-продажу.

А што наконт задатку? Тут не ўсё адназначна:

— Задатак, згодна з п. 1 арт. 310 Грамадзянскага кодэкса, з’яўляецца адным са спосабаў забеспячэння выканання абавязацельстваў, і яго асноўная мэта — прадухіліць невыкананне дагавора.

Так, калі бок перадаў задатак, а потым па яго віне здзелка не адбылася, задатак не вяртаецца. У выпадку зрыву здзелкі па віне боку, які атрымаў задатак, ён абавязаны выплаціць падвоеную суму задатку другому боку дагавора (ч. 1 п. 2 арт. 352 ГК).

Гераіня ўказала, што дагавор стаў пратэрмінаваным з-за яе ад’езду ў камандзіроўку. Пры гэтым тэрміны, указаныя ў заключаным пагадненні, падаўжаныя не былі.

Толькі аналіз усіх абставінаў дазволіць зрабіць выснову пра тое, якая з бакоў у дадзенай сітуацыі адмовілася ад здзелкі. Гераіня можа звярнуцца з адпаведнымі іскавымі патрабаваннямі ў суд, дзе з улікам устаноўленых абставінаў будзе прынята рашэнне.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com