Foreign Affairs: Змярканне аятолаў

Ці знаходзіцца Іран на парозе змены палітычнага рэжыму?

Іран упершыню за амаль чатыры дзесяцігоддзі стаіць на парозе змены кіраўніцтва, а магчыма, і палітычнага рэжыму. З набліжэннем заканчэння кіравання вярхоўнага лідара, аятолы Алі Хаменеі, краіна сутыкаецца з нарастаючай нестабільнасцю, піша Foreign Affairs (пераклад — сайт Charter97.org).

Нядаўні 12-дзённы канфлікт з Ізраілем прадэманстраваў абмежаванасць магчымасцяў рэжыму. Ізраільскія ўдары па гарадах і ваенных аб’ектах, а таксама авіяўдары ЗША па ядзерных аб’ектах аслабілі ваенную і палітычную моц Тэгерана.

Эканоміка краіны ў крызісе. Дэвальвацыя валюты, санкцыі, дэфіцыт вады і электраэнергіі, забруджанае паветра і інтэрнэт-цэнзура робяць жыццё насельніцтва надзвычай цяжкім. Пры гэтым лозунгі рэжыму — «Смерць Амерыцы» і «Смерць Ізраілю» — падкрэсліваюць арыентацыю на канфрантацыю, а не на развіццё. Сацыяльныя змены таксама відавочныя: абавязковае нашэнне хіджаба губляе сілу, жанчыны ўсё часцей адкрыта ігнаруюць правілы.

Пасля сыходу Хаменеі магчымыя некалькі сцэнарыяў. Рэжым можа захаваць ідэалагічную догму і абрынуцца пад ціскам унутраных і знешніх фактараў, паўторыўшы лёс позняга СССР. Або ўлада перайдзе да Корпуса вартавых ісламскай рэвалюцыі (IRGC), як у Пакістане, дзе вайскоўцы стануць дамінуючай сілай, або паспрабуе паўтарыць «кітайскую мадэль», змякчыўшы ідэалогію дзеля эканамічнага росту і міжнароднай інтэграцыі. Магчымы і шлях «паўночнакарэйскага» ізаляцыянізму або нават з’яўленне папулісцкага лідара, як у Турцыі.

Гісторыя Ірана паказвае, што змены рэдка ідуць па прадказальным сцэнары. Нягледзячы на знешні ціск, будучыню краіны будзе вызначаць унутраны баланс паміж духавенствам, вайскоўцамі і грамадзянскай супольнасцю. Для большасці іранцаў галоўнай мэтай застаецца «нормальнае жыццё» — стабільная, кіраваная дзяржава, здольная забяспечыць эканамічную годнасць і свабоду, якіх іх пазбавіў рэжым.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com