Навукоўцы назвалі лёгкую дыету, якая здольная падоўжыць жыццё амаль на чвэрць
5- 5.10.2025, 9:35
- 9,864
Яе рэкамендацыі простыя і зразумелыя.
Даследчыкі Орхускага ўніверсітэта ў Даніі ўстанавілі, што выкананне скандынаўскіх прынцыпаў харчавання значна зніжае рызыку заўчаснай смерці.
Іх даследаванне звязвае выбар прадуктаў з чаканай працягласцю жыцця і паказвае вынікі, якія могуць зацікавіць людзей далёка за межамі Скандынавіі, піша ТСН.
Дыета, сфармаваная прынцыпамі ўстойлівага развіцця
Скандынаўскія рэкамендацыі простыя і зразумелыя. Яны раяць менш ужываць чырвонага мяса і дададзенага цукру, а робяць акцэнт на цэльназернавых прадуктах, бабовых, рыбе і нятлустых малочных вырабах.
Ідэя не ў строгіх абмежаваннях, а ў балансе. Харчаванне, карыснае для арганізма, павінна быць таксама бяспечным для навакольнага асяроддзя.
Гэта філасофія стала асновай даследавання пад кіраўніцтвам дацэнткі Крысціны Дам і аспіранткі Ганны Бак Мерч. Іх праца праверыла, ці жывуць даўжэй людзі, якія прытрымліваюцца гэтых звычак. Адказ, заснаваны на шматгадовых дадзеных, — так.
Смяротнасць зніжаецца дзякуючы дыеце
«Нашае даследаванне паказала, што сярод шведаў сярэдняга ўзросту, якія прытрымліваюцца гэтых рэкамендацый, смяротнасць на 23% ніжэйшая, чым у тых, хто гэтага не робіць — нават з улікам такіх фактараў, як адукацыя, даход і фізічная актыўнасць», — адзначыла Дам.
Даследаванне таксама паказала ніжэйшую смяротнасць ад раку і сардэчна-сасудзістых захворванняў сярод тых, хто найбольш дакладна выконваў рэкамендацыі.
Гэтая выснова грунтуецца на дзесяцігоддзях назіранняў. У двух буйных нацыянальных кагортавых даследаваннях — Swedish Mammography Cohort і Cohort of Swedish Men — узялі ўдзел больш за 76 000 шведаў.
З 1997 года ўдзельнікі штомесяц паведамлялі, як яны ядуць і жывуць. Толькі нямногія даследаванні ўлічваюць дэталі ладу жыцця на працягу такіх працяглых перыядаў.
Скандынаўская дыета і даўгалецце
Параўноўваючы дадзеныя, каманда Орхускага ўніверсітэта змагла ўстанавіць сувязь паміж якасцю харчавання і станам здароўя.
Яны высветлілі, што тыя, хто найбольш дакладна выконваў скандынаўскія рэкамендацыі, жылі даўжэй і радзей паміралі ад раку або сардэчна-сасудзістых хвароб. Нават пасля карэкцыі на ўзровень даходу, адукацыю або фізічную актыўнасць вынікі заставаліся стабільнымі.
Гэта робіць высновы асабліва значнымі: яны паказваюць, што само па сабе харчаванне можа ўплываць на здароўе незалежна ад сацыяльнага або эканамічнага статусу. Узаемасувязь паміж тым, што мы кладзём на талерку, і працягласцю жыцця становіцца цяжка ігнараваць.
У чым яшчэ карысць
«Нашы вынікі актуальныя для краін Паўночнай і Балтыйскай Еўропы, паколькі нацыянальныя рэкамендацыі па харчаванні грунтуюцца на Nordic Nutrition Recommendations», — адзначыла Дам. «Мы паказваем, што выкананне гэтых рэкамендацый у цэлым прыносіць карысць грамадскаму здароўю».
«Але нашы высновы ідуць далей: паколькі рэкамендацыі ўлічваюць як пажыўную каштоўнасць, так і ўплыў на клімат, наша даследаванне дэманструе, што ўстойлівае скандынаўскае харчаванне карыснае не толькі для здароўя, але і для навакольнага асяроддзя».
Тут пасыл пераходзіць ад прыватнай кухні да дзяржаўнай палітыкі. Скандынаўская дыета можа не толькі падаўжаць жыццё, але і стаць мадэллю для глабальных стратэгій. Краіны, якія распрацоўваюць дыеты з улікам здароўя і клімату, могуць атрымаць выгаду на абодвух фронтах.
Скандынаўская дыета змяншае выкіды вугляроду
Выбар прадуктаў мае значэнне для планеты. Амаль 30% выкідаў парніковых газаў звязана з вытворчасцю і спажываннем ежы.
Развядзенне жывёлы, празмернае выкарыстанне рэсурсаў і марнатраўства ежай — усё гэта спрыяе праблеме. Скандынаўскія рэкамендацыі непасрэдна адказваюць на яе, прапаноўваючы прадукты з меншым уздзеяннем на навакольнае асяроддзе.
Да гэтага часу ніводнае даследаванне не правярала, ці паляпшаюць такія спрыяльныя для клімату выбары стан здароўя. Высновы Орхускага ўніверсітэта паказваюць, што ўстойлівае харчаванне ідзе поруч з даўгалеццем. Людзям не трэба ахвяраваць здароўем дзеля планеты — абодва фактары могуць ісці разам.