Якую валюту прымаюць у абменніках паводле новых правілаў, а якія купюры бракуюць?

У беларускім банку наглядна паказалі.

З гэтага кастрычніка ў Беларусі змякчылі патрабаванні да плацежаздольнасці купюр у замежнай валюце, прычым ва ўсіх банках. То-бок сітуацыі, калі вы купілі валюту ў адным банку, а ў другім адмовіліся яе прыняць, увогуле не павінны ўзнікаць. Але, нягледзячы на змякчэнне, шэраг патрабаванняў застаўся ранейшым. Журналісты Myfin.by схадзілі ў «Альфа-Банк», каб даведацца, якія купюры прымаюцца, якія — абменьваюцца з працэнтамі, а якія ўсё яшчэ не прымаюць для абмену.

Цяпер усе банкі прымуць банкноту, калі яна святліцца ў ультрафіялеце — незалежна ад памеру і колеру свячэння. Пры гэтым купюра (яе папяровая аснова) не павінна рассыпацца або крошыцца.

— Частa ўзнікала сітуацыя: купюра звонку ніяк не адрозніваецца ад новай, але пад ультрафіялетам святліцца. Банк адмаўляецца прыняць банкноту, і што з ёй рабіць — незразумела. Дахадзіла да таго, што людзі проста на касе прасвечвалі выдадзеныя банкам купюры — баяліся, што іншы банк іх не прыме. Цяпер нічога баяцца не трэба — «свяцячыяся» купюры прымуць ва ўсіх касах і абменных пунктах краіны, — расказаў намеснік дырэктара дэпартамента па працы з каштоўнасцямі, начальнік упраўлення касавых аперацый «Альфа-Банка» Віктар Боркус.

— А што наконт цвілі? Ці не небяспечна кладзіць «свяцячуюся» купюру да астатніх, «чыстых»?

— Тут ёсць два важныя нюансы. Першы: так, заражаная купюра можа перадаць цвіль іншым. Але: ультрафіялет (нават ад сонечнага святла) забівае і перашкаджае распаўсюджанню цвілі, а натуральны абарот банкнот перашкаджае стварэнню спрыяльнага асяроддзя для мікраміцэтаў і міцэлію. Адпаведна, калі купюра знаходзіцца ў абароце, гэта лепш, чым калі яна ляжыць у стосе «пад матрацам».

Другі: УФ не падсвятляе канкрэтна «цвіль». Святліцца ў ультрафіялеце можа што заўгодна: сліна, кроў, вада, духі, нават снег — напрыклад, калі банкнота няўдала прызямлілася ў снегавы сумёт. І мы не можам сказаць дакладна: «Так, гэта святліцца цвіль» або «Так, гэта вада» — мы проста бачым свячэнне. Таму гаварыць пра цвіль не зусім карэктна: калі вы чулі словы пра цвіль у касах — гэта, хутчэй за ўсё, здагадка касіра.

Ключавое — што свячэнне не ўплывае на якасць і плацежаздольнасць банкнот, як высветлілі навукоўцы Акадэміі навук. Таму іх і пачалі прымаць. Але банкноты ўсё роўна лепш браць чыстымі рукамі: так вы працягнеце ім жыццё.

Якія яшчэ купюры банк абавязкова прыме:

банкноты са слядамі натуральнага зносу, пацёртасцямі, лініямі згібаў;

не больш за 5 надрываў/надрэзаў даўжынёй не больш за 3 мм або 1 надрыў/надрэз даўжынёй не больш за 10 мм, у тым ліку заклеены скотчам;

не больш за 4 праколы або адтуліны дыяметрам не больш за 1 мм кожная;

не больш за 3 візуальна бачных выяў/надпісаў, што складаюцца з літар, лічбаў, знакаў, сімвалаў, малюнкаў, штампаў. Памер кожнай не павінен перавышаць квадрат з бокам 10 мм, або адна выява, памер якой не перавышае квадрат з бокам 20 мм;

не больш за 1 візуальна бачную пляму, у тым ліку скразную, памер якой не перавышае квадрат з бокам 10 мм, і не больш за 3 візуальна бачныя плямы, у тым ліку скразныя, памер кожнай з якіх не перавышае квадрат з бокам 5 мм.

Абменяюць, але толькі з камісіяй

Важны нюанс: у кожнага банка ёсць свой пералік купюр, якія яны згодны абмяняць з працэнтамі або па інкаса — трэба ўдакладняць умовы кожнага.

У «Альфа-Банку» патлумачылі, якія купюры прымуць на абмен платна:

больш за 5 надрываў/надрэзаў, у тым ліку заклееных скотчам (але банкнота не павінна быць разарвана на часткі);

не больш за 10 праколаў дыяметрам не больш за 1 мм кожны;

не больш за 10 бачных выяў, памер кожнай не перавышае памер квадрата з бокам 5 см;

не больш за 3 візуальна бачныя плямы, памер кожнай не перавышае квадрат з бокам 2,5 см.

Плошча плям і малюнкаў правяраецца па спецыяльным шаблоне — так выключаецца рознасць тлумачэнняў касірамі.

Купюры, якія зусім не прымуць

1. Поўнасцю забруджаная купюра: ружовая купюра пасля ўздзеяння пэўнымі рэчывамі можа змяніць колер або абясцветацца. Такіх з'явілася шмат пасля вірусных ролікаў, дзе вучылі мыць долары, каб прыбраць цвіль. У выніку — белыя сапсаваныя купюры.

2. З надпісам «злодзей», «хабар».

3. З візуальна бачным моцным пашкоджаннем — разарваная на часткі купюра або пашкоджаная агнём.

Поўны пералік правілаў заўсёды ёсць побач з касамі: можна пачытаць на месцы або загадзя даведацца пра правілы на сайце патрэбнага банка. Чытаць яго трэба з канца: ад прыкмет банкнот, сапраўднасць якіх выклікае сумневы (іх адназначна не прымаюць), — да банкнот на прыём і выдачу.

Як грошы правяраюць унутры банка?

Пасля таго як вы перадалі банкноты касіру, ён правярае банкноты на сапраўднасць і плацежаздольнасць — усё паводле новага пераліку.

Але гэта толькі першы этап праверкі.

Потым купюры перамяшчаюцца ў цэнтр апрацоўкі грошай, дзе ў банку выкарыстоўваецца паточная апрацоўка ўсёй наяўнасці (своеасаблівы канвеер, дзе на кожным участку адбываецца свой працэс апрацоўкі банкнот — падрыхтоўка банкнот да пераліку/сам пералік/звярка/упакоўка).

Усё гэта адбываецца пад наглядам камер відэаназірання, а ўсе дзеянні фіксуюцца ў аўтаматызаванай банкаўскай сістэме па апрацоўцы наяўнасці. Самі грошы пералічваюць вялізныя лічыльна-сартавальныя машыны.

— На кожным этапе працуюць касіры, якія правяраюць банкноты на плацежаздольнасць і сапраўднасць, — расказала журналістам дырэктар дэпартамента па працы з каштоўнасцямі Альфа-Банка Марына Зеленяк. — Напрыклад, калі машына адбракавала купюру, яе дадаткова пераправерыць касір-эксперт.

Узнікае пытанне: ці можа машына адбракаваць купюру, якая раней не лічылася плацежаздольнай, а цяпер — стала? Ці можна як-небудзь наладзіць апарат пад новы пералік?

— Машыны заўсёды працуюць у рэжыме вызначэння фальшывых купюр, а з плацежаздольнасцю складаней. Пакуль што не існуе машын з настолькі гнуткай сістэмай, каб абысціся без удзелу чалавека на этапе праверкі плацежаздольнасці. Яна адбірае надрывы, скотч, але больш дакладны падыход — за чалавекам. Таму баяцца адбракоўкі ўжо плацежаздольных купюр не трэба, — патлумачыў Віктар Боркус.

Ад машын інфармацыя трапляе на сервер, даныя верыфікуюцца, дэпазіт закрываецца, усё звяраецца. Фінальны кантралёр закрывае сумкі і друкуе неабходныя дакументы.

Апрацаваныя, правераныя і падлічаныя купюры ўпакоўваюцца, ідуць на захоўванне і для наступнай адпраўкі ў касы аддзяленняў банка, а частка ўпакоўваецца ў касеты. У такім выглядзе яны трапляюць у банкаматы, а з іх — у нашы кашалькі.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com