Палітолаг: Такаеў няспроста прыняў гэтае рашэнне

Постсавецкія краіны ўцякаюць ад Расіі.

Міністэрства энергетыкі Казахстана на паўгода ўвяло забарону на вываз з тэрыторыі краіны асноўных нафтапрадуктаў. У тым ліку — у Расію. Чаму постсавецкія краіны не спяшаюцца дапамагаць РФ нафтапрадуктамі? Гэта робіць толькі Лукашэнка.

Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў са славацкім палітолагам і прэзідэнтам Інстытута грамадскіх праблем (IVO) (Браціслава) Грыгорыем Месежнікавым:

— Цікава, што Казахстан менавіта цяпер прыняў такое рашэнне. Мне здаецца, што гэта звязана з вынікамі або, магчыма, з самой дыскусіяй на сустрэчы паміж Дональдам Трампам і кіраўнікамі пяці дзяржаў Цэнтральнай Азіі, на якой асаблівую ўвагу было нададзена таму, што Казахстан стаў часткай так званых Абраамскіх пагадненняў.

Ідзе гаворка пра пагадненне паміж арабскімі краінамі і Ізраілем. Гэта, з аднаго боку, выклікала здзіўленне, бо ў Казахстана цалкам нармальныя дыпламатычныя адносіны з Ізраілем. Наколькі мне вядома, адносіны развіваюцца даволі жвава, ёсць канкрэтныя праекты. Але справа ў тым, што гэта не проста пагадненне паміж двума партнёрамі з аднаго і другога боку, гэта пагадненне, па сутнасці, і з Злучанымі Штатамі.

Казахстан увайшоў у адносіны з Ізраілем ужо на некалькі больш высокім узроўні. Адзначу, што гэтыя пагадненні былі падрыхтаваны амерыканскай адміністрацыяй. Дарэчы, я б сказаў, што гэта праект Дональда Трампа і людзей, якія яго атачаюць. Ён спрабуе завязаць супрацоўніцтва Ізраіля з іншымі дзяржавамі, пры гэтым адыгрываючы ўзмоцненую ролю.

Казахстан цяпер стаў часткай адносін паміж Ізраілем і Амерыкай. Думаю, што там, відаць, ёсць нейкія менш відавочныя аспекты, якія цяпер Казахстану давялося ўлічыць у сваёй палітыцы ў дачыненні да Расіі, тым больш што амерыканская адміністрацыя ўвяла санкцыі супраць «Лукойла» і «Раснафты».

Што да Беларусі, то тут сітуацыя ясная. Хаця цяперашняя амерыканская адміністрацыя пасылае Лукашэнку сігналы, што было б нядрэнна, каб ён аддаліўся ад Расіі. Але думаю, што гэта наўрад ці ўвогуле магчыма. Расія там абсалютна дамінуе ва ўсім.

Беларусь акупаваная цяперашнім расійскім рэжымам. Гэта асобнае пытанне, але ў любым выпадку амерыканцы хочуць Лукашэнку нейкім чынам ад Расіі, калі ўжо не адарваць цалкам, то хаця б аддаліць.

Цяпер надзвычай важна сачыць за рэакцыяй Расіі на сітуацыю з Казахстанам. За тым, якім чынам Z-супольнасць прапагандыстаў будзе пра гэтую краіну гаварыць. Гэта можа стаць першым, папярэднім сігналам таго, што Расія можа ў дачыненні да Казахстана задумаць. У яе сапраўды ёсць магчымасці, напрыклад, ажыўлення прарасійскага сепаратызму на паўночным усходзе Казахстана.

Рэальнасць такая, што, відаць, для Казахстана фактар амерыканскай прысутнасці цяпер важны. І Дональд Трамп прадэманстраваў, што здольны прасоўваць свае рашэнні ледзь не сілай, уводзячы санкцыі ў дачыненні да рэжымаў, з якімі ў яго складаныя адносіны. Ён увогуле, вядома, цяжка прадказальны, але тым не менш у яго ёсць настрой на сілавое вырашэнне праблемы. Паглядзіце, што адбываецца вакол Венесуэлы.

Такаеў, вядома, прагматычны апартуніст і ўлічвае ўсе фактары. Зразумела, што геаграфічную блізкасць Расіі і магчымасць уплываць на сітуацыю ў Казахстане ён будзе ўлічваць, але ўсё ж яму не варта цалкам скідваць з рахункаў тое, што ён цяпер стаў часткай нейкага вельмі незвычайнага партнёрства з Ізраілем і Амерыкай, у якім ЗША маюць сваё асаблівае слова. Гэта не проста двухбаковыя адносіны, падкрэслю, гэта асаблівы фармат. І гэта партнёрства будзе прыносіць нейкія выгоды кожнаму з яго ўдзельнікаў

— Расія страчвае Паўднёвы Каўказ. Арменія, расчараваная ў саюзніцкай падтрымцы Масквы, пачала курс на зніжэнне залежнасці ад Расіі. Ерэван імкнецца нармалізаваць адносіны з Турцыяй. Да чаго ўсё ідзе?

— Думаю, што гэта звязана з тым, што цяперашняя палітыка Расіі стала вельмі агрэсіўнай, жорсткай. У сувязі з тым, што адбываецца ва Украіне, знаходзячыся блізка ад Расіі, нельга быць цалкам упэўненым, што ў адзін цудоўны дзень нешта падобнае не здарыцца з тваёй уласнай краінай. Любая праява нязгоды, іншае бачанне развіцця ўласнай краіны, якое не спадабаецца Расіі, можа выклікаць з яе боку і эканамічны ціск, і шантаж, і нейкія іншыя формы знешняга ціску, і нават ваенныя правакацыі, а то і проста адкрытае ваеннае ўварванне.

У такой сітуацыі не даводзіцца разлічваць на спрыяльнае стаўленне з боку такога рэжыму, які сам, па сутнасці, ужо амаль стаў ізгоем. Расія, па сутнасці, краіна-ізгой, і яна стала часткай сусветнай кааліцыі ізгояў разам з Паўночнай Карэяй, Іранам; там і Кітай таксама маячыць на гарызонце, які падтрымлівае гэтыя краіны.

Арменія цяпер паводзіць сябе даволі аўтаномна, самастойна. Пашынян ужо некалькі разоў выказваўся пра неабходнасць узмацнення супрацоўніцтва з еўрапейскімі краінамі. Гэты еўрапейскі накірунак больш выразна выявіўся пасля таго, як Расія, па сутнасці, здала Арменію.

Што да Азербайджана, то там таксама свае рэгіянальныя інтарэсы. Азербайджан арыентуецца на Турцыю. Успомніце, што адбывалася ў адносінах паміж РФ і Азербайджанам пасля таго, як Расія збіла азербайджанскі самалёт. І потым якія былі адказныя меры ў дачыненні да расійскіх азербайджанцаў, простых грамадзян. Расія гуляе па іншых правілах. Тут адзначу, што ў Азербайджана і так імідж на Захадзе не асабліва спрыяльны. У тым ліку і з-за ўнутрыпалітычных праблем. А тут яшчэ і адказваць за блізкага саюзніка — Расію, а там за РФ яшчэ і Іран, і Паўночная Карэя, і Венесуэла і іншае-іншае. Ну навошта, як кажуць, ускладняць сабе жыццё?

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com