Прыватнікі не будуць будаваць жыллё па разнарадцы

Беларусь пераходзіць да масавага будаўніцтва здымнага жылля.

Ужо ў бягучай пяцігодцы плануецца пабудаваць мільён квадратных метраў такой нерухомасці. Улады разлічваюць, што займацца будаўніцтвам арэнднага жылля будуць і прыватнікі. Магчыма, магутныя камерцыйныя фірмы і змогуць прапанаваць сваім работнікам такое жыллё, а вось прыватныя забудоўшчыкі сёння не бачаць ніякага эканамічнага сэнсу ўзводзіць арэндныя дамы, пішуць «Белорусские новости».

Сацыяльнае жыллё: было льготнае, цяпер арэнднае

У цяперашні час у беларускіх гарадах будуюцца першыя арэндныя дамы, працэс гэты толькі пачынаецца. Зрэшты, Лукашэнка на гэтым тыдні абвясціў, што будаўніцтва арэнднага жылля набывае масавы характар. Па словах кіраўніка, для пэўнай катэгорыі грамадзян (у прыватнасці, для шматдзетных сем'яў) дзяржава працягне прадастаўляць льготнае жыллё. Але асноўны акцэнт будзе рабіцца на будаўніцтва арэндных дамоў.

Эксперты рынку нерухомасцi тлумачаць змену прыярытэтаў дзяржаўнай жыллёвай палітыкі некалькімі фактарамі.

Па-першае, масавае льготнае жыллёвае будаўніцтва, заснаванае на эмісійным фінансаванні, пагражае макраэканамічнай стабільнасці. Па-другое, практыка льготнага будаўніцтва жылля, якая існавала раней, не дазваляла забяспечыць адрасны характар дзяржпадтрымкі.

«Практыка будаўніцтва жылля для маючых патрэбу была скампраметаваная выпадкамі, калі льготы, якія прадстаўляюцца грамадзянам, манетызаваліся шляхам здачы ў арэнду жылля, якое яны атрымлівалі», - канстатуе дырэктар кансультацыйнай кампаніі «Віва Капітал» Вадзім Тачкін.

Па словах эксперта, цяпер мы вяртаемся да прынцыпаў дзяржаўнай жыллёвай палітыкі, якія былі ў савецкі перыяд.

«Тады быў дзяржаўны жыллёвы фонд, і зараз пасля ўводу арэндных дамоў ён зноў з'явіцца. Жыллё цяпер будзе прадастаўляцца грамадзянам не ва ўласнасць, як гэта было ў часы масавага льготнага будаўніцтва, а ў карыстанне», - кажа Тачкін.

Арэнднае жыллё дзяржава будзе здаваць «патрэбным краіне спецыялістам», як сказаў Лукашэнка, па кошце ўдвая ніжэй камерцыйнага. Новыя правілы размеркавання жылых плошчаў будуць стымуляваць міграцыю ў рэгіёны, прывязваючы людзей да пэўнай працы.

«Ствараючы арэндны фонд, дзяржава стымулюе міграцыю грамадзян у рэгіёны. Арэнднае жыллё стане бонусам для тых, хто працуе ў дзяржарганізацыях, які будзе часткова кампенсаваць такім грамадзянам невысокую зарплату», - мяркуе Вадзім Тачкін.

Як паказваюць рэпартажы з беларускіх рэгіёнаў, першыя арэндныя дамы карыстаюцца высокім попытам сярод грамадзян, паколькі здымаць жылплошчу ў прыватных кватэрах стала дорага, хоць кошты на рынку часова і спыніліся.

«Цяпер на рынку арэнды назіраецца штыль - ўсё супакоілася, кошты стабілізаваліся. Арэнда 1-пакаёвай кватэры каштуе каля 300 даляраў у месяц, 2-пакаёвая - каля 400 даляраў, 3-пакаёвая - ад 450 даляраў», - канстатуе начальнік аддзела арэнды жылля агенцтва нерухомасці «Твая сталіца» Наталля Радзеня.

Пры гэтым эксперт мяркуе, што ў сярэдзіне ліпеня кошт арэнды вырасце. «Прыедуць студэнты, якім трэба будзе дзесьці жыць, і кошты стануць павышацца», - кажа Наталля Радзеня.

На гэтым фоне кошт жылля ў арэндных дамах выглядае прывабна. Дарэчы, аднапакаёвыя кватэры ў першых арэндных дамах, якія сталі з'яўляцца ў Беларусі, прапануюцца менш чым за 100 даляраў у месяц...

Арэндныя дамы - не акупныя ва ўмовах Беларусі праекты

Дзяржава плануе, што ўжо ў бягучай пяцігодцы будзе пабудавана 1 млн. квадратных метраў арэнднага жылля. Лукашэнка распарадзіўся, каб арганізацыі ўсіх формаў уласнасці займаліся будаўніцтвам арэндных дамоў.

«А чаму ўніверсітэты, заводы, прыватныя прадпрыемствы не павінны клапаціцца пра членаў сваіх працоўных калектываў, як гэта было раней? Гэтую практыку мы жорстка ўвядзем і давядзем да іх заданні. Гэта падлягае няўхільнаму выкананню, і мы будзем рэкамендаваць будаваць арэнднае жыллё», - сказаў ён.

На думку экспертаў, буйныя прыватныя кампаніі, якія маюць рэсурсы, сапраўды могуць заняцца будаўніцтвам арэнднага жылля. Што тычыцца заданняў, то яны, як мяркуюць удзельнікі рынку нерухомасці, будуць даводзіцца, хутчэй за ўсё, да прыватных кампаній з дзярждоляй.

«Гэта даручэнне, хутчэй за ўсё, адносіцца да прыватных арганізацый з доляй капіталу дзяржавы, якія вядуць гаспадарчую дзейнасць», - мяркуе Вадзім Тачкін.

Будаўніцтва арэнднага жылля, лічаць эксперты рынку, у цяперашні час з'яўляецца сацыяльным праектам. Прыватныя забудоўшчыкі адзначаюць, што ў сённяшніх умовах няма эканамічнага сэнсу займацца будаўніцтвам арэндных дамоў. «Акупнасці няма наогул ніякай», - падкрэслівае старшыня сходу акцыянераў СТАА «Арэса-Сэрвіс» Сяргей Каранько.

Для таго, працягвае ён, каб пабудаваць самае таннае жыллё (па 6 млн. рублёў за квадратны метр), неабходна сёння прыцягнуць крэдыт пад 30% гадавых.

«Гэта значыць толькі плацяжы па крэдыце складуць каля 200 тысяч рублёў у месяц за квадратны метр. Адпаведна, здаваць кватэры ў арэнду трэба па 20 даляраў за метр, а сёння стаўка арэнды на камерцыйным рынку жылля - у раёне 5 даляраў за метр. Атрымліваецца, што пры такіх дарагіх крэдытных рэсурсах будаваць арэнднае жыллё не мае сэнсу», - распавядае Сяргей Каранько.

Таму прыватныя інвестары, удакладняе ён, будуюць сёння не арэнднае жыллё, а офісную нерухомасць, кошт арэнды якой пачынаецца ад 20 даляраў за квадратны метр. На думку Сяргея Каранько, цікавасць прыватных забудоўшчыкаў да будаўніцтва арэнднага жылля можа з'явіцца ў тым выпадку, калі з'явяцца крэдытныя рэсурсы па нізкіх стаўках (пад 3-6% гадавых) і будуць прадастаўленыя даступныя пляцоўкі.

На думку экспертаў рынку нерухомасці, спробы, калі такія будуць прынятыя, давесці заданні да прыватных забудоўшчыкаў па будаўніцтве арэндных дамоў ні да чаго не прывядуць.

«Дзяржплан у камерцыйным жыллёвым будаўніцтве немагчымы па азначэнні. Калі кампанія не бачыць прыбылі ў інвестыцыйным праекце, ніякія разнарадкі не прымусяць камерцыйную арганізацыю будаваць дамы», - адзначае Вадзім Тачкін.

Таму можна выказаць здагадку, што будаўніцтвам арэнднага жылля ў краіне будуць займацца дзяржаўныя арганізацыі і буйныя прыватныя прадпрыемствы, якія захочуць (змогуць) стварыць жылы фонд для сваіх супрацоўнікаў. І ў першым, і ў другім выпадку гаворка будзе ісці пра сацыяльныя праекты, акупіць якія ў сённяшніх умовах не ўяўляецца магчымым.