Ікс-фактар. Як праходзіў кастынг спартыўных каментатараў на «Беларусь 5» (Відэа)

Жадаючых рызыкнуць выявілася няшмат.

Любім мы, зручна пасеўшы на канапе з бутэлечкай чаго-небудзь паводле густу, смачна, з запалам і пенай у рота паганіць на чым свет стаіць каментатараў. Там голас са "скрыні" прозвішча пераблытаў, там слова няправільна праскланяў ці яшчэ чаго горш - пакрыўдзіў любімую каманду. Няхай той, хто ніколі не кідаў камяні ў каментатараў, першым кіне камень у мяне, піша карэспандэнт "Прессбола". Зусім па-іншаму глядзіш на гэтую прафесію пасля таго, як сам пабываў у святая-святых майстроў мікрафона і паглядзеў, як спраўляюцца з ціскам каментатарскай працы зялёныя пачаткоўцы на кастынгу, які быў наладжаны тэлеканалам "Беларусь 5".

Дзясятак фіналістаў, адабраны больш чым з пяцісот заявак, прайшоў праз парачку колаў тэлевізійнага пекла ў сераду днём. Фармальна, фіналістаў было 12. Але з прычыны хваробы аднаго з патэнцыйных "штыкоў" Белтэлерадыёкампанія не далічылася, і іх засталося 11 (проста футбольная каманда).

Яшчэ на лесвічнай пляцоўцы на падыходзе да студыі, у якой і праходзіў сакрамэнт пасвячэння ў рамяство, інструктаж для маладых байцоў правёў Сяргей Мацкевіч. Каментатар параіў хлопцам адразу ж выпукліць сваю нестандартнасць і сысці ад агучвання футбольных матчаў. Маўляў, каналу патрэбныя спецыялісты вузкага профілю, якія разбіраюцца ў лёгкай атлетыцы, тэнісе ці нават чымсьці больш экстравагантным. Жадаючых рызыкнуць аказалася няшмат. Адзін канкурсант аддаў перавагу плаванню (прычыны такога выбару былі бачныя адразу: шырокія плечы хлопца намякалі на мінулае, звязанае з гэтым відам), а другі смяльчак рызыкнуў папрацаваць з лыжнікамі, якія страляюць. Астатнія ж, як адзін, узяліся за класічны футбольны варыянт. Нават наш прэсболаўскі прэтэндэнт - Артур Жоль, якога чытач напэўна ведае, як хакейнага эксперта, не адважыўся стукнуцца ў звыклыя лядовыя баталіі. Такі выбар Артура здзівіў нават журы.

Яно, дарэчы, складалася з людзей спрэс вядомых заўзятару. Кампанію каментатарам Мацкевічу, Хадасевіч і Баранаву склалі дырэктар тэлеканала "Беларусь 5" Павел Булацкі і ягоныя намеснікі Вадзім Левада і Аксана Маркоўская. І калі вы думаеце, што на кастынгу журы працавала прыкладна, як у КВЗ, то вы... маеце рацыю! Па меншай меры вонкавае падабенства знайсці нескладана. Суддзі шмат жартавалі і адрываліся па поўнай. Што, зрэшты, не перашкаджала ім ацэньваць удзельнікаў і выстаўляць ім ацэнкі. Максімум за прывітанне, як сказаў бы Аляксандр Васільевіч Маслякоў, пяць балаў. Ацэньвалі эксперты эмацыйнасць, упэўненасць у сабе, перадачу тэмы, голас канкурсантаў. Хоць, у сутнасці, усе гэтыя катэгорыі адыходзілі на другі план. Шукалі тэлевізійшчыкі ў патэнцыйных калегах нейкі ікс-фактар, які прымушае гледачоў услухоўвацца ў кожнае слова каментатара. Таму фразы накшталт "нешта ў ім ёсць" часцей за ўсё сумавалі ўдалыя выступы.

Але далёка не ўсе падыходы да мікрафону былі ўдалымі. Нехта перабіраў з эмоцыямі і гучнасцю настолькі, што ўжо пры абвяшчэнні складаў станавілася боязна за цэласць вушных ракавін. Іншыя ж наадварот - працавалі занадта манатонна. Былі, само сабой, і трапленні амаль у самую дзясятачку.

Каментавалі фіналісты ўрыўкі двух футбольных паядынкаў (лігачэмпіёнскую сустрэчу БАТЭ - "Дэбрэцэн" і матч бразільскага мундыяля паміж зборнымі Галандыі і Гішпаніі), а таксама "срэбны" заплыў Герасімені на лонданскай Алімпіядзе і адзін з медальных эцюдаў Дашы Домрачавай на сочынскіх Гульнях. Перад уваходам у студыю канкурсанты ведалі толькі від спорту, які ім трэба будзе каментаваць, іншай канкрэтыкі не было. Ужо ля мікрафона аб'яўляўся матч, і давалася дзве хвіліны на падрыхтоўку. Умовы былі набліжаныя не проста да баявых, а хутчэй да экстрэмальных. Да таго ж вакол удзельнікаў увесь час кружылі фатографы і аператары, якія рабілі і без таго хвалюючую сітуацыю яшчэ больш складанай. Але ніхто з фіналістаў не скардзіўся. Яшчэ б, бо на любую адгаворку ў прафесіяналаў была стандартная нарыхтоўка: у эфіры, маўляў, і не такое бывае.

Толькі адзін з фіналістаў адпрацаваў свой матч на беларускай мове. Ці варта казаць, што менавіта гэты хлопец з тэатральным адукацыяй запаў у душу Паўлу Баранаву? Дарэчы, разбежка прафесій канкурсантаў была даволі шырокай. Сустракаліся сярод іх і журналісты, і студэнты, і нават хімікі. Усеагульную разнастайнасць парушаў толькі гендэрны паказчык. Дзяўчат сярод удзельнікаў не было.

Прайшоўшы такую-сякую агранку ў студыі, усе фіналісты траплялі на сумоўе, дзе асабіста сустракаліся з журы, расказвалі пра сябе, планы на будучыню і тлумачылі свае поспехі ці няўдачы на першым этапе. Некаторым, для таго, каб рассеяць сумневы, прапаноўвалася зачытаць прозвішчы футбалістаў. якія цяжка вымаўляюцца, ці назваць прыналежнасць у рознай ступені вядомых спартсменаў да таго або іншага віду. Некаторыя канкурсанты ў гэтых тэстах па-сапраўднаму здзіўлялі багажом ведаў. Знарочыстую сур'ёзнасць суразмоўя згладжвалі шматлікія жарты ад журы (большай часткай аб самім юным з пула каментатараў - Уладзіславе Татуры) і падколкі рознай ступені вастрыні.

Зрэшты, лепш аб конкурсных падзеях і перажываннях раскажа чалавек, уцягнуты ў дзейства. Гаворка пра ўжо згаданага прэсболаўца Артура Жоля.

"Прыйшлося доўга потым патаміцца ў чаканні каля кабінета. А гэта заўсёды хвалююча. Стараўся спраўляцца з ціскам. Думаю, прайшло ўсё нармальна. Магло быць, вядома, лепш. Але і горш таксама. Матч трапіўся добры - Гішпанія - Галандыя. Было што паглядзець і пракаментаваць . Трэба было толькі ўсе падзеі неяк эмацыйна паднесці.

Для мяне гэты каментатарскі кастынг не быў першым у жыцці. У свой час удзельнічаў у праслухоўванні на itv.by. Тады завяршылася ўсё ўдала, і я атрымаў працу. Уласна там і набыў першы вопыт у каментатарскай працы. Вядома, такую-сякую базу заклаў і ўдзел у праектах "Прессбол-TV".

Чаму не каментаваў профільны для мяне хакей? У тэлефоннай размове перад суразмоўем агаворваў з прадстаўніком тэлеканала менавіта футбол. Таму, калі прыйшоў на праслухоўванне, мяняць від спорту ўжо не хацелася, быў настроены менавіта на футбол. Ведаеце, гэта як біць пенальці, калі ўжо выбраў кут, то пасля разбегу рашэнне лепш не змяняць".

Падсумаваў шматгадзінны фінал конкурсу каментатараў дырэктар Дырэкцыі тэлеканала "Беларусь 5" Павел Булацкі, які пасля конкурсу адказаў на пытанні журналістаў.

"Мы не першы раз праводзілі кастынг. Сістэма ўжо была адпрацаваная раней. Адзінае - у гэтым годзе ўвялі яшчэ і суразмоўе. У астатнім жа сістэма змен не зведала. З пяцісот заявак спецыяльная камісія адабрала тых, хто лепш за ўсё гучаў на запісах і адсеяла людзей з нейкімі дэфектамі размовы.

Да нас прыходзілі зусім розныя заяўкі. Нехта ставіў камеру і каментаваў проста з тэлевізара з выключаным гукам. Іншыя - дасылалі прафесійна зманціраваныя запісы. Кожны карыстаўся магчымасцямі, якія ў яго былі.

Людзі, якія ўразілі нас на кастынгу, не адразу атрымаюць працу. Ім, як і ў мінулы раз, будзе прапанаваны выпрабавальны тэрмін. Але, само сабой, поўную стаўку чалавеку мы тут жа не дамо, трэба будзе прыцерціся. Вось годам раней мы адабралі пяць чалавек, але працуюць у нас толькі трое з іх. У сілу розных абставін замацавацца ў парачкі хлопцаў не атрымалася. Сёй-той казаў нават: прабачце, маўляў, у мяне карпаратыў, прыйсці на эфір не магу. Такое стаўленне нам не трэба.

На кастынг прыйшлі ў асноўным хлопцы, якія каментавалі футбол. І гэта праблема. Бо ў нас у гэтым віду штат укамплектаваны. Калі ўжо мы і будзем браць пачаткоўца, то ён павінен быць на парадак мацней вопытнага работніка. Думаю, за тры месяцы выпрабавальнага тэрміну гэта мы ўбачым. Але ў любым выпадку ў кожнага каментатара павінная быць другая спецыялізацыя.

Нехта з цяперашняга складу фіналістаў прыемна здзівіў, нехта расчараваў. Мы і самі чулі: хлопцы вельмі хваляваліся і часам бралі паўзы, каб перавесці дух. За дзень не вызначыш, добры перад табой работнік ці не. Як і ў любой справе, тут трэба набіць руку.

Мы малады канал і стараемся пераймаць вопыт старэйшых калег. Вось на тым жа НТВ кастынг ніколі не спыняецца. Трэба пастаянна шукаць новыя галасы. Мы стараемся стаць лепш, і для гэтага нам патрэбныя вось такія спробы".

Вынікі конкурсу будуць абвешчаныя пазней.

Фота: Аляксандр Шычко, pressball.by