Барыс Акунін: Калі расейская ўлада не зменіцца, то доўга не пратрымаецца

Вядомы пісьменнік мяркуе, што расейская ўлада на самай справе слабая.

На завершаным днямі Міжнародным кірмашы інтэлектуальнай літаратуры Non/Fiction №16 вядомы пісьменнік Барыс Акунін паўстаў у трохі нечаканым амплуа - як гісторык.

Ён прэзентаваў сваю новую кнігу, што публікуе ў рамках праекта «Гісторыя Расейскай дзяржавы».

Пасля сустрэчы з чытачамі і аўтограф-сесіі Акунін адказаў на пытанні Рускай службы «Галасы Амерыкі».

- Які перыяд ахоплівае ваша гістарычная серыя, чым яна прынцыпова адрозніваецца ад іншых, ёй падобных, якія мэты вы ставілі перад сабой?

- Я наважыў дайсці да 1917 года і спыніцца. Далей, ва ўсякім разе цяпер, рухацца не думаю. І вось па якой прычыне. Тыя, хто чытаў першыя два тамы - мяне уласна, за гэта некаторыя і папракаюць - маглі заўважыць, што яны напісаная адхілена, безэмацыйна. І мне здаецца гэта вельмі важным. Я хачу апісаць гісторыю краіны як інструкцыю па эксплуатацыі, а не выпусціць кнігу пра тое, якія вялікія і цудоўныя былі нашы продкі і як мы імі павінны ганарыцца. Такіх аўтараў колькі заўгодна. Хачу паглядзець перыяды, праз якія прайшло наша дзяржава. Паглядзець, што атрымалася і што не атрымалася. Гэта значыць зразумець наступнае: калі былі перамогі і паразы, то ў чым іх прычыны. Словам, у мяне цалкам прагматычная мэта.

- Вы згадвалі пра тое, што мадэлі расейскай дзяржаўнасці ўласцівы чынгісханаўскія прынцыпы кіравання. Патлумачце, калі ласка, думку.

- Расейская дзяржаўнасць, як мне здаецца, з'яўляецца спадчынніцай не Кіеўскай Русі і не Візантыі, а ардынскай дзяржавы. І маскоўскія ўладыкі, уласна кажучы, узялі гэтую эстафету на ўзбраенне і ў значнай ступені працягвалі потым правіць паводле запаветаў Чынгісхана, што не заўсёды, дарэчы кажучы, было дрэнна і памылкова.

- А ў якой меры гэта стасуецца да цяперашняй расейскай улады?

- Цяперашняя ўлада, безумоўна, з'яўляецца аўтарытарнай. Але яна здаецца мне слабой. Таксама мне здаецца, што калі яна не зменіцца, то доўга не пратрымаецца.

- А навошта сённяшняя ўлада сёння ўзмоцнена супрацьпастаўляе Расею Захаду, укараняючы гэта ў свядомасць мас, і да чаго гэта вядзе?

- Гэта, натуральна, вядзе да ізаляцыі Расеі, да паслаблення яе эканамічнага патэнцыялу і палітычнага ўплыву ў свеце. А робіць гэта ўлада, па-мойму, таму, што ў яе дрэннае ўяўленне пра тое, што будзе заўтра і што будзе паслязаўтра. Яны (прадстаўнікі ўлады) усе жывуць на нейкім вельмі кароткім часовым адрэзку.

- Ёсць меркаванне, што Уладзімір Пуцін цяпер многае робіць з аглядкай на гісторыю. Ці так гэта, на ваш погляд?

- Я думаю, што так. Таму што ён хоча ўвайсці ў гісторыю як збіральнік зямель рускіх. Але баюся, што ў яго гэта не атрымаецца.

- Да каго ён бліжэй з гістарычных персанажаў, якіх вы апісвалі ў серыі?

- Я неяк я ніколі ўсур'ёз не задумваўся пра яго як пра гістарычную асобу... Уяўляю яго як чалавека здольнага, што вельмі добра валодае тактыкай. Ён, мабыць, у раннім ўзросце прачытаў фразу Напалеона, якая яму спадабалася: галоўнае ўвязацца ў бітву, а там відаць будзе. Але ў наяўнасці праблемы са стратэгічным мысленнем. Словам, гэта гісторыя пра тое, што можна лёгка выйграць бой і вельмі цяжка выйграць вайну. Таму што для гэтага трэба разумець, што будзе заўтра, а ёсць яшчэ такое паняцце, як паслязаўтра. Акрамя таго, гэты чалавек, які наверх трапіў у сілу выпадковага збегу абставінаў. У такіх людзей звычайна ёсць схільнасць да містычнага светапогляду. Яны мяркуюць, што гэта прыкмета бажаства і што знаходзяцца ў нейкіх стасунках з космасам. Яму там нешта нашэптваюць. У яго асаблівыя містычныя стасункі з Богам альбо не ведаю з кім. Таму ён лепш ведае, што рабіць, каб там розныя разумнікі ні казалі. Гэта да некаторай ступені аб'ядноўвае яго з Мікалаем Другім. Той таксама акружаў сябе людзьмі і ўсё-такі ў выніку ўважаў сябе стаўленікам Божым і гэтак далей. Праўда, у адрозненне ад Мікалая Другога Уладзімір Пуцін не любіць акружаць сябе дарадцамі, якія разумнейшы за яго. Гэта сур'ёзная праблема.

- А калі зазірнуць у перспектыву, што чакае краіну ў будучыні?

- Мы з вамі знаходзімся ў складанай гістарычнай сітуацыі, якая можа павярнуць па-ўсякаму. Мне бачыцца, што наперадзе нас чакае некаторы рэгрэс. Думаю, цяпер, вычарпаныя эвалюцыйнай магчымасцю развіцця. Далей нас чакае скрыжаванне. І назва наступнай станцыі мне не падабаецца ні ў якім варыянце. Гэта ці станцыя «Лубянка», або «Плошча рэвалюцыі», або «Бірулёва». Калі не адбудзецца нейкага экстранага прыпынку цягніка, то да адной з гэтых станцый, мабыць, мы прыедзем. Гэта, вядома, не канец Расеі. Таму што наша краіна перажывала і больш моцныя ўзрушэнні. Аднак гэта і далёка не рэнесанс. Некаторыя краіны будуць развівацца, а мы будзем боўтацца і выбірацца з-пад абломкаў гісторыі. Выберамся, вядома, але...