Гары Каспараў: На Захадзе ўжо зразумелі, што Расея - вораг, а Пуцін - маньяк

Заходнім дыпламатам не хочацца канфліктаваць з Пуціным, але страх перад зменай сусветнай сістэмы бяспекі ўжо пачынае перавешваць.

Так лічыць расейскі апазіцыянер і грамадскі дзеяч, чэмпіён свету ў шахматах Гары Каспараў, піша gordonua.com.

- Што вы думаеце пра сітуацыю ва Украіне сёння?

- Я зыходжу з таго, што знешняя агрэсія з'яўляецца сёння адзіным спосабам падтрымання пуцінскага рэйтынгу. Таму ў бліжэйшыя паўгода будзем чакаць.

- Побач з Пуціным знаходзяцца нямала людзей разважных, якія маюць вялікія грошы, і гэтыя грошы пад пагрозай сёння...

- Побач з Пуціным няма нікога, Пуцін - адзін. Гэта вельмі важна разумець. Гэтыя людзі не побач, справа ў тым, што часы аднапартыйнай дыктатуры прайшлі. Сённяшняя пуцінская Расея - гэта дыктатура аднаасобная.

- Змова можа быць? Нават супраць фюрэра была змова.

- Змова можа быць, але гэта іншая гісторыя. Для змовы патрабуюцца рашучыя людзі, кадравыя афіцэры Рэйху. Хто? Паглядзіце на гэтых людзей. Бездапаможныя, баязлівыя людзі, якія абавязаныя Пуціну ўсім. Афіцэры Рэйху не былі абавязаныя Гітлеру. У іх была свая гісторыя, не кажучы ўжо пра тое, што многія з іх былі арыстакратамі. Якая гісторыя ў гэтых? Адкуль яны ўзяліся, усе гэтыя людзі? У 2011 годзе ў іх быў шанец. Яны баяцца.

Захад не здолеў пратэлеграфаваць выразны мэсэдж усім гэтым так званым лібералам, сілавікам, усім гэтым там "Кудрыным", "Шайгу", "Сечыным" і іншым: "Хлопцы, Гаага, Нюрнберг - як хочаце - будуць. І санкцыі ніхто не скасуе". Яны ўсё роўна чакаюць скасавання санкцый, яны ўсё роўна лічаць, што пуцінская логіка - мільярды даляраў, якія яны ўкладалі ў куплю палітыкаў, бізнесменаў, - адаб'ецца: ультраправая Еўропа, Сарказі пачаў вылазіць, у Нямеччыне міністр замежных спраў - гэта шрэдэраўскі чалавек. І ў Італіі Берлусконі нікуды не дзеўся.

Пуцінская кліентура па ўсім свеце, ягоныя партнёры - яны лічаць, што даціснуць. У сакавіку падыдзе час, ніякага не будзе кансенсусу - яны ўсё роўна лічаць, што пранясе.

- А вы як лічыце?

- А я лічу, што не пранясе. Захад пэўную кропку незвароту прайшоў. Пуцін - стратэгічная праблема, яны гэта ўжо зразумелі для сябе. Праблема ў тым, што для іх так камфартабельна і добра жыць. Зразумела, што Аль-Каіда, там, ISIS... Але прызнаць, што Расея - гэта failure, гэта няўдача, што ніякай не можа быць перазагрузкі, што сённяшняя Расея - гэта не саюзнік, не партнёр, гэта нават не нейтральная сіла. Гэта небяспечны вораг на чале з маньякам, у якога ядзерная кнопка. Прызнанне гэтага азначае, што трэба мяняць усю палітыку.

Яны падыходзяць да гэтага, таму што ў галаве ў бюракрата - што ён сядзіць у Бруселі, што ў Вашынгтоне - сутыкаюцца дзве праблемы: ён вельмі не жадае канфрантацыі з Пуціным, гэта жахліва. Але ён яшчэ больш баіцца хаосу, які выкліча пуцінская перакройванне межаў. Гэтая пагроза, якую Пуцін нясе сусветнаму парадку, пераважвае цяпер.

Калі Будапешцкі мемарандум становіцца паперкай, якую ўжо парвалі, то што вы будзеце заўтра распавядаць Ірану?

Адна з дамоў, на якой грунтавалася тэрытарыяльная цэласнасць Украіны, - гэта Будапешцкі мемарандум ад 5 снежня 1994 года, падпісаны 20 гадоў таму.

- Роўна 20 гадоў.

- Сёння 5-е - значыць, роўна 20 гадоў. Гэты дакумент прадугледжваў адмову Украіны ад ядзернай зброі - і гарантыі. Зразумела, што там не было ваенных гарантый, але тым не менш: былі подпісы прэм'ер-міністра Вялікабрытаніі Джона Мэйджара, прэзідэнта ЗША Біла Клінтана, подпіс Ельцына можна не згадваць. Яны стаяць. І калі гэты дакумент не мае ніякай каштоўнасці, становіцца паперкай, якую ўжо парвалі...

- Тады заўтра...

- Тады заўтра што вы будзеце распавядаць Ірану? Што нехта дае ім нейкія гарантыі?

- Ці Паўночнай Карэі.

- У дадзеным выпадку мы гаворым ўжо не столькі пра Паўночную, колькі пра Паўднёвую Карэю. Будзе Паўднёвая Карэя разлічваць на амерыканскую дапамогу ці, можа быць, усё-ткі пра сябе паклапоціцца? А ці доўга Японія будзе трываць кітайскую гегемонію і спадзявацца на амерыканскую вайсковую моц? Ці ўсё ж такі выдаткуе некалькі тыдняў - ім больш і не трэба - для таго, каб зрабіць сваю ядзерную зброю?

- Ізраіль?

- Ёсць ужо, па-мойму, у Ізраіля, мы ўсё разумеем. А там далей - Іран, Саудаўская Аравія, Пакістан, Турцыя таксама не застануцца ў баку - гэта значыць свет пяройдзе ў зусім іншую парадыгму, іншае вымярэнне. Гэты кашмар у галаве вашынгтонскага і брусельскага дыпламата-бюракрата пачынае перавешваць. Таму што звязвацца з Пуціным не хочацца.

- А куды дзявацца?

- Але па крайняй меры Пуцін - гэта вось праблема. А так яна проста распаўзецца па ўсім свеце.