Расейскія СМІ: расейскай эканоміцы пагражае дэфолт

Расейская эканоміка працягне падаць незалежна ад заходніх санкцый.

Прыліў аптымізму, што назіраўся ў сувязі з сімвалічнымі першымі мерамі ў адказ Захаду супраць Расеі з-за «крымскага пытання», і запэўніванні насельніцтва супакойлівай думкай, што далей «усё будзе добра», ці ледзь здольныя схаваць той факт, што ў рэчаіснасці расейцаў неўзабаве чакаюць цяжкія часы, піша расейскае выданне "Новые известия".

Пачуццё палягчэння, адчутае расейскімі ўладамі, калі стала ясна, што з-за Крыма нас не будуць сур'ёзна душыць эканамічна, на імгненне адцяніла праблемы ўласна расейскай эканомікі. Праблемы гэтыя між тым працягваюць нарастаць. Узмоцненыя ўцёкі капіталу, немінучы адток інвестыцый толькі пагоршаць цяжкасці расейцаў, якім давялося сутыкнуцца з эканамічным спадам, зніжэннем тэмпаў росту заробкаў, падзеннем курсу рубля, набіраючай сілу інфляцыяй. Апытаныя «НИ» эксперты мяркуюць, што «святла ў канцы тунэля» прыйдзецца чакаць вельмі доўга. У выпадку ж, калі заходнія санкцыі ўступяць у поўную сілу, хісткай расейскай эканоміцы і зусім пагражае дэфолт.

Валавы ўнутраны прадукт (ВУП) РФ можа ўпасці ў 2014 годзе на 1,8% пры перавышэнні адтоку капіталу ўзроўню ў 150 млрд. даляраў. Пра гэта паведаміў кіраўнік Мінэканамразвіцця РФ Аляксей Улюкаеў. Гэтая ацэнка супадае з апошнім прагнозам Сусветнага банка. На думку Сусветнага банка, украінскі крызіс ў 2014 годзе можа каштаваць Расеі спаду менавіта на 1,8%. Расейскія чыноўнікі адмаўляюць уплыў вялых заходніх санкцый на дадзены працэс, аднак пры гэтым чамусьці згаджаюцца з прагнозамі «праклятых імперыялістаў», якія тлумачаць негатыўныя тэндэнцыі, якія абвастраюцца ў расейскай эканоміцы, менавіта ўкраінскімі падзеямі. Па ацэнцы СБ, адток капіталу з Расеі да канца года можа дасягнуць рэкордных 150 млрд. даляраў - амаль у тры разы больш, чым у мінулым годзе. Такі сцэнар Сусветны банк называе магчымым у выпадку «магчымай эскалацыі» расейска-украінскіх адносінаў.

На днях Мінэканамразвіцця ацаніла адток капіталу з РФ у першым квартале года ў 65-70 млрд. даляраў ЗША. Апытаныя «НИ» эксперты, зрэшты, сцвярджаюць, што паскарэнне ўцёкаў капіталу было ў любым выпадку непазбежным. «Сітуацыя вакол Крыма шмат у чым супакоілася. Цяпер значна больш на адток капіталу з РФ уплываюць палітыка амерыканскага рэгулятара, сітуацыя на сусветных рынках і жаласны стан расейскай эканомікі. Адток капіталу з рынкаў - агульнасусветная тэндэнцыя. Для нас гэта пакуль некрытычна. Аднак многае будзе залежаць ад далейшага развіцця сітуацыі на ўсходзе Украіны, і ў тым ліку калі супраць Расеі ўключаць больш жорсткія санкцыі», - сказаў «НИ» аналітык Цэнтра палітычнай кан'юнктуры Дзмітрый Абзалаў.

Міжнароднае рэйтынгавае агенцтва Moody's у канцы мінулага тыдня ўжо паставіла суверэнны крэдытны рэйтынг Расеі на перагляд з перспектывай паніжэння. Па прагнозах экспертаў, з-за ўзрослай эканамічнай нявызначанасці, абумоўленай канфліктам на Украіне, у 2014 годзе ВУП РФ можа скараціцца на 1%. Гэта замест чаканага да крызісу росту прыкладна ў 2%. У адказ на гэта першы віцэ-прэм'ер РФ Ігар Шувалаў заявіў, што Расея больш не мае намеру залежаць ад міжнародных рэйтынгаў.

Аналогія з нацыянальнай аплатнай сістэмай, якую плануецца ўкараніць пасля ўведзенага Visa і MasterCard байкоту шэрагу банкаў у Расеі, - відавочная. Мы і тут маем намер адстойваць свой суверэнітэт, не лічачыся з тым, наколькі гэта паглыбіць прорву паміж расейскай эканомікай і сусветнай супольнасцю, якую доўгія гады самі ж і спрабавалі пераадолець шляхам уступлення ў СГА, паляпшэння інвестыцыйнага клімату, інтэграцыі ў сусветную фінансавую сістэму. Аднак зараз інвестарам прапануецца ацэньваць перспектывы ўкладанняў у Расею зыходзячы не з міжнародных крытэраў, а дзякуючы таму, што скажуць нашы ўлады.

«Гэта будзе цалкам незалежная сістэма. Вядома ж, мы зацікаўленыя ў тым, каб ніякае рэйтынгавае агенцтва не было пад уплывам сваіх урадаў і палітычных сілаў, каб, калі трэба, імідж або інвестыцыйны рэйтынг той ці іншай краіны панізіць», - адзначыў с-р Шувалаў. Незразумела, праўда, як такой сістэмай змогуць карыстацца інвестары, улічваючы яе відавочную ангажаванасць расейскімі ўладамі. Але гэта дробязі, якія, падобна, не моцна палохаюць расейскія ўлады.

Ва ўмовах, калі узяты курс на пабудову капіталізму «ў асобна ўзятай краіне», стаўка робіцца на ўнутраныя рэсурсы. «Адток капіталу і заходніх інвестыцый у расейскую эканоміку ўлады паспрабуюць кампенсаваць укладаннямі расейскіх кампаній з дзяржудзелам. Гаворка перш за ўсё ідзе аб айчынных нафтагазавых кампаніях, банкаўскім сектары», - сказаў «НИ» дырэктар Цэнтра структурных даследаванняў Інстытута ім. Гайдара Аляксей Ведзеў. Пры гэтым той жа «Газпрам» ужо пагражаў маштабнымі зразаннямі сваіх інвестыцыйных праектаў і нават шматтысячнымі скарачэннямі персаналу, у выпадку калі тарыфы для насельніцтва будуць замарожаныя на два гады. Улічваючы, што Захад пасля гісторыі з Крымам з падвоенай энергіяй пачне шукаць альтэрнатыўных Расеі пастаўшчыкоў «блакітнага паліва», разлічваць на павелічэнне прыбытку газавага манапаліста на гэтым напрамку наўрад ці можна. Еўразвяз мае намер скарачаць залежнасць ад імпарту энергіі з Расеі, у прыватнасці, за кошт зніжэння попыту на энергарэсурсы, заявіў кіраўнік Еўрарады Херман ван Рампей па выніках саміту кіраўнікоў дзяржаў ЕЗ, які прайшоў 20-21 сакавіка. Пры гэтым менавіта на Еўропу цяпер прыходзіцца дзве траціны экспарту «Газпрама». Відавочна, што «паляпшаць інвестыцыйны клімат» у Расеі ў далейшым прыйдзецца шляхам павышэння тарыфаў для насельніцтва.

Уцёкі капіталу і запаволенне ВУП толькі яшчэ больш узмоцніць дэфіцыт расейскага бюджэту. Кіраўнік МЭР Улюкаеў ужо прапанаваў зрушыць лімітавую планку да 2% ВУП у 2014 годзе. Для гэтага, праўда, прыйдзецца пайсці на змяненне «святая святых» - бюджэтнага правіла. Дазвол узмацніць дэфіцыт неабходны для таго, каб адшукаць неабходныя рэсурсы для рэалізацыі інвестыцыйных праектаў, разагнаць эканоміку шляхам павелічэння попыту, зніжэнне якога абумоўлена як раз запаволеннем эканомікі. Мінэканамразвіцця РФ знізіла прагноз па росце рэальных наяўных даходаў насельніцтва на 2014 год: па новай ацэнцы, ён складзе 2,5% супраць 3,1%, якія чакаліся ў снежні, сказаў кіраўнік міністэрства Аляксей Улюкаеў. Міністр нагадаў, што спажывецкі попыт разам з інвестыцыйным попытам і экспартам з'яўляюцца асноўнымі драйверамі росту ВУП Расеі. Аднак «разаграванне» даходаў насельніцтва, у прыватнасці абумоўленае травеньскімі ўказамі прэзідэнта, які прадугледжвае істотны рост пенсій і бюджэтных заробкаў, немінуча адгукнецца ростам інфляцыі. І гэта пры тым, што паслабленне курсу рубля, які ўзмацніўся і ў пачатку бягучага года, ужо пачало адбівацца на інфляцыі: у першую чаргу падаражэлі харчовыя тавары з-за высокай долі імпартных прадуктаў харчавання ў рацыёне расейцаў, гаворыцца ў маніторынгу Мінэканамразвіцця за студзень-люты.

Адток капіталу, заходніх інвестыцый, разбурэнне інтэграцыі ў сусветную эканоміку прапануецца кампенсаваць мерамі, якія павернуцца толькі ростам коштаў і тарыфаў для насельніцтва.

«Эканоміка Расеі ў сапраўдны момант знаходзіцца ў прамежку паміж стагнацыяй і рэцэсіяй - у гэтым няма ніякай навіны, гэтыя крызісныя рысы былі бачныя задоўга да крымскага супрацьстаяння. Для насельніцтва ў перспектыве года мала што зменіцца ў параўнанні з бягучымі ўзроўнямі: кошты працягнуць расці, гэта немінуча, пенсіі ў гэтым годзе праіндэксуюць мінімум двойчы, як і было сказана. Іншая справа, што ўсе гэтыя надбаўкі з'есць інфляцыя, але ад гэтага цяпер нікуды не падзецца», - сказала «НИ» аналітык Міжнароднага фондавага цэнтра Ганна Лінеўская.

«Перашкодай для эканамічнага росту пакуль з'яўляецца не столькі канфлікт з Захадам, колькі згасанне ўнутранага попыту. Рост аб'ёму рознічных продажаў знізіўся да 2,4% у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года. Гэта датычыцца як харчовых, так і нехарчовых тавараў. Па выніках года эканамічнага росту не будзе, гэта значыць прырост ВУП складзе 0% ці каля таго. Калі новы віток палітычнага напружання не ўзмоцніць адтоку капіталу, які і так да канца 2014 года, хутчэй за ўсё, перавысіць 100 мільярдаў даляраў ЗША, валютны курс можа стабілізавацца на ацэнцы 36-37 рублёў за адзін даляр ЗША», - сказаў «НИ» вядучы навуковы супрацоўнік міжкафедральнай лабараторыі фінансава-эканамічных даследаванняў Факультэта фінансаў і банкаўскай справы (ФФБС) РАНХіГС Сяргей Улюкаеў.