Што беларусам рабіць з еўра?

Курс еўра ў панядзелак абрынуўся да мінімальнага за год узроўню, патаннеўшы на 0,28 адсоткі да 1,3205 даляра.

Хутчэй за ўсё, еўра будзе таннець у параўнанні з далярам і далей. Ці варта беларусам трымаць свае ашчадкі ў еўра і як падзенне еўрапейскай адзінай валюты адаб'ецца на беларускіх ЗВР - пра гэта фінансавы выказвваецца аналітык афіцыйнага партнёра Альпары ў Менску Вадзім Іосуб.

Раніцай 25 жніўня еўра зніжаўся да 1,3185 даляра - мінімальнай адзнакі з верасня 2013 года. Старшыня Еўрапейскага цэнтральнага банка Марыё Драгі яшчэ ў пятніцу пацвердзіў, што ЕЦБ гатовы адказаць на запаволенне інфляцыі ўсімі даступнымі яму спосабамі, піша «Заўтра тваёй краіны».

- Ці трэба тым, хто захоўвае свае ашчадкі ў еўра, тэрмінова канвертаваць іх у іншыя валюты?

- Цяпер гэтага рабіць не варта. Еўра досыць моцна схільны да ваганняў. Калі казаць аб змене яго курсу ў дачыненні да даляра, ёсць перыяды, калі еўра расце, і перыяды, калі еўра падае. З улікам такіх ваганняў просты абывацель наўрад ці зможа адгадаць кропку развароту, своечасова перайсці з адной валюты ў іншую. Мае сэнс свае валютныя ашчадкі падзяліць паміж далярамі і еўра і менш звяртаць увагі на ўзаемныя ваганні гэтых валют.

- Чым тлумачацца цяперашнія тэмпы падзення курсу еўра?

- У аснове ляжыць макраэканоміка ЗША і еўразоны і, адпаведна, грашова-крэдытная палітыка, якая праводзіцца цэнтральнымі банкамі гэтых рэгіёнаў.

Эканоміка ЗША ў апошні год агулам паляпшаецца, паказчык гадавой інфляцыі знаходзіцца на ўзроўні блізу 2% гадавых. Гэта, з пункту гледжання Федэральнай рэзервовай сістэмы ЗША, аптымальная інфляцыя для амерыканскага даляра. Цяпер паступова згортваецца ўведзеная раней аперацыя выкупу актываў з рынку. Іншымі словамі, становіцца больш жорсткай грашова-крэдытная палітыка, што доўгатэрмінова прыводзіць да ўмацавання амерыканскага даляра.

У Еўропе, дзе інфляцыя дапушчальная ў суме 2% гадавых, фактычная інфляцыя складае блізу 1,2%, што стварае пагрозу дэфляцыі. У гэтай сітуацыі Еўрапейскі цэнтрабанк змякчае грашова-крэдытную палітыку. Ён ужо фактычна ўвёў адмоўныя адсоткавыя стаўкі, будуць нарастаць аперацыі выкупу каштоўных папер з рынка. Гэта будзе ўкіданне грошай у эканоміку, што ў доўгатэрміновым плане будзе ціснуць на курс еўра.

Атрымліваюцца розныя фазы эканамічнага цыклу. У ЗША ідзе выздараўленне і паступова становіцца больш жорсткай грашова-крэдытная палітыка, у Еўропе, наадварот, праблемы нарастаюць, і грашова-крэдытная палітыка мякчэе.

- З пункту гледжання абывацеля, дэфляцыя - гэта ж класна, кошты зніжаюцца! Дык чым жа яна дрэнная напраўду?

- Дэфляцыя - гэта адна з самых страшных хвароб эканомікі, прычым, у адрозненне ад інфляцыі, гэтая хвароба ўважаецца за невылечную ў тым сэнсе, што эканамічная навука рэцэптаў для яе лячэння пакуль што ня вынайшла. Што такое дэфляцыя? Добра было б мець стала зніжальныя кошты пры сталым, а яшчэ лепш заробку, які расце.

Напраўду так не бывае. Кошты, што падаюць, азначаюць зніжэнне даходаў вытворцаў, вытворцы выплачваюць меншыя заробкі або скарачаюць занятасць. З-за таго, што падаюць даходы, расце беспрацоўе, зноў зніжаюцца кошты і прыбыткі вытворцаў, і атрымліваецца вось такое замкнёнае кола, з якога вельмі цяжка вырвацца.

Напрыклад, Японія амаль тры дзесяцігоддзі праіснавала ў такой сітуацыі дэфляцыі. Амаль увесь гэты час адзначаўся амаль нулявы эканамічным ростам. Небяспека дэфляцыі хаваецца яшчэ і ў тым, што гэта самападтрымоўваемы працэс, і колькі спатрэбіцца часу для таго, каб з яго выйсці, загадзя невядома.

Інфляцыя - таксама штука непрыемная, але, прынамсі, вядомыя рэцэпты, як з ёй змагацца: узмацненне жорсткасці грашова-крэдытнай палітыкі, рост адсоткавых ставак. Але з дэфляцыяй значна складаней. Пасля таго, як апусціш працэнтныя стаўкі да нуля, далей іх паніжаць няма куды.

Меры для колькаснага змякчэння, калі цэнтрабанкі проста друкуюць грошы і купляюць з рынку каштоўныя паперы, каб паспрабаваць запусціць інфляцыю, у ЗША пасля 2008 даволі паспяхова прайшлі выпрабаванне (гэта былі тры аперацыі для колькаснага змякчэння). Гэта значыць, разавы прыклад лячэння ад дэфляцыі ёсць, але ці атрымаецца яго паўтарыць у Еўропе - пытанне.

- Ці паўплывае падзенне курсу еўра на стан беларускіх золатавалютных рэзерваў?

- Хутчэй за ўсё, не. Большая частка ЗВР краіны знаходзіцца ў каштоўных паперах, намінаваных у далярах, а частка ў золаце, таму я думаю, што патанненне еўра моцна на велічыні нашых ЗВР ці не адаб'ецца.