Інжынерку з Гомеля перавялі на графік працы дзве гадзіны ў дзень, а потым звольнілі

Інжынерка-тэхнолаг з Гомеля, якая нядаўна выйшла з дэкрэтнага адпачынку, сутыкнулася з бесцырымонным стаўленнем, якое прывяло яе і наймальніка ў суд.

Чатырохдзёнка, аптымізацыя штата - для многіх беларускіх прамысловых прадпрыемстваў апошнім часам гэта стала нормай. Часцей за ўсё наймальнікі і якія трапляюць пад скарачэнне супрацоўнікі растаюцца па-добраму, многія самі сыходзяць у пошуках альтэрнатывы скарочаным працоўным тыдням і зменшанаму заробку. Але Наталля з Гомеля, якая нядаўна выйшла з дэкрэтнага адпачынку, сутыкнулася з даволі бесцырымонным стаўленнем, якое прывяло яе і наймальніка ў суд, піша "Беларускi час".

Паводле прафесіі Наталля - інжынерка-тэхнолаг, працавала на ААТ "Гомельскі завод пускавых рухавікоў імя П.К. Панамарэнкі". У лістападзе мінулага года яна выйшла з адпачынку для догляду за дзіцем да 3 гадоў. І праз некалькі дзён атрымала апавяшчэнне аб унясенні з 10 снежня змяненняў у працоўную дамову, звязаную са змяненнем рэжыму працоўнага часу. Жанчыну перавялі на 0,25 стаўкі з 10-гадзінным рабочым тыднем і 2-гадзінным працоўным днём на нявызначаны перыяд.

- На мой погляд, гэта прыхаваная форма скарачэння людзей. Хутчэй за ўсё, гэта галаўное прадпрыемства, Менскі маторны завод, наважыў зацягнуць паясы. Шмат каму з працаўнікоў прапаноўвалі напісаць заяву на ўласнае жаданне. Тых, хто не згаджаўся, перавялі на графік працы па 2 гадзіны ў дзень і палохалі дрэннымі характарыстыкамі.

Маўляў, пойдзеш уладкоўвацца на новае месца, на ранейшым месцы будуць непахвальныя водгукі. Акрамя мяне на прадпрыемстве працуюць яшчэ два інжынеры-тэхнолагі. Яны працуюць на поўную стаўку, але адна з супрацоўніц фактычна выконвае іншыя функцыі. На вялікі рахунак я ўсведамляю, што рэальна там працы на аднаго інжынера-тэхнолага, а не на траіх, але ў судзе працадаўца даводзіў маю запатрабаванасць як спецыяліста, інакш яму бы прыйшлося прызнацца, што ідзе скарачэнне штата і працы для такой колькасці супрацоўнікаў проста няма. З іншага боку, непасрэдны кіраўнік да майго звальнення ні аднаго даручэнні ў адпаведнасці з маімі службовымі абавязкамі не даваў. У той жа час тлумачыў мой двухгадзінны працоўны дзень часовымі цяжкасцямі прадпрыемства. Нібыта калі-небудзь у будучыні мае веды як спецыяліста зноў стануць запатрабаванымі для працы на поўную стаўку, - распавядае Наталля.

Паводле новага графіку Наталлі трэба было прыходзіць на працу а 8 гадзіне раніцы, а ўжо а 10 раніцы яе працоўны час сканчаўся. Жанчына падлічыла, што пры такім рэжыме працы яна зарабіла б блізу 400-500 тысяч у месяц. Маці, якая выхоўвае дваіх дзяцей, трох і сямі гадоў, на гэтыя грошы не пражыць. Да таго ж пераход на такі графік - гэта істотныя змены працы. З загадам дырэктара Наталля не пагадзілася, пра што напісала ў паведамленні і прапанавала наймальніку звольніць яе паводле скарачэння колькасці работнікаў.

Пра тое, што на прадпрыемстве ідуць скарачэнні, кажуць факты. У Беларускім прафзвязе прамысловасці распавялі, што спісачная колькасць на ААТ "Гомельскі завод пускавых рухавікоў ім. П.К. Панамарэнкі" ў студзені 2014 года была 266 чалавек, у снежні - ужо 96 чалавек. Прадпрыемства перадае абсталяванне для вырабу прадукцыі ААТ "Кіруючая кампанія холдынгу" Менскі маторны завод ". Аб'ём вытворчасці ў верасні 2014 склаў 2053 млн рублёў, а ў снежні – 513 млн рублёў. Разам з тым акцыянернае таварыства вядзе працу ў кірунку рэалізацыі нерухомай маёмасці і перадачы інтэрната ў камунальную ўласнасць, што ў сваю чаргу прывядзе да далейшай аптымізацыі колькасці.

Згодна са штатным раскладам у траўні 2014 года на прадпрыемстве было шэсць інжынераў-тэхнолагаў. У сувязі са значным зніжэннем аб'ёму вытворчасці ў 4 квартале 2014 года ў штаце засталося ўжо 3 спецыялісты "для далейшага ўкаранення ў вытворчасць новых відаў прадукцыі ў 2015 годзе".

Відавочна, што колькасць супрацоўнікаў скарачаецца менавіта ў сувязі з аптымізацыяй. Але кіраўніцтва адмовіла Наталлі ў звальненні з такой фармулёўкай. Тады жанчына звярнулася з заявай у Рэспубліканскі камітэт Беларускага прафзвяз работнікаў прамысловасці.

- У адпаведнасці з артыкулам 32 Працоўнага кодэкса ў сувязі з абгрунтаванымі вытворчымі, арганізацыйнымі або эканамічнымі прычынамі наймальнік мае права змяніць істотныя ўмовы працы. Гэтым жа артыкулам вызначана, што істотнымі ўмовамі працы прызнаецца ўстанаўленне або скасаванне няпоўнага працоўнага часу. Аднак тарыфным пагадненнем і аналагічнай нормай калектыўнай дамовы ў выпадку вытворчай неабходнасці наймальнік мае права са згоды работніка ўводзіць няпоўны працоўны час на тэрмін не больш за 4 месяцы цягам каляндарнага года і не менш за 20 працоўных гадзін у тыдзень. Такім чынам, у сітуацыі Наталлі наймальнік пры наяўнасці прыкмет скарачэння неабгрунтавана, на наш погляд, прапанаваў устанавіць для жанчыны няпоўны працоўны час на нявызначаны перыяд, - распавёў галоўны прававы інспектар працы Беларускага прафзвязу работнікаў прамысловасці Іван Ціпко.

Дырэктару ААТ "Гомельскі завод пускавых рухавікоў імя П.К. Панамарэнкі" было рэкамендавана ліквідаваць выяўленыя парушэнні.

- Паводле вынікаў разгляду майго звароту наймальнік прыпыніў дзеянне загаду аб пераводзе мяне на 0,25 стаўкі, тым самым прызнаўшы парушэнне парадку змены істотных умоў працы. Аднак іншым загадам 20 снежня мяне звольнілі "з прычыны адмовы ад прадаўжэння працы ў сувязі са зменай істотных умоў працы, у адпаведнасці з п.5 арт.35 ПК РБ". Так як жа можна звольніць у сувязі са зменамі ўмоў працы, калі наймальнік прыпыніў дзеянне загаду, якім устанаўліваў гэтыя змененыя ўмовы? - пытаецца Наталля.

Спрэчная сітуацыя прывяла Наталлю ў суд. Жанчына хоча аднавіцца на працы, спагнаць заробак за час вымушанага прагулу, а таксама пакрыць прычыненую маральную шкоду ў суме 10 млн рублёў. Адстойваў інтарэсы работніцы ў судзе галоўны прававы інспектар працы Беларускага прафзвязу работнікаў прамысловасці.

- На судзе, які адбыўся 18 лютага, пракурорка, перад вынясеннем пастановы судом, заняла нашу старану і запатрабавала задаволіць пазоў цалкам. Аднак пастановы на другі дзень не было, а суд вынес вызначэнне аб аднаўленні разгляду справы, спаслаўшыся на недахоп дакументаў. Тут раптам і меркаванне пракурора рэзка змянілася на супрацьлеглае. У выніку суд завяршыўся не на нашу карысць. Мы будзем абскарджваць пастанову суда, - кажа жанчына. - Што будзе пасля? Па-першае, пасля перажытага ў судзе з цяжкасцю верыцца ў справядлівасць. Па-другое, нават калі такое здарыцца, то разумею, што мяне на працы не чакаюць. І не толькі таму, што захочуць "з'есці", а таму што проста працы няма.

У адпаведнасці з Працоўным кодэксам наймальнік у сувязі з абгрунтаванымі прычынамі можа ўстанаўліваць работнікам няпоўны працоўны час. Артыкул 32 дапускае змяненне істотных умоў працы на пэўны або нявызначаны тэрмін. Гэта развязвае рукі наймальніку: атрымліваецца, кіраўнік можа хоць увесь завод перавесці на пастаянны двухгадзінны графік працы ў дзень і гэта будзе законна? Выснова адна: адзіная абарона ад такіх пастаноў - тарыфнае пагадненне і калектыўная дамова.

Цяпер Наталля сумесна з галоўным прававым інспектарам працы Беларускага прафзвяза работнікаў прамысловасці рыхтуюцца абскардзіць пастанову суда.