Янчэўскі кардынальна зменіць ідэалагічную працу?

У мінулую пятніцу ў Беларусі адбылося знакавае прызначэнне, якое можа сур’ёзна паўплываць на ўсю палітычную сітуацыю ў краіне.

Гаворка ідзе не аб глабальных палітычных зменах у краіне, а, магчыма, аб кардынальных зменах ідэалагічнай працы ў дзяржаве з пераводам яе ад сляпога бюракратычнага прасочвання да граматных паліттэхналогій. Прынамсі, менавіта аб гэтым не раз у кулуарах казаў цяперашні памочнік прэзідэнта, начальнік галоўнага ідэалагічнага ўпраўлення Адміністрацыі прэзідэнта Усевалад Янчэўскі.

Па звестках, якія атрымалася сабраць «Ежедневнику», прызначэнню У. Янчэўскага папярэднічала вострая кулуарная барацьба. Хаця ідэалогія і не з’яўляецца такім ласым кавалачкам, як нафтаперапрацоўка ці размеркаванне сталічнай глебы, пасада памочніка прэзідэнта, які курыруе ўсе СМІ рэспублікі і разгалінаваную "ідэалагічную вертыкаль", нешта ўсё ж такі значыць. Таму пасля адстаўкі Алега Праляскоўскага самыя розныя групоўкі ва ўладзе энергічна лабіравалі сваіх людзей. Бачна, што менавіта з-за гэтай паддывановай барацьбы пытанне аб прызначэнні новага памочніка завісла на некалькі месяцаў, на працягу якіх барацьба за пост ішла з пераменным поспехам.

Калі Алега Праляскоўскага адправілі ўзмацняць аналітычны цэнтр, фігура Янчэўскага як магчымага прэтэндэнта ўсплыла адной з першых. Аднак пасля па калідорах улады пачалі гуляць зусім іншыя прозвішчы. Галоўным канкурэнтам У. Янчэўскага стала намеснік міністра інфармацыі Лілія Ананіч, вядомая сваімі жорсткімі падыходамі ў стаўленні да незалежнай прэсы. Тым не менш, масцістыя чыноўнікі і іх высоўнікі прайгралі партыю маладому (а па бюракратычных мерках проста юнаму) Усеваладу Янчэўскаму. Рашучую ролю тут, як бачна, адыгралі тры абставіны: па-першае, тое, што Аляксандар Лукашэнка асабіста ведае Янчэўскага ўжо больш за 10 год; па-другое, паспяховая раскрутка Янчэўскім часопіса "Планета"; па-трэцяе, даўняе знаёмства новага памочніка з Віктарам Лукашэнкай.

Інфармацыя, што маецца ў распараджэнні "Е", дазваляе ў агульных рысах абмаляваць погляды новага ідэолага. Янчэўскага ўмоўна можна аднесці да прыхільнікаў курса аўтарытарнай мадэрнізацыі. Аб гэтым кажуць тыя, каму даводзілася асабіста мець з ім зносіны, і сведчуць некаторыя яго публічныя выказванні. У мінулым інтэрв’ю "Е" ён з захапленнем казаў аб вопыце Сінгапура, Малайзіі, Паўднёвай Карэі, якія здзейснілі тэхналагічны рывок у XXI стагоддзе пры аўтарытарных кіраўніках. Кажуць, яго настольнай кніжкай з’яўляюцца ўспаміны аўтарытарнага сінгапурскага прэм’ера Лі Куан Ю аб"сінгапурскім эканамічным цудзе".

У ідэалогіі Янчэўскі, хутчэй за ўсё, будзе дзейнічаць тэхнакратычнымі метадамі. Некалькі вядомых сацыёлагаў расказалі "Е", што, калі Янчэўскі толькі прыйшоў у Адміністрацыю прэзідэнта, ён адразу ж праявіў непадробную цікавасць да тэхналогіяў вывучэння грамадскага меркавання, якія ў Беларусі знаходзяцца ў зачаткавым стане. З гэтага можна зрабіць вынік, што Янчэўскі паспрабуе перайсці ад сляпой ідэалагічнай працы, дзе ніхто практычна не даследуе вынікаў ўздзеяння прапаганды на насельніцтва, да сучасных палітычных тэхналогій. Наколькі ў яго гэта атрымаецца, сказаць складана.

Сістэма ідэалагічнай бюракратыі, уключаючы вертыкаль, газеты, телеканалы, склалася выключна косна, і наўрад ці хто-небудзь дазволіць Янчэўскаму рэфармаваць яе рашучым чынам. Хутчэй за ўсё, з яго прыходам дзяржава пачне больш актыўна дзейнічаць ў інтэрнэце. Але, не выключана, што шмат навацыяў новага ідэолага патоне ў канцылярскай руціне.

Тым не меней ў ідэалагічнай сферы нас чакаюць цікавыя часы хаця б таму, што фігура самога Янчэўскага яўна выбіваецца з агульнага шэрагу – не кожны ў 31 год прарываецца на пост памочніка прэзідэнта. І зараз гэтаму маладому высоўніку наканавана сутыкнуцца са старой, закасцянелай гвардыяй прэзідэнта.

Прызначэнне новага міністра сельскай гаспадаркі Сямёна Шапіры таксама можна аднесці да знакавага. Хаця б таму, што ён вядомы як актыўны практык, які дасягнуў вялікіх поспехаў на мінулых пасадах. Але С.Шапіра ніколі не заяўляў і нават, напэўна, не думаў аб кардынальнай рэформе сельскай гаспадаркі. Таму, калі ў беларускай ідэалогіі ў хуткім часе варта чакаць кардынальных зменаў, то Мінсельгаспраду гэта наўрад ці пагражае.