СМІ: Лукашэнка можа «падставіць» Крэмль на саміце АДКБ

Планы Масквы па ўмацаванні ваеннага складніку Арганізацыі дагавору аб калектыўнай бяспецы апынуліся пад пагрозай зрыву.

Як піша газета «Коммерсант», на нефармальным саміце АДКБ, які адкрываецца сёння ў Чалпон-Аце, прэзідэнт РФ Дзмітры Мядзведзеў разлічвае атрымаць подпіс Аляксандра Лукашэнкі пад пагадненнем аб фармаванні калектыўных сілаў аператыўнага рэагавання (КСАР) АДКБ, а таксама падпісаць дакументы аб ўтварэнні ў Кыргызтане ваеннай базы КСАР. Аднак, як стала вядома выданню, Менск і Бішкек пакуль не маюць намеру ісці насустрач настойлівым патрабаванням Масквы.

Напярэдадні саміту Масква, якая імкнецца ператварыць АДКБ у аналог НАТА, пачала фарсіраваць ваеннае будаўніцтва ў межах арганізацыі.

У сераду ў Алма-Аце з ініцыятывы Расеі пачаліся штабныя перамовы па правядзенні першых у гісторыі калектыўных вучэнняў КСАР. Як паведаміў першы намеснік начальніка аб'яднанага штаба АДКБ Алег Латыпаў, вучэнні пройдуць з 19 жніўня па 24 кастрычніка на казахскім палігоне Матыбулак. У іх прымуць удзел больш за 6 тыс. салдатаў, бранетанкавая тэхніка і франтавая авіяцыя. Назіраць за актыўнай фазай вучэнняў, якая намечаная на 14 кастрычніка, будуць кіраўнікі краінаў-чальцоў АДКБ.

Больш за тое, Расея плануе стварыць першую ваенную базу ў Цэнтральнай Азіі пад эгідай КСАР. Інфармацыю пра гэта, якая з'явілася ў пачатку ліпеня пасля візіту ў Бішкек віцэ-прэм'ера РФ Ігара Сечына і кіраўніка Мінабароны Анатоля Сердзюкова, у сераду пацвердзіў памочнік прэзідэнта РФ Сяргей Прыходзька.

Аднак падчас падрыхтоўкі да саміту ў Чалпон-Ате на шляху рэалізацыі гэтых планаў узніклі сур'ёзныя перашкоды. Галоўнай з іх з'яўляецца пазіцыя Аляксандра Лукашэнкі, які з-за распачатай у чэрвені малочнай вайны з Расеяй не прыехаў у Маскву на саміт АДКБ і не падпісаў пагадненне аб стварэнні КСАР. Менск не прыняў пасаду старшыні АДКБ, якая пераходзіла да яго (тэхнічнае старшынства ўзяла на сябе РФ) і нават абвесціў рашэнні маскоўскага саміту «нелегітымнымі», што паставіла пад пагрозу фармаванне сілаў.

Як прызнаў у чацвер генеральны сакратар АДКБ Мікалай Бардюжа, для поўнага афармлення КСАР арганізацыі ў першую чаргу трэба будзе вырашыць праблемы, звязаныя з падпісаннем і ратыфікацыяй пагаднення аб іх стварэнні.

Надзея на вырашэнне беларускай праблемы была з'явілася ў пачатку тыдня, калі Менск абвесціў, што Аляксандр Лукашэнка мае намер наведаць саміт у Чалпон-Аце.

Аднак Менск заявіў, што прыезд Лукашэнкі на саміт у Бішкек не азначае, што ён абавязкова падпіша дакументы, прынятыя ўсімі ўдзельнікамі АДКБ на маскоўскім саміце. «Беларусь як суверэнная незалежная дзяржава сама будзе вызначаць, якія менавіта дакументы АДКБ і ў якія тэрміны падпісваць», — заявіў у чацвер памочнік Лукашэнкі Валянцін Рыбакоў.

Паказальна і тое, што беларускія вайскоўцы не прынялі ўдзелу ў абмеркаванні вучэнняў КСАР у Алма-Аце, піша «Коммерсант».

Неафіцыйна крыніца газеты ў МЗС Беларусі паведаміла, што «да канчатковага вырашэння ўсіх пытанняў у двухбаковых адносінах з Расеяй падпісанне якіх-небудзь дакументаў у межах АДКБ будзе заўчасным».

Паводле інфармацыі газеты, з сур'ёзнымі праблемамі сутыкнуліся і планы Масквы ў дачыненні да Кыргызтана — незадоўга да саміту Бішкек пачаў зацягваць падпісанне пакета дакументаў па базе, які Расея разлічвала падпісаць ужо падчас цяперашняга візіту прэзідэнта Мядзведзева. Высокапастаўленая крыніца ў Мінабароны Кыргызтана паведаміла «Коммерсанту», што кіраўніцтва краіны паставіла задачу толькі прапрацаваць пытанне, але ніякага рашэння яшчэ не прынята.

Другая праблема, па словах крыніцы, заключаецца ў тым, што Масква разлічвае атрымаць пад базу інфраструктуру адной з дзейсных вайсковых частак бліжэй да горада Ош, а пазіцыя Бішкека зводзіцца да таго, каб база КСАР узводзілася на расейскія грошы з нуля ў цалкам новым месцы. Урэшце, кыргызскаму кіраўніцтву не падабаецца і прапанаваны Расеяй тэрмін дзеяння пагаднення па базе — 49 гадоў з аўтаматычным працягненнем кожныя 25 гадоў.

У стварэння базы РФ у Кыргызтане ёсць яшчэ адзін уплывовы супернік - прэзідэнт Узбекістана Іслам Карымаў, які не хавае негатыўнага стаўлення да гэтай ідэі і які таксама, дарэчы, не падпісаў пагадненні па КСАР, піша «Коммерсант».

Такім чынам, саміт у Чалпон-Ате сапраўды можа стаць для АДКБ межавым, але зусім не ў тым сэнсе, на які разлічвала Расея. Калі схіліць Менск, Бішкек і Ташкент да саступак не атрымаецца, дык планы Масквы па стварэнні КСАР апынуцца пад пагрозай. Няўдача саміту можа паставіць крыж і на больш амбіцыйных праектах кшталту стварэння маштабнай групоўкі войскаў у Цэнтральнай Азіі, што можа канчаткова зачыніць дарогу АДКБ да ператварэння ў анты-НАТА, робіць выснову «Коммерсант».