«Независимая газета»: Лукашэнка рызыкуе апынуцца непрызнаным прэзідэнтам

Расейскія СМІ крытыкуюць арганізацыю беларускім дыктатарам так званага «ўсебеларускага» сходу напярэдадні выбараў.

Сёння ў Менску распачне працу IV Усебеларускі народны сход. На думку беларускай грамадскасці і экспертаў, ён стане галоўным мерапрыемствам у выбарчай кампаніі дзеючага кіраўніка Аляксандра Лукашэнкі, піша «Независимая газета».

На Усебеларускі сход збяруцца 2,5 тыс. дэлегатаў, перад якімі выступіць Аляксандр Лукашэнка. У традыцыях СССР ён падвядзе вынік выкананню мінулай пяцігодкі і выкладзе бачанне будучай. Выступоўцы выкажуць сваю ўхвалу абранаму 16 гадоў таму курсу і прапануюць не адмаўляцца ад яго як ад адзіна вернага. Сход, разлічаны на два дні, у выніку ўхваліць праграму, прапанаваную дзеючым кіраўніком дзяржавы, і праз нейкі час яна будзе надрукаваная асобнай чырвонай кніжачкай, дзе галоўнымі будуць словы: «Ухвалена IV Усебеларускім народным сходам».

Усё гэта дзейства, якое здзяйсняецца раз у пяць гадоў напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў, на думку паліттэхнолагаў Лукашэнкі, сведчыць пра тое, што палітыку дзеюйчага прэзідэнта падтрымліваюць усе слаі насельніцтва і ўсе яны лічаць, што ён і надалей павінен заставацца ля ўлады. «Сярод тых, каму даверана прыняць важныя для дзяржавы рашэнні, 273 працоўных, 250 працаўнікоў сельскай гаспадаркі, 209 інжынерна-тэхнічных працаўнікоў, 505 працаўнікоў сацыяльна-культурнай сферы, 607 кіраўнікоў прадпрыемстваў і арганізацыяў, а таксама студэнты, навучэнцы сярэдніх спецыяльных навучальных установаў, прадпрымальнікі , ваеннаслужачыя, пенсіянеры і прадстаўнікі іншых слаёў насельніцтва», - піша афіцыйнае інфармацыйнае агенцтва БЕЛТА.

Пры гэтым сход не мае статусу мерапрыемства з перадвыбарчай кампаніі кандыдата ў прэзідэнты Лукашэнкі, і яго бюджэт выходзіць далёка па-за межы тых сумаў, якія вылучаюцца кандыдатам на іх агітацыйную кампанію. Дэлегаты прыедуць у сталіцу за дзяржаўны кошт, іх знаходжанне тут таксама будзе аплачанае. Акрамя таго, кожнаму будзе ўручаны так званы падарункавы набор, у які акрамя асадак, нататнікаў і агітацыйных матэрыялаў ўвойдзе гадзіннік «Прамень» з гравіроўкай і мікрахвалевая печка вытворчасці заводу «Гарызонт». Паказальна, што, праводзячы напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў такія мерапрыемствы, Лукашэнка заяўляе: ён у адрозненне ад апанентаў, якія ірвуцца да ўлады, не мае намеру праводзіць актыўную агітацыйную кампанію. Ён проста і сціпла працуе прэзідэнтам, і за яго ўсе скажуць яго вялікія (ізноў жа ў адрозненне ад апанентаў) справы.

Мабыць, зыходзячы з гэтых жа меркаванняў, ён адмовіўся ад выступаў па радыё і тэлебачанні, якія належаць усім кандыдатам. Не прыняў ён удзелу і ў тэледэбатах, якія адбыліся на беларускім тэлебачанні ў мінулую суботу. Як і меркавалі напярэдадні эксперты, мерапрыемства, названае тэледэбатамі, нават аддалена не было падобна да дэбатаў у іх класічным разуменні.

Усе кандыдаты, па сцэнары арганізатараў, павінны былі адказваць на пытанні ў парадку чарговасці. Як сцвярджаюць яны самі, ніякага папярэдняга абмеркавання фармату праграмы не было, яны не ведалі, хто будзе яе весці. Ужо ў першыя яе хвіліны стала зразумела нават гледачам, што вядучыя маюць намер перасварыць паміж сабой праціўнікаў Лукашэнкі. «Гэта ніякія не палітычныя дэбаты. Фармат палітычных дэбатаў - удзел таго, хто ля ўлады, і таго, хто на гэтую ўладу прэтэндуе. Вось - тыя, хто прэтэндуе, а дзе той, хто ля ўлады, хто павінен адказваць на нашыя пытанні? .. Я не бачу ў гэтых тэледэбатаў ніякага сэнсу, ніякага толку і таму іх пакідаю», - заявіў на гэта Уладзімір Някляеў і пакінуў студыю.

Нават неспрактыкаванаму тэлегледачу было відавочна, што астатнія ўдзельнікі ігнаруюць правакацыйныя пытанні вядучых, якімі былі актыўныя дзяржаўныя прапагандысты. Наяўнасць тэлеэфіру кандыдаты выкарысталі для таго, каб распавесці пра крывадушнасць дзеючай улады, яе недэмакратычнасць і неабходнасць змяненняў. Усе яны папярэджвалі выбаршчыкаў, што цяперашні эфір - гэта апошняе праява свабоды і дэмакратыі, зробленая пад ціскам міжнароднай грамадскасці, і заклікалі выйсці на плошчу ў дзень выбараў, 19 снежня, у 20.00. Тон інфармацыйных выпускаў у два тыдні, якія засталіся, будуць задаваць Лукашэнка і шматлікія дэлегаты Усебеларускага сходу, папярэдзілі яны выбаршчыкаў.

Дарэчы, нават перыяд беларускага разгулу дэмакратыі, калі апазыцыя прысутнічала ў тэлеэфіры, назіральнікі ад АБСЕ не палічылі такім. «Афіцыйныя СМІ вельмі шырока асвятляюць дзеянні прэзідэнта і непрыемна кажуць пра альтэрнатыўных кандыдатаў. Сёння будзе апошні выступ альтэрнатыўных кандыдатаў па ТБ, а затым асвятленне Усебеларускага сходу, а гэта магчымасць вялікай рэкламы для дзеючага прэзідэнта», - заявіў мясцовым СМІ кіраўнік місіі АБСЕ Герт Арэнс, каментуючы першую прамежкавую справаздачу аб правядзенні выбарчай кампаніі ў Беларусі. «Я буду размаўляць наконт гэтага з кіраўніком Дзяржтэлерадыёкампаніі спадаром Зімоўскім і казаць пра неабходнасць асвятлення дзейнасці і апазіцыйных кандыдатаў, і не толькі ў негатыўным ключы», - папярэдзіў ён.

Як раней пісала «НГ», звышзадачай уладаў Беларусі ў цяперашніх выбарах з'яўляецца захаванне знешніх прыкметаў дэмакратыі пры яе фактычнай адсутнасці. У адваротным выпадку Лукашэнка рызыкуе апынуцца непрызнаным прэзідэнтам.