Пад дахам дома «Тэррабудінвест»: афера коштам 19 млн. даляраў

У судзе Першамайскага раёна сталіцы рыхтуецца да слухання крымінальная справа па махлярству, якому няма роўных, мабыць, з сярэдзіны 90-х мінулага стагоддзя, памятных «будаўніцтвам фінансавых пірамідаў».

Гаворка ідзе пра ўзвядзенне аб'екта «Шматкватэрны жылы дом па генплане № 10 па вуліцы Прытыцкага ў Менску ў комплексе са шматузроўневай аўтастаянкай», забудоўнікам якога з'яўляецца ЗАТ «Террабудінвест».

З высноваў следства, адзін са сузаснавальнікаў гэтай кампаніі Барыс Руднёў, «папярэдне аб'яднаўшыся ў кіраваную ўстойлівую арганізаваную групу для сумеснай злачыннай дзейнасці з іншымі асобамі» ў перыяд з 2005 па 2009 гады шляхам ашукання завалодаў грашовымі сродкамі 487 грамадзян на суму звыш 41 мільярда 230 мільёнаў рублёў , што ў даляравым эквіваленце перавышае 19 мільёнаў. У рукі жулікаў пацярпелыя добраахвотна перадавалі сумы ад 7 тысяч да 236.000 долараў. Некаторыя з іх мелі намер стаць уладальнікамі ад двух да пяці кватэр у гэтым злашчасным доме.

Нагадаем падрабязнасці гэтай скандальнай гісторыі.

У верасні 2005 года нікому невядомае прыватнае ЗАТ «Террабудінвест», утворанае за год да гэтага, выйграе тэндэр на будаўніцтва шматкватэрнага дома з паркінгам і гаражамі ў Менску па вуліцы Прытыцкага.

Да месца заўважыць, што ў конкурсе ўдзельнічала пяць прэтэндэнтаў, у ліку якіх былі і дзяржаўныя прадпрыемствы з вялікімі будаўнічым досведам і фінансавымі магчымасцямі. Але сябры тэндэрнай камісіі Менгарвыканкама практычна аднагалосна прагаласавалі, сёння ўжо можна сказаць, за «ката ў мяшку».

Перамогу «Террабудінвесту» нібы забяспечылі больш выгадныя ўмовы рэалізацыі праекта, а менавіта - абавязак узвесці ўвесь будынак за 18 месяцаў. Варта заўважыць, падчас следства высветлілася, што на той момант у суполкі за душой капейкі не было. Больш за тое, практычна ўвесь пакет афіцыйных дакументаў (ад бухгалтарскага балансу да розных справаздач), прадстаўлены конкурснай камісіі Менгарвыканкама, утрымліваў ілжывыя звесткі. Прасцей кажучы, кампанія змахлявала, дзякуючы гэтаму і атрымала прынадны кавалак будаўнічага «пірага». Аднак актыўнае ўзвядзенне комплексу на вуліцы Прытыцкага пачалося толькі ў верасні 2007 года.

Да лета мінулага года ўсё было адносна ціха і мірна: у офісе таварыства на вуліцы Багдановіча, 131 заключаліся дамовы з дольшчыкамі, будаўнікі працавалі хутка, дом ўзрастаў паверхамі, будучыя навасельцы маглі прыйсці паглядзець і парадавацца. Маланка грымнула ў ліпені 2009 года, калі на рахунак забудоўніка сталі паступаць незразумелыя грошы.

Па адной з версій, менавіта кіраўнікі «Террабудінвеста» першымі забілі трывогу і звярнуліся ў праваахоўныя органы. У выніку праверкі дольшчыкаў падзялілі на дзве групы: «правільных» і «няправільных». Першыя заключалі дамовы ў цяперашнім офісе кампаніі і грошы пералічвалі на рахунак забудоўніка безнаяўным шляхам. Другія, а такіх аказалася 487 чалавек, падпісвалі нічога ня вартыя паперкі з фірмай-двайніком і расставаліся са сваімі крэўнымі ў наяўным выглядзе.

Пытанне было ў кошце квадратнага метра. За наяўныя ён быў прывабней. Калі ў галоўным офісе квадрат каштаваў 2300 даляраў, то ў офісе-двайніку - 1300 «зялёных». Зрэшты, у асобных выпадках, і гэта зафіксавана дакументальна, некаторым «правільным» кліентам Руднёў асабіста рабіў вялікую зніжку, «аддаючы» квадратны метр за 650 даляраў.

Крымінальную справу па факце махлярства ў дачыненні да іншых асоб узбудзілілі 23 верасня. У сувязі з колькасцю пацярпелых і вялізнай сумай шкоды для максімальна хуткага і аб'ектыўнага расследавання ўсіх абставінаў гэтай крымінальнай гісторыі была створана следчая група з дзевяці чалавек.

Дырэктар ЗАТ «Террабудінвест» Ірына Раманава і адзін са сузаснавальнікаў Барыс Руднёў у інтэрв'ю заяўлялі пра недатычнасць кампаніі да аферы, адмаўляліся, як маглі. Аднак 20 лістапада пракуратура Менску арыштоўвае Руднёва. Услед за ім пад следствам у якасці абвінавачанага аказваецца яго былы падначалены нехта Агароднікаў, які «працаваў» у фірме-двайніку. Яшчэ адзін фігурант гэтай справы - Сяргей Гатальскі, праз рукі якога прайшлі практычна ўсе мільёны ашуканых дольшчыкаў, паспеў пакінуць Беларусь. Ён з'ехаў у Маскву, дзе раптоўна памёр ад сардэчнага прыступу. Алею ў агонь падліло і загадкавае самазабойства былога юрыскансультанта кампаніі. Поўны сіл малады чалавек паспеў даць паказанні следчаму, а праз некаторы час - выкінуўся з акна ...

Як вынікае з абвінавачвання, акрамя Руднёва ў злачынную групу ўваходзілі яшчэ чатыры чалавекі (ўсе яны ўстануць перад судом), і «неўсталяваныя следствам асобы». Вось апошнія - «неўсталяваныя» - і даюць падставы лічыць, што гэтая крымінальная гісторыя да канца не расследаваная. Хаця б таму, што невядома куды падзеліся грошы падманутых дольшчыкаў. Агульная сума арыштаванай маёмасці абвінавачаных не перавышае 4 мільярдаў рублёў. На ўсіх не хопіць.

У гэтай 75-томнай крымінальнай справе застаецца шмат «белых плям». Варта заўважыць, нават высветліць дату пачатку судовага працэсу аказалася не так проста. Такая інфармацыя ніколі не была тайнай. Аднак у судзе Першамайскага раёна яе «засакрэцілі»: маўляў, «мы не маем права яе разгалошваць», і параілі карэспандэнту «Беларускіх навінаў» шукаць іншыя крыніцы. Пра тое, што працэс па гэтай гучнай справе пачнецца 29 ліпеня, журналісту паведаміў старшыня грамадскага аб'яднання «Ашуканыя грамадзяне-дольшчыкі» Васіль Міхневіч.

«Мы чакаем ад суда не столькі канкрэтнага прысуду ўдзельнікам гэтай злачыннай групы, - кажа Васіль Міхневіч, - колькі ім дадуць, для нас справа апошняя. Галоўнае пытанне: куды падзеліся грошы? У нас ёсць падставы лічыць, што дом на Прытыцкага будаваўся і за сродкі падманутых дольшчыкаў. Мы не раз прапаноўвалі правесці комплексную рэвізію фінансава-гаспадарчай дзейнасці ЗАТ «Террабудінвест», была нават спроба яе прызначыць, але дзіўным чынам усе сарвалася. Ствараецца ўражанне, што нейкія людзі гэтаму актыўна супрацьстаяць. Спадзяемся, што суд прызначыць такую экспертызу. Скажу нават больш, тое, што адбылося, а ў гэтай сітуацыі мог апынуцца кожны, можна было не дапусціць. Чаму такое адбылося і можа адбывацца да гэтага часу? На наш погляд, існуе некалькі прычын. Па-першае, недасканаласць заканадаўства, якое рэгулюе нормы долевага будаўніцтва. Мяркую, дагавор павінен быць дзяржаўна зарэгістраваны і пажадана зацверджаны натарыусам. Тады адна кватэра не будзе прадавацца двойчы. Па-другое, дзеянні ўладаў павінны быць выразнымі і яснымі. Незразумела, чаму менавіта гэтаму ЗАТ выдалі дазвол на будаўніцтва, хоць было відаць, што фірма не справіцца, ёй усяго адзін год! Забудоўнік моцна лабіраваў свае інтарэсы ў СМІ, і тыя з няведання, ненаўмысна дэзінфармавалі дольшчыкаў. І, вядома ж, забудоўнік актыўна ствараў піраміду, што яшчэ раз сведчыць пра яго сапраўдныя крымінальныя намеры. Людзей проста зачаравалі! Паводле маіх дадзеных, у аналагічнай сітуацыі толькі ў Менску знаходзіцца каля тысячы чалавек, якіх падманулі сумнеўныя забудоўшчыкі».