"Шэры" курс даляра перавышае афіцыйны ў паўтара разы

На пазабіржавым рынку фарміруецца "шэры" курс нацвалюты, які значна адрозніваецца ад афіцыйнага.

Больш за месяц на ўсіх сегментах валютнага рынку захоўваецца стабільная стагнацыя, выкліканая вымушанай мінімізацыяй валютных інтэрвенцый Нацбанка і дэвальвацыйных чаканнях контрагентаў.

НББ захоўвае мінімальны ўзровень інтэрвенцый на біржавым рынку ў частцы кампенсацыі недастатковай для задавальнення першачарговых запатрабаванняў эканомікі прапановы ў далярах ЗША. З 1 красавіка НББ усталёўвае індывідуальныя ліміты на продаж валюты на біржы зыходзячы з чарговасці: аплата імпарту газу, лекаў, набыццё замежнай валюты для пагашэння валютных крэдытаў.

Так, па дадзеных Беларускай валютна-фондавай біржы, у перыяд 4-7 красавіка прапанова даляраў ЗША ў межах абавязковага продажу часткі валютнай выручкі склала $35 млн, попыт - $ 155 млн. Фактычны аб'ём угод адпавядае суме валавога попыту, які рэгулюецца Нацбанкам праз фільтраванне заявак, што адаюцца банкамі на біржу. Такім чынам, аб'ём валютных інтэрвенцыі НББ на біржы ў дадзены перыяд склаў $120 млн.

Біржавыя таргі еўра і расейскім рублём маюць больш збалансаваны характар ​​і аб'ём угод адпавядае фактычнай прапанове, у адрозненне ад пагадненняў з далярамі ЗША, аб'ём угод па якім адпавядае адрэгуляванаму Нацбанкам попыту. Так, прапанова расейскага рубля на біржы 4 - 7 красавіка склала 1,76 млрд рас.руб., попыт - 1,38 млрд. Па экспертнай адзнацы, чыстую прапанову выкупляе НББ. Біржавыя ўгоды з еўра з'яўляюцца пакуль найбольш збалансаваным - пры попыце на 43,4 млн у перыяд 4-7 красавіка прапанова склала 46,3 млн.

Па выніках біржавых таргоў за 4-7 красавіка курс беларускага рубля знізіўся: да еўра на 1%, да расейскага рубля - на 0,7%, да даляра ЗША - на 0,2%.

Апытаныя агенцтвам "Інтэрфакс-Захад" прадстаўнікі шэрагу банкаў сведчаць, што на пазабіржавым рынку заключаюцца ўгоды па дамоўленасці паміж кліентамі. Банкі выступаюць выключна ў ролі фармальных пасярэднікаў, не зарабляючы на ўгодах. Ужо на працягу месяца экспарцёры не прадаюць банкам валютную выручку, нягледзячы на ​​дазволеныя Нацбанкам ваганні пазабіржавага курсу ў межах 10% да афіцыйнага курсу. Адпаведна, банкі не прадаюць валюту кліентам-прадпрыемствам.

У выніку, на пазабіржавым рынку фарміруецца "шэры" курс нацвалюты, які значна адрозніваецца ад афіцыйнага. Так, у сегменце ўгод кліент-кліент бягучы курс беларускага рубля да даляра ЗША складае Br3800-3900/$1, што на 24-28% вышэй за афіцыйны курс, усталяваны Нацбанкам.

Па звестках агенцтва, асобныя банкі ўсё ж прадаюць замежную валюту сваім кліентам праз ужыванне розных напаўлегальных схем. Пры гэтым выніковы курс перавышае афіцыйны прыкладна ў 1,5 разы. Пры такіх угодах курс да даляра ЗША даходзіць да Br4, 5 тыс., да расейскага рубля - да Br140-150 (афіцыйны курс Br108, ​​2 за 1 рос.руб.).

Эксперты ў банкаўскіх колах адзначаюць, што коштавым арыенцірам для пазабіржавага рынку цяпер выступаюць каціроўкі беларускага рубля, якія выстаўляюць прыбалтыйскія банкі. У прыватнасці, латвійскі Rietumu Banka выставіў на 7 красавіка каціроўкі на продаж замежнай валюты за беларускія рублі: Br4500/$1, Br6490/1 еўра. Пры гэтым практычна дзейнічае наступная схема: беларускія кампаніі плацяць на рахункі прыбалтыйскіх кампаній у беларускіх рублях, якія потым аплочваюць імпартныя кантракты беларускіх контрагентаў.

На рынку наяўнай валюты захоўваецца ажыятажны попыт. Практычна каля ўсіх пунктаў абмену выстройваюцца арганізаваныя чэргі з жадаючых набыць валюту, якія чакаюць рэдкіх прадаўцоў. У шэрагу абменных пунктаў чарговасць рэгулюе міліцыя. Дадзеная сітуацыя тлумачыцца тым, што НББ з 22 сакавіка спыніў продаж банкам замежнай валюты для падмацавання абменнікаў і цяпер сума продажу наяўнай валюты адпавядае суме яе набыцця ў насельніцтва.