Беларускія прадукты за мяжой таннеюць, на радзіме - даражэюць

У гэтым годзе пазначылася некалькі цікавых тэндэнцый, якія тычацца коштаў на беларускія прадукты харчавання.

За студзень-верасень бягучага года, калі курс даляра заставаўся стабільным, многія харчовыя тавары на ўнутраным рынку прыкметна падаражэлі. З іншага боку, кошты на беларускія прадукты харчавання на знешнім рынку ў шэрагу выпадкаў знізіліся. Інтэрнэт-газета Naviny.by разбіралася, з чым звязаныя гэтыя метамарфозы.

Чаму даражэюць беларускія прадукты харчавання?

Звычайна, кошты ў Беларусі рэагуюць на курс даляра, але ў гэтым годзе было па-іншаму. У студзені-верасні курс даляра практычна не мяняўся (на 1 студзеня афіцыйны курс складаў 8350 рублёў, на 1 кастрычніка - 8500 рублёў за даляр). Тым не менш, за мінулы час кошты ў крамах прыкметна змяніліся. Прычым адчулі гэта ўсё - даражэла не што-небудзь, а прадукты харчавання.

Сярэднія кошты на спажывецкія тавары, якія адсочвае Нацыянальны статкамітэт, цалкам адлюстроўваюць змяненне сітуацыя ў крамах. Ніжэй мы прыводзім кошт прадуктаў харчавання ў пачатку гэтага года і ў верасні.

Як бачым, ключавыя пазіцыі харчовага кошыка ў студзені-верасні прыкметна падаражэлі. З чым гэта звязана? Эксперты кажуць, што для росту коштаў былі аб'ектыўныя падставы.

«З аднаго боку, расце сабекошт вытворчасці харчовай прадукцыі. У сувязі з павышэннем коштаў на энергарэсурсы даражэе корм, павышаецца кошт малака, якое выкарыстоўваецца ў якасці сыравіны. З іншага боку, ідзе паэтапны працэс выраўноўвання беларускіх коштаў на прадукты харчавання з расейскімі», - кажа загадчыца аддзела эканамічных даследаванняў і навукова-тэхнічнага забеспячэння Інстытута мяса-малочнай прамысловасці Марыя Клімава.

Напэўна на рост коштаў уплывалі і некаторыя іншыя фактары. У 2011 годзе, як паведамляла інтэрнэт-газета Naviny.by, пасля рэзкай дэвальвацыі кошты на харчовыя тавары адміністрацыйна стрымліваліся, што прыводзіла нават да стратнай працы некаторых вытворцаў. У гэтым жа годзе дзяржава неаднаразова павышала адпускныя кошты на харчовыя тавары, тым самым кампенсуючы вытворцам страты, звязаныя з рэалізацыяй прадукцыі на ўнутраным рынку.

Ну і варта нагадаць, што за студзень-верасень сярэдняя зарплата у краіне ў рублёвым выражэнні вырасла на 42,4%. Натуральна, такое павышэнне зарплат не магло не паўплываць на сабекошт прадукцыі.

Між тым, калі на ўнутраным рынку беларускія прадукты харчавання даражэлі, то на расейскім рынку, куды сыходзіць ільвіная доля беларускага харчавання, сітуацыя з коштамі па шэрагу пазіцый была процілеглай. Дадзеныя за студзень-жнівень, даступныя на сённяшні дзень, паказваюць, што сярэднія экспартныя кошты беларускай малочнай прадукцыі амаль па ўсіх назвах істотна знізіліся ў параўнанні з мінулым годам.

Зніжэнне экспартных коштаў выклікана, галоўным чынам, двума фактарамі, кажа Марыя Клімава.

«Новая Зеландыя і Аўстралія, якія ўваходзяць у лік вядучых экспарцёраў малочнай прадукцыі, у сувязі са спрыяльнымі ўмовамі надвор'я сталі ў гэтым годзе больш вырабляць малака. Адпаведна, прапанова малочнай прадукцыі на сусветным рынку вырасла. З іншага боку, Расея, якая з'яўляецца асноўным пакупніком беларускай малочнай прадукцыі, знізіла аб'ёмы імпарту. Адпаведна, у сувязі з павелічэннем прапановы і зніжэннем попыту кошты на малочную прадукцыю сталі падаць», - канстатуе эксперт.

Па наяўнай інфармацыі, беларускія вытворцы чакаюць аднаўлення коштаў на малочную прадукцыю і таму пакуль абмяжоўваюць экспартную актыўнасць.

Аб падобных коштах і непадобных заробках

Сустаршыня Рэспубліканскай канфедэрацыі прадпрымальніцтва, дырэктар сеткі харчовых магазінаў Віктар Маргелаў параўнаў кошты на прадукты харчавання ў Беларусі і ў Расеі і прыйшоў да некалькіх высноў.

Што тычыцца малочных прадуктаў, то, нягледзячы на зніжэнне аптовых коштаў на расейскім рынку, у Беларусі гэтыя тавары, як правіла, працягваюць каштаваць танней, чым у Расеі. «Масла сметанковае ў Беларусі пакуль танней на 25%, малако згушчанае у нас танней на 27-33%, а вось тварог аналагічнай тлустасці танней у Расеі на 20%», - канстатуе Маргелаў.

У расейскіх крамах, адзначае кіраўнік бізнес-саюза, можна знайсці і шэраг іншых тавараў, кошты на якія істотна ніжэй, чым у Беларусі.

«Кумпячкі замарожаныя каштуюць на 25% танней, пельмені ў Расеі і зусім на 40% танней, чым у Беларусі. Крупы ў расейскіх крамах таксама танней. Адпаведна, усё гэта стварае падставы для імпарту тавараў з Расеі ў Беларусь», - адзначае Віктар Маргелаў.

Але ў цэлым, дадае ён, у наяўнасці тэндэнцыя збліжэння коштаў на харчовыя тавары ў Беларусі і ў Расеі. «Нашы сыравэнджаныя каўбасы ўжо выраўняліся па коштах з расейскімі», - канстатуе Віктар Маргелаў.

Выраўноўванне коштаў з расейскімі - адна з ключавых задач, якую ставілі беларускія ўлады ў мінулым годзе з мэтай недапушчэння масавага вывазу айчынных прадуктаў харчавання на расейскі рынак.

У той жа час прыходзіцца канстатаваць, што даходы беларусаў і расейцаў, у адрозненне ад коштаў, працягваюць ашаламляльна адрознівацца: па дадзеных статкамітэта СНД, сярэдняя зарплата ў Расеі ў жніўні гэтага года складала 818 даляраў, у Беларусі - 490.