Кітайскія камуны і надпісы ў Светлагорску: жыхары абураныя

У Светлагорску разгараецца канфлікт з-за будаўніцтва завода беленай цэлюлозы.

Рашэнне аб будаўніцтве прынята даўно, вось ужо амаль год кітайскі бок працуе над праектам прадпрыемства. Увесь гэты час значная частка жыхароў горада змагаецца супраць гэтага будаўніцтва: «Ці зрабіце завод экалагічна бяспечным, ці перанясіце яго ў месца, менш загружанае экалагічна бруднымі вытворчасцямі. Чаму б не пабудаваць камбінат у Шклове, дзе размешчана папяровая фабрыка, якой рэгулярна патрабуецца цэлюлоза?», - кажуць людзі, але, відаць, іх пратэсты не прынясуць выніку, піша onliner.by.

На днях стала вядома, што на пляцоўцы, дзе плануецца паставіць завод, ужо пачалося будаўніцтва. У горад прыехалі будаўнікі з Кітая, яны валяць і карчуюць лес, раўняюць зямлю, укладваюць падмуркі і заліваюць асфальтам дарогі. Вядомыя сваёй зладжанасцю працы і арганізаванасцю кітайскія будаўнічыя атрады аказваюць на жыхароў горада моцнае ўражанне.

- Кітайцы прыязджаюць да нас групамі, здымаюць дом, кажучы, што там будзе жыць 5-6 чалавек, потым збіраюць там двух'ярусныя ложкі і жывуць цэлымі камунамі, - распавёў нам жыхар Светлагорска. -Раніцай з дзвярэй дома выходзяць паўтара дзесятка чалавек і адзін за адным ідуць на працу... Мы вельмі добра ставімся да кітайскага народу, але ў нас ва ўніверсаме ўжо некаторыя прадукты падпісаныя іерогліфамі! Праўда, я не ведаю, кітайскія яны ці японскія... Прабачце, але да такой рэзкай змены ўкладу жыцця мы не гатовыя.

Жыхары Светлагорска абураюцца, чаму будаўніцтва пачалі весці яшчэ да таго, як кітайскі бок прадставіў архітэктурна-будаўнічы праект, па якім павінна быць праведзеная дзяржаўная экалагічная экспертыза.

- Гэта не будаўніцтва, а ўсяго толькі падрыхтоўчыя працы, - растлумачыў начальнік упраўлення дзяржаўнай экалагічнай экспертызы Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Аляксандр Андрэеў. - Калі не весці падрыхтоўчыя працы, будзе зацягнуты інвестыцыйны працэс. У нас гэтак жа будуецца атамная станцыя і вядуцца падрыхтоўчыя працы, пакуль няма праекту. Расея зробіць яго ў сакавіку, а то і ў траўні, а падрыхтоўчыя працы ідуць ужо не адзін год. Тут пакуль парушэнняў заканадаўства няма. Тым больш ацэнка ўздзеяння на навакольнае асяроддзе гэтага аб'екта па аб'екце-аналагу праведзена, яна атрымала адабрэнне ўсіх экспертыз.

Між тым насельніцтва горада, спрабуючы паўплываць на сітуацыю, ужо ініцыявала правядзенне грамадскай экалагічнай экспертызы, у якой прынялі ўдзел спецыялісты з Расеі, Беларусі, Польшчы. Паўстала шмат пытанняў.

- Мы іх вырашаем, - упэўнены Уладзімір Андрэевіч. - У прыватнасці, мы пагадзіліся з тым, што ў санітарна-ахоўнай зоне завода не варта працаваць цяплічнай гаспадарцы, і паставілі ўмову, каб яна было ліквідаваная да ўводу завода ў эксплуатацыю. Заказчык пагадзіўся.

- Яшчэ адзін камень спатыкнення - размешчаныя ў санітарнай зоне садовыя ўчасткі, яны будуць ліквідаваныя. Людзям, якія размяшчалі там свае агароды, выдадуць кампенсацыю і пададуць іншыя ўчасткі.

Увогуле, правільныя пытанні паставіла грамадскасць. Мы іх таксама заказчыку задалі, і ён запэўніў, што нестыкоўкі будуць ліквідаваныя. Усе заўвагі грамадскасці былі адпрацаваныя. У нас нармальны дыялог, поўнае паразуменне як з іх боку, так і з нашага.

Між тым ствараецца ўражанне, што дыялог улады з жыхарамі горада не такі гладкі, як яго спрабуюць паказаць. Жыхары горада сабралі 10 191 подпіс супраць будаўніцтва завода (усяго ў Светлагорску жыве каля 71 тыс. чалавек). Ліст з гэтымі подпісамі быў адпраўлены ў Адміністрацыю прэзідэнта, Савет міністраў і амбасаду Кітая. Ніякай рэакцыі на дакумент, падпісаны такой колькасцю людзей, не было.

Першы сход грамадскасці, які прайшоў у студзені гэтага года, дзе 99% прысутных сказалі будаўніцтву «не», Светлагорскі райвыканкам палічыў нерэлевантным. Цёмныя жыхары палезлі ў слоўнікі і даведаліся, што іх сход не адпавядае мэтам, якія былі зададзеныя пры яго правядзенні!

Праведзенае грамадскае абмеркаванне таксама выклікала ў гараджан масу пытанняў. Выказвацца на ім было нельга, можна было толькі дасылаць у прэзідыум, дзе засядалі чыноўнікі, запіскі са сваімі думкамі. А ўжо прадстаўнікі ўлады вызначалі, чыё меркаванне варта агучыць, а чыё не.

- Адправіўшы заключэнне грамадскай экалагічнай экспертызы, мы атрымалі карэктны, ветлівы адказ ад Мінпрыроды, - распавядае жыхар Светлагорска Вадзім Болбас. - Канкрэтна мне спадабалася, што ў гэтым лісце было пазначана, што эксперты, якія ўдзельнічалі ў грамадскай экспертызе, могуць пры жаданні ўдзельнічаць і ў дзяржаўнай экспертызе.

Тое, што закрыюць цяплічны камбінат, вядома, добра, таму што зямля там змяшчае практычна ўсю табліцу Мендзялеева, магу вам гэта сказаць як хімік, які працаваў на светлагорскім «Хімвалакне». Аднак у нашым выпадку нават гэтае пытанне далёка не самае важнае. Першым пунктам у рэкамендацыях грамадскай экалагічнай экспертызы значылася пытанне пераарыентацыі тэхналогіі адбелкі цэлюлозы без выкарыстання злучэнняў хлору. Калі ўжыць яе, у атмасферу не будуць выкідвацца прадукты акіслення хлорам - дыяксіны.

Нас здзівіла таксама, што, па сцвярджэнні спецыялістаў, выкіды ў атмасферу ад завода будуць асядаць не далей, чым у рамках санітарна-ахоўнай зоны. Якім чынам атрута не пракрадзецца за завадскі плот і не асядзе на прысядзібных участках вёскі Якімава Слабада, жылыя дамы якой стаяць ў 380 метрах ад завода, мы зразумець не можам. Ружа вятроў у тым месцы ўстроена так, што часцей за ўсё з тэрыторыі прамысловай зоны Светлагорска, а ў будучыні і ад новага прадпрыемства вятры будуць дзьмуць менавіта на вёску.

А яшчэ нас турбуе, што завод будуць праектаваць і будаваць прадстаўнікі краіны, у якой вельмі цяжкая экалагічная сітуацыя. З якой нагоды мы павінны верыць, што менавіта ў Беларусі яны будуць выконваць усе прыродаахоўныя нормы?

- Проста пярэчыць - гэта неразумна, павінна быць абгрунтаваная аргументацыя, - лічыць Аляксандр Андрэеў. - Калі ёсць канкрэтныя пытанні, мы іх вырашаем. Так, праводзячы даследаванні, мы зрабілі шэраг заўваг аб некарэктнасці разлікаў, у выніку якіх няправільна паказаны ўзровень забруджвання. У Кітай ездзіў спецыяліст, каб атрымаць адказы на нашыя пытанні, і, натуральна, ён пацвердзіў нашы сумневы. Узровень выкідаў быў скарэкціраваны ў большы бок. Пры гэтым уздзеянне на жылую забудову будзе ў межах дапушчальных параметраў. Нарматывы гэтыя ўстаноўленыя Міністэрствам аховы здароўя, і калі параўноўваць той узровень, што будзе, з тым, што быў, ён стане значна менш.

Завод, які будзе пабудаваны, стане адным з лепшых у свеце на сённяшні момант. Заказчык прыцягваў адзінага ў Беларусі спецыяліста ў галіне вытворчасці паперы і цэлюлозы з доктарскай ступенню, і яна сказала, што лепшай тэхналогіі з пункту гледжання экалагічнага і эканамічнага складніку няма...

Ужо сёння на тэрыторыі Светлагорска працуе некалькі экалагічна шкодных вытворчасцей, у тым ліку вытворчае аб'яднанне «Хімвалакно», якое ўключае ў сябе тры хімічна шкодных прадпрыемствы, а таксама цэлюлозна-кардонны камбінат, завод па вырабе асфальту і завод па ўтылізацыі ртутных лямпаў.