«Независимая газета»: Беларусь у чаканні дэвальвацыі

За павышэнне пенсій і зарплат насельніцтва разлічыцца пасля «выбараў».

З сённяшняга дня ў Беларусі павышаюцца пенсіі і шэраг іншых выплат сацыяльнага характару. Сталічныя ўлады з задавальненнем зрабілі справаздачу аб тым, што сярэдняя зарплата ў Менску пераадолела пазначаную прэзідэнтам мяжу ў 500 дал. Праўда, адной рукой павышаючы даходы насельніцтва, другой - дзяржава іх тут жа адбірае. Навучаныя горкім вопытам папярэдняга перадвыбарчага павышэння зарплат, беларусы чакаюць дэвальвацыю. Эксперты супакойваюць, што да парламенцкіх выбараў эканамічных узрушанняў чакаць не варта, піша «Независимая газета».

Працоўныя пенсіі з сённяшняга дня ў Беларусі вырастуць на 17%, што абумоўлена адпаведным павышэннем зарплаты ў сярэднім па краіне ў параўнанні з пачаткам папярэдняга квартала. У выніку сярэдняя пенсія складзе 207 дал. у эквіваленце. Таксама з 1 жніўня на 13,6% павышаецца бюджэт пражытачнага мінімуму, што прывядзе да росту шэрагу сацыяльных выплат, напрыклад дзіцячых дапамог. У выніку жанчыны, якія даглядаюць за дзіцем да трох гадоў, будуць атрымліваць суму, эквівалентную 100 дал.

Сярэдняя зарплата ў цэлым па краіне пакуль не дасягнула пазначанай Аляксандрам Лукашэнкам мяжы ў 500 дал. Цяпер яна складае 420 даляраў у эквіваленце. Аб тым, што заданне кіраўніцтва выканана, зрабілі справаздачу толькі сталічныя ўлады - сярэдняя зарплата ў Менску перавысіла кантрольную лічбу.

Праўда, беларусы росту заробкаў ужо не радуюцца, як гэта было раней напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў. Свежая ў памяці папярэдняя трохразовая дэвальвацыя, якая скончылася напампоўкай эканомікі «пустымі» грашыма. Не даюць падстаў для станоўчых эмоцый і цэннікі ў крамах, і тарыфы на паслугі. Па выніках чэрвеня Беларусь лідзіравала па росце коштаў сярод краін СНД. За адзін месяц спажывецкія кошты выраслі на 1,8%, пры тым што, напрыклад, у Расеі яны павялічыліся на 0,9%. З пачатку года інфляцыя склала 12%. Па планах урада, яе ўзровень не павінен у гэтым годзе перавысіць 22%. Праўда, на думку экспертаў МВФ, яна дасягне 34%. Мясцовым эканамічным экспертам таксама больш блізкая кропка гледжання іх калег з МВФ. Чакаецца, што асноўны прырост адбудзецца восенню. Па-першае, у сувязі з пачаткам ацяпляльнага сезона і ростам кошту ЖКП, а па-другое, пасля «парламенцкіх выбараў», якія адбудуцца 23 верасня. Пакуль жа беларусаў уразіў новы кошт вышэйшай адукацыі.

Згодна з выстаўленымі ВНУ коштамі, для цяперашніх першакурснікаў яно стала даражэй на 40-50%. Прычым такі рост нічым, акрамя як дэвальвацыйнымі чаканнямі, растлумачыць нельга, паколькі ў два разы вырас кошт навучання нават у даляравым эквіваленце. Калі да леташняй дэвальвацыі год навучання ў інстытуце або універсітэце каштаваў у сярэднім 1 тыс. дал., то з верасня гэтага года ён будзе каштаваць 2 тыс. «Напэўна, яны там ведаюць нешта такое, пра што мы пакуль не ведаем», - мяркуюць беларусы і з трывогай чакаюць восені.

Дарэчы, гэты тыдзень пачаўся з панікі - адзін з апазіцыйных сайтаў размясціў у сябе інфармацыю са спасылкай на крыніцы ў Нацбанку пра тое, што на закрытай нарадзе ў галоўным банку краіны была агучана няўхільнасць чарговай амаль 100-працэнтнай дэвальвацыі ў выпадку павышэння сярэдняй зарплаты па краіне да 500 дал. Крыніца партала сцвярджала, што даляр у Беларусі з цяперашніх 8 тыс. руб. падаражэе да 15 - па песімістычным сцэнары і да 12 - па аптымістычным. Таксама, па яго дадзеных, у якасці мер процідзеяння прапануецца ўжо ў кастрычніку абмежаваць сумы зняцця наяўнасці ў банкаматах і замарозіць уклады.

Зразумела, Нацбанк тут жа абверг факт правядзення такой нарады. «Прыведзеная там інфармацыя, уключаючы лічбы, відавочна ўзятая з столі», - цытуе афіцыйнае інфармагенцтва прадстаўніка Нацбанка.

Насельніцтва і экспертаў такія прагнозы не здзіўляюць. І мясцовыя эканамісты, і супрацоўнікі МВФ, і СБ папярэджвалі ўрад Беларусі, што рост зарплаты да 500 дал. на дадзеным этапе можа абярнуцца вітком інфляцыі і дэвальвацыяй. Аднак ёсць аптымістычныя прагнозы і сярод незалежных экспертаў. Экс-кіраўнік Нацбанка Беларусі Станіслаў Багданкевіч лічыць, што «абвальнай» дэвальвацыі ў краіне не будзе наогул. «Можа быць, дойдзе да 9 тысяч беларускіх рублёў за даляр. Я б выказаў здагадку, што да канца года курс можа быць і 10 тысяч рублёў за даляр... », - разважае ён. «Рублёвая маса - павышэнні зарплат, пенсій - паглынаецца ростам спажывецкіх коштаў. Будуць расці кошты на жыллёва-камунальныя паслугі, бензін, газ і іншыя тавары. І гэта ўсё будзе паглынацца. У выніку зарплата можа быць і 500 даляраў, а людзі будуць бядней жыць, чым атрымліваючы сёння 370 даляраў у эквіваленце», - тлумачыць ён свой пункт гледжання. Таксама эксперт нагадвае, што Беларусь захоўвае станоўчае сальда знешняга гандлю і працягвае атрымліваць нафту і газ на льготных умовах, што таксама з'яўляецца гарантам адноснай эканамічнай стабільнасці. І ўжо, вядома, ніякіх узрушанняў беларусам не варта чакаць да «выбараў», аднагалосна упэўненыя эксперты. Зрэшты, разумеюць гэта і простыя грамадзяне краіны, з трывогай чакаючы поствыбарчы перыяд.