Беларусь згортвае кантрабанду растваральнікаў

Аб'ёмы бізнэсу, які забяспечыў станоўчае сальда гандлёвага балансу Беларусі, памяншаюцца.

У ліпені экспартныя пастаўкі растваральнікаў упалі да самага нізкага ў гэтым годзе ўзроўню. Акрамя гэтага ў ліпені таксама да мінімальнай адзнакі знізіўся і прафіцыт гандлёвага балансу, пішуць naviny.by.

Наступствы прыезду Мядзведзева ў Менск

Зніжэнне экспарту растваральнікаў эксперты тлумачаць тым, што расейскія кампаніі сталі адмаўляцца ад паставак у Беларусь нафты - сыравіны для вытворчасці растваральнікаў.

Нагадаем, што 18 ліпеня ў Менск прыязджаў расейскі прэм'ер-міністр Дзмітрый Мядзведзеў, які паведаміў, што будзе праведзена расследаванне сітуацыі вакол растваральнікавага бізнесу Беларусі.

У выпадку, дадаў ён, калі будуць выяўлены парушэнні, то асобы, якія дапусцілі іх, «павінны будуць панесці адказнасць, а эканамічныя інтарэсы павінны быць адноўлены».

Праз лічаныя дні пасля гэтай заявы ў розных крыніцах з'явілася інфармацыя, што расейскія кампаніі (у трэцяй дэкадзе ліпеня) перасталі пастаўляць у Беларусь нафту - сыравіну для вытворчасці беларускіх растваральнікаў.

Як вынік, у ліпені экспартныя пастаўкі растваральнікаў зменшыліся ў параўнанні з чэрвеньскімі амаль на 20%! А калі браць у параўнанні з траўнем, у якім паднялася шуміха вакол гэтай тэмы, пастаўкі і зусім скараціліся амаль на трэць.

У жніўні карціна для Беларусі пазітыўней не стала. «Расейскія кампаніі, якія раней пастаўлялі ў вашу краіну буйныя аб'ёмы нафты, у жніўні прадавалі гэтую сыравіну, абыходзячы Беларусь», - інфармаваны маскоўскі эксперт. Паводзіны трэйдараў ён патлумачыў рэакцыяй расейскіх пастаўшчыкоў на ліпеньскую заяву Мядзведзева. Такім чынам, можна меркаваць, што растваральнікавы бізнес Беларусі з-за сыравінных праблем будзе ісці на спад.

У Маскве многія лічаць, што Беларусь у 2012 годзе павялічыла экспарт растваральнікаў, каб пад іх выглядам пастаўляць на знешнія рынкі нафтапрадукты і не выплочваць пры гэтым пошліну ў расейскі бюджэт. Доказы, што гэта не так, афіцыйныя асобы Беларусі да гэтага часу не змаглі прадставіць грамадскасці.

Эксперт расейскага Інстытута энергетыкі і фінансаў Сяргей Агібалаў лічыць заканамерным той факт, што аб'ёмы растваральнікавага бізнесу Беларусі зніжаюцца.

«Увязваць устойлівасць усёй эканомікі ад такога роду сумніўных схем недапушчальна. Калі беларускі ўрад лічыў, што гэты бізнес будзе існаваць працяглы час, можна толькі здзіўляцца такім поглядам», - падкрэслівае Сяргей Агібалаў.

Пагроза для прафіцыту

Паказальна, што разам са зніжэннем паставак растваральнікаў у ліпені істотна паменшыўся прафіцыт знешняга гандлю таварамі. Калі ў чэрвені ён склаў 322,5 млн. даляраў, то ў ліпені толькі 156,2 млн. даляраў.

Гэтыя змены заканамерныя. У студзені-ліпені прафіцыт знешняга гандлю таварамі склаў 2 млрд. 13,8 млн. даляраў. Пры гэтым экспарт растваральнікаў унёс вырашальны ўклад у фарміраванне станоўчага сальда гандлёвага балансу Беларусі. У студзені-ліпені ў параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года экспартныя пастаўкі растваральнікаў павялічыліся на 2,17 млрд. даляраў.

Адпаведна, згортванне растваральнікавага бізнесу будзе непазбежна весці да зніжэння прафіцыту знешняга гандлю. Пра што, дарэчы, красамоўна сведчыць жнівень.

Аднак галоўная праблема ў іншым: гэты год наглядна паказвае, што драйверамі беларускага экспарту з'яўляецца вузкая група тавараў, якая мае нафтавую прыроду.

Дарэчы: у студзені-ліпені прырост беларускага экспарту ў параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года склаў 6,4 млрд. даляраў, пры гэтым тры таварныя пазіцыі (нафтапрадукты, растваральнікі, змазачныя матэрыялы) забяспечылі больш за 90% прыросту экспарту. Уклад астатніх тавараў у прырост беларускага экспарту склаў у студзені-ліпені менш за 8%.

Такім чынам, магчымасці айчыннай эканомікі генераваць больш высокія паступленні валютнай выручкі на аснове павелічэння экспарту прамысловых тавараў вельмі абмежаваныя. І гэта досыць трывожна, паколькі ў выпадку поўнага згортвання растваральнікавага бізнесу ўтрымаць сальда гандлёвага балансу ў станоўчай вобласці будзе складана. І гэта можа стаць вялікай праблемай. Калі ў 2013-м плаціць за імпарт мы будзем больш, чым атрымліваць ад экспарту, пагашаць пазыку (больш за $3 млрд.) перад знешнімі крэдыторамі будзе, мякка кажучы, некамфортна.