Наталля Радзіна: Захаду не варта дапамагаць Лукашэнку праз падзеі ва Украіне

«Голас Амерыкі» задаўся пытаннем: чым падобныя ўкраінскі Майдан і беларуская Плошча?

У сваім артыкуле «Плошча і Майдан супраць лузераў» галоўная рэдактарка самага папулярнага апазіцыйнага сайта ў Беларусі charter97.org Наталля Радзіна ўспамінае снежаньскія падзеі 2010 года ў Менску. Свае адчуванні, навеяныя фота- і відэакадрамі з кіеўскага Майдану, яна называе феноменам «дэжавю».

З ейных слоў, сёння ўкраінцы патрабуюць ад уладаў таго ж, што марозным вечарам 19 снежня 2010 ад уладаў сваёй краіны патрабавалі беларусы. «Голас Амерыкі» пагаварыў з Радзінай пра падабенства і адрозненні народных выступаў у брацкіх рэспубліках.

- На ваш погляд, што сёння адбываецца ва Украіне?

- Сёння ва Украіне ідзе барацьба народа за свабоду і яе еўрапейскую будучыню. Калі спачатку дэманстранты патрабавалі еўрапейскай інтэграцыі, то цяпер яны патрабуюць свабоды і выканання іх правоў.

- Якіх, як вы мяркуеце, сёння ва Украіне недастаткова?

- Абсалютна. Спачатку мы бачылі, што быў жорстка разагнаны намётавы гарадок на Майдане, потым з'явілася цэнзура на тэлеканалах, пачаліся штурмы офісаў апазіцыйных партый. І сёння мы назіраем, як Украіна паступова набліжаецца да аўтарытарызму, таму паводзіны ўкраінцаў - апраўданыя, паколькі яны хочуць вярнуць сабе свабодную краіну.

- Скажыце ў такім выпадку, якое значэнне маюць падзеі ва Украіне для рэгіянальнай бяспекі?

- Вырашальнае. Сёння вялікая частка постсавецкіх рэспублік знаходзіцца ў небяспецы, бо мы бачым там зараджэнне дыктатур. Гэтая дынаміка пачалася ў Беларусі. Вось ужо на працягу амаль 20 гадоў у цэнтры Еўропы існуе рэжым, з якім ні ЕЗ, ні ЗША нічога не змаглі зрабіць. Беларусь стала ў гэтым сэнсе своеасаблівым першапраходцам, на які пачалі раўняцца яе суседзі: Расея, Украіна. Паглядзіце, што адбываецца ў Азербайджане і Арменіі, Узбекістане і Таджыкістане. Такім чынам, цяпер можна казаць аб стварэнні новага СССР у выглядзе новага саюза дыктатур.

- У сваім нядаўнім артыкуле «Плошча і Майдан супраць лузераў» вы праводзіце паралелі паміж пратэстамі ў Беларусі ў снежні 2010 года і тым, што сёння адбываецца на кіеўскім Майдане. Вы сапраўды думаеце, што палітычныя рэжымы ва Украіне і Беларусі падобныя?

- У артыкуле гаворка ідзе не аб падабенстве палітычных сістэм. Вядома ж, сёння нельга сказаць, што Януковіч - гэта Лукашэнка. Ён, безумоўна, мае ўсе шанцы ў гэтым дагнаць Лукашэнку. У артыкуле я кажу пра тое, што пратэсты ў Кіеве спарадзілі ўспаміны пра пратэсты ў Менску, паколькі як беларусы, так і ўкраінцы, якія патрабуюць дэмакратыі, маюць патрэбу ў міжнароднай падтрымцы.

Калі б да нас у 2010 годзе праяўлялася хоць бы дзясятая частка міжнароднай салідарнасці і ўвагі, якія сёння ёсць да Украіны, то мы б ужо жылі ў іншай краіне. У нейкім сэнсе ў канцы 2010-га і ў 2011 годзе адбылася здрада інтарэсам саміх беларусаў, якія змагаліся за свабоду. Сёння Захад мяркуе, што ў цяперашніх умовах у Беларусі немагчымыя ніякія пратэсты. Але гэта звязана з тым, што пасля 19 снежня 2010 года ў краіне прайшлі масавыя рэпрэсіі, параўнальныя з рэпрэсіямі 1937. Наша краіна на працягу вось ужо трох гадоў фактычна жыве ў стане ваеннага становішча, а Захад працягвае супрацоўнічаць з Лукашэнкам у той час, калі ў Беларусі працягваюць знаходзіцца ў турмах палітвязні, а легальная апазіцыйная дзейнасць фактычна забароненая.

- Як тое, што адбываецца ва Украіне асвятляюць беларускія дзяржаўныя СМІ?

- Спачатку яны трымалі паўзу, аднак сёння я не магу сказаць, што яны неяк адрозніваюцца ад расейскіх дзяржаўных СМІ. Натуральна, беларускі рэжым не будзе падтрымліваць украінцаў, якія змагаюцца за сваю свабоду. Гэта значыць афіцыйная прапаганда асвятляе падзеі прадузята і негатыўна. Што да сайта «Хартыі-97», то сёння яго наведвальнасць дасягнула 200 тысяч унікальных наведвальнікаў у дзень, паколькі падзеі ва Украіне вельмі цікавяць як саміх беларусаў, так і ўкраінцаў, якія сталі прыходзіць за навінамі на наш сайт.

- Ці баіцца Лукашэнка, што выступы простых украінцаў могуць паслужыць прыкладам для пераймання ў Беларусі?

- Безумоўна. Сёння ў СМІ мы чытаем не толькі пра тое, колькі чалавек выйшла на Майдан у пэўны дзень, мы таксама даведаемся аб канкрэтных маленькіх подзвігах асобна ўзятых людзей. Напрыклад, машыніст у метро аб'яўляе аб тым, каб людзі ехалі на Майдан пратэставаць. Або таксісты вязуць людзей на Плошчу бясплатна. Вось такія прыклады салідарнасці кожнага чалавека не забываюцца, і кожны прымярае іх на сябе: а змог бы я гэта зрабіць? Аднак трэба адзначыць, што сёння сітуацыя ў Беларусі значна складаней, чым ва Украіне. Але я ўпэўненая, што рана ці позна ў Беларусі будзе яшчэ адна Плошча, на якой беларусы дасягнуць сваёй волі.

- Учора расейскі прэм'ер-міністр Дзмітрый Мядзведзеў і яго беларускі калега Міхаіл Мясніковіч правялі перамовы, пасля якіх Мядзведзеў абвясціў аб тым, што Расея і Беларусь могуць увесці адзіную валюту. Наколькі рэалістычны гэты крок у бліжэйшы час?

- Я сумняваюся, што Лукашэнка пойдзе на ўвядзенне адзінай валюты, паколькі для яго асабіста гэта будзе азначаць тое, што ён пасля можа страціць суверэнітэт і ўладу. Справа ў тым, што гэтыя размовы аб адзінай валюце ідуць ужо больш за дзесяць гадоў. Адной з галоўных праблем было развязанне пытання аб тым, дзе ўсё ж такі павінен быць эмісійны цэнтр. Масква не дапусціць таго, каб ён быў у Менску, на чым настойвае Лукашэнка. Хоць сёння відавочна і іншае - беларуская дыктатура востра мае патрэбу ў грошах і адносіны з Масквой наладжваюцца. Аднак гэта не падстава для Захаду зноў ратаваць Лукашэнку. Па традыцыі ён будзе «кідаць» усіх: і Расею, і Захад.