Палітвязні на продаж

Галоўнай палітычнай тэмай апошніх месяцаў для Беларусі з'яўляюцца спробы еўрапейскіх палітыкаў аднавіць дыялог з афіцыйным Менскам.

Галоўнае перашкода - наяўнасць палітычных зняволеных. Пра гэта шчыра кажуць еўрапейцы і гэта ясна ўсведамляе дзейная ўлада. Прадстаўнікі рэжыму зрабілі так шмат заяў аб жаданні аднавіць супрацоўніцтва з ЕЗ. Дык чаму ж шмат якія палітзняволеныя дагэтуль за кратамі?

Уся рэч у тым, што на вызваленне палітвязняў палітыкі з ЕЗ і прадстаўнікі афіцыйнага Менска глядзяць па-рознаму: першыя - як на ліквідацыю перашкоды для аднаўлення дыялогу, другія - як на магчымасць выгаднай угоды.

Менавіта таму рэжым не прымае патрабаванне вызвалення і рэабілітацыі палітвязняў у якасці папярэдняга кроку перад пачаткам дыялогу. Спробы беларускіх улад выставіць арышт кандыдатаў у прэзідэнты як нешта надзвычайнае для Беларусі, як жорсткі адказ на «пагром» апазіцыяй Дома ўрада выглядаюць прынамсі наіўна.

Заходнія праваабаронцы і палітыкі добра памятаюць пра тое, што пасля кожных «выбараў» прэзідэнта Беларусі, праведзеных за А.Лукашэнкам, былыя кандыдаты апыналіся за кратамі.

2001 год. Пасля вылучэння сваёй кандыдатуры кандыдатам у прэзідэнты быў арыштаваны і асуджаны дырэктар Менскага ЗАТ«Атлант» Леанід Калугін. (Нягледзячы на неаднаразовыя падказы з боку адміністрацыі Лукашэнкі, Калугін на выбарах прэзідэнта 2001 сваю кандыдатуру не зняў.)

Калугін быў абвінавачаны адразу паводле некалькіх артыкулаў Крымінальнага кодэкса, якія прадугледжвалі да дзесяці гадоў пазбаўлення волі, магчыма, з канфіскацыяй маёмасці. Толькі дзякуючы шматлікім просьбам з боку Праваслаўнай царквы Калугін быў вызвалены з-пад варты праз паўгода і рэабілітаваны судом у 2003 годзе. Адразу пасля вызвалення Леанід Калугін прыняў манаства і пасяліўся ў адным з беларускіх манастыроў.

2006 год. Арышт і турэмнае зняволенне для Аляксандра Казуліна. Вызвалены пасля шматразовых патрабаванняў ЗША і ЕЗ, увядзення эканамічных санкцый у дачыненні «Белнафтахіма».

Пасля вызвалення Аляксандра Казуліна вярхоўны камісар замежнай палітыкі ЕЗ Хаўер Салана «прывітаў вызваленне і выказаў спадзяванне, што яно будзе спрыяць ўзаемавыгаднага дыялогу ЕЗ і Беларусі».

Пасля вызвалення зняволеных Беларусь атрымала крэдыт ад МВФ са студзеня 2009 года да красавіка 2010 года сумай 2 млрд 269,52 млн SDR.

2011 г. - ... пасля выбараў было арыштавана 7 з 9 альтэрнатыўных кандыдатаў у прэзідэнты. Двое з іх вымушаныя знаходзіцца ў эміграцыі, адзін – дагэтуль у зняволенні.

З пачатку 2011 года ўлады канькаюць у МВФ новы крэдыт...

І зноў гучаць галасы ў падтрымку «ўзаемавыгаднага дыялогу ЕЗ і Беларусі», патрэбнага для вызвалення палітвязняў.

У 2015 годзе ў Беларусі зноў плануюцца чарговыя «выбары». Немагчыма прадбачыць, колькі апазіцыянераў зноў апынецца за кратамі. Відавочна адно: калі стасункі Беларусі і ЕЗ і далей будуць развівацца ў падобным ключы, то ў бліжэйшай будучыні ў пералік рэгулярных крыніц папаўнення беларускага бюджэту можна будзе ўвесці артыкул «вызваленне палітвязняў у абмен на ўзаемавыгадны дыялог ЕЗ і Беларусі».

Што еўрапейскія і беларускія дэмакратычныя палітыкі могуць зрабіць для таго, каб перапыніць гэты цыкл гвалту і падману?

Не пачынаць перамовы з рэжымам на іншыя тэмы да вызвалення палітвязняў, далей намагаць не толькі вызвалення, але і рэабілітацыя ўсіх палітычных апанэнтаў, патрабаваць гарантый бяспечнага вяртання вымушаных эміграваць. Рэабілітацыя мае на ўвазе прызнанне незаконнасці абвінавачванняў і прысудаў, а адпаведна, і дзеянняў рэжыму, якія прычыніліся да прысудаў (фальсіфікацыі, разгоны мірных дэманстрацый і г.д.).

Рэабілітацыя азначае таксама аднаўленне ў правах усіх незаконна асуджаных.

Вызваліўшы палітвязняў і пазбавіўшы іх магчымасці паўнавартасна ўдзельнічаць у палітычным жыцці краіны, вымусіўшы з'ехаць за мяжу, рэжым усё адно даможацца сваіх мэт - ліквідацыі непажаданых канкурэнтаў з палітычнай сцэны краіны.

Што могуць зрабіць простыя грамадзяне краіны? Кожны можа пачаць з простага - далучыцца да патрабавання вызвалення, раздрукаваць некалькі паасобнікаў улёткі з інфармацыяй пра палітвязняў і распаўсюдзіць іх сярод суседзяў.

Віталь Рымашэўскі, «Беларускія навіны»