Барацьба з карупцыяй па-беларуску: адкупіўся - і на волю

Галоўная асаблівасць «барацьбы з карупцыяй» у нашай краіне - магчымасць адкупіцца ад турмы.

Беларускія чыноўнікі, якія прамантачылі чужыя грошы, у апошнія гады актыўна выкарыстоўваюць няхітрую схему сыходу ад крымінальнай адказнасці. Выглядае яна проста: скраў-узяў, чыстасардэчна раскаяўся, вярнуў і напісаў прашэнне Лукашэнку аб памілаванні. Авось пашанцуе...

На такое «авось» у цяперашні час не без падстаў разлічвае былы кіраўнік свінагадоўчага комплексу СВК «Варняны» Астравецкага раёна Гродзенскай вобласці, а цяпер абвінавачаны ў крадзяжы ў асабліва буйным памеры Д.А. Шкуць. У крымінальнай справе за фігурантам лічацца два крымінальных эпізоды.

Паводле высноў следства, абвінавачаны з сакавіка па кастрычнік 2011 года выкраў 92 галавы свіней агульнай вагой больш за 19 тон на агульную суму 204 млн. 237 тыс. рублёў. Калі больш дакладна, то галоўны ў сельгаскааператыве па свінням спецыяліст прадаў свінак індывідуальнаму прадпрымальніку без выпіскі дакументаў, а наяўныя паклаў у сваю кішэню. У траўні 2012 года ён жа аналагічным чынам прадаў жыхару Астраўца свінаматку жывой вагой 120 кг і ўзбагаціўся за кошт гаспадаркі на 3 млн. рублёў.

Справу супраць кіраўніка распачалі ў студзені бягучага года.

Прыціснуты да сцяны фактамі, Шкуць не стаў выкручвацца і чыстасардэчна прызнаўся ва ўсім. Прасцей кажучы, стаў супрацоўнічаць са следствам. Яно, дарэчы, ужо завершана, матэрыялы перададзеныя ў пракуратуру, дзе і завіслі ў рэжыме чакання каманды з самага верху.

Як аказалася, абвінавачаны не толькі прызнаўся ў грахах, але і цалкам кампенсаваў нанесеную шкоду. Што дало яму падставу звярнуцца з прашэннем да Лукашэнкі аб вызваленні ад крымінальнай адказнасці. На ласку якога ён цяпер і спадзяецца. У адваротным выпадку былому свінаводу пагражае тэрмін ад 5 да 12 гадоў з канфіскацыяй маёмасці. Калі на прашэнне прыйдзе адмова, то будзе суд, які, вядома ж, улічыць раскаянне абвінавачанага і пакрыццё шкоды.

Выпадак далёка не першы і, трэба меркаваць, далёка не апошні.

Справа Жураўковай

Экс-кіраўніца справамі Лукашэнкі Галіна Жураўкова ў лютым 2005 года была асуджаная Вярхоўным судом на 4 гады пазбаўлення волі з канфіскацыяй маёмасці і адбыццём пакарання ў калоніі агульнага рэжыму. Суд прызнаў, што, выкарыстоўваючы службовае становішча, Галіна Анісімаўна ўступіла ў злачынную змову і скрала ў дзяржавы больш за 3 млн. даляраў. На абвяшчэнні прысуду жанчына не прысутнічала і, як аказалася, турэмную баланду не хлябала. Праз год пасля суда цалкам выпадкова стала вядома, што кіраўнік Жураўкову памілаваў.

Справа Бароўскага

Старшыня канцэрна «Белнафтахім» Аляксандр Бароўскі быў затрыманы 29 траўня 2007 года. У сакавіку 2008 года Вярхоўны суд прызнаў яго вінаватым у злоўжыванні службовымі паўнамоцтвамі, з асабістай зацікаўленасці, што пацягнула прычыненне істотнага ўрону дзяржаве. Бароўскага асудзілі на 5 гадоў пазбаўлення волі, а таксама на 3 гады пазбавілі права займаць кіруючыя пасады ў дзяржаўных арганізацыях і прадпрыемствах. Адзін з самых загадкавых момантаў гэтай справы - заяўлены Генпракуратурай пазоў у дачыненні да Бароўскага на суму 3,5 млрд. рублёў суд пакінуў без задавальнення.

У канцы снежня 2008 года Бароўскі быў памілаваны, а праз год Лукашэнка даў згоду на прызначэнне былога зэка генеральным дырэктарам ВА «БелаўтаМАЗ».

«Няпросты лёс у чалавека. З турмы прыйшоў кіраўніком вытворчасці, так склаўся лёс у чалавека - і міністрам быў, і гэтак далей. Яму 61 год. Вы ведаеце, я часта жартам кажу: што, усіх членаў урада праз турму правесці, каб так працавалі? Ён прыйшоў на гэты завод, і кажа: я зраблю. Нядаўна ордэнам ўзнагародзілі чалавека. А калі б не гэты крызіс, я ўпэўнены, ён бы яшчэ датэпаў да «Героя Беларусі». Чалавек за 60, але фору любому дасць», сказаў Лукашэнка 16 кастрычніка 2012 года на прэс-канферэнцыі для расейскіх СМІ.

Справа Шыгалава

Генеральны дырэктар гандлёвага дома «Ждановічы» Яўген Шыгалаў быў затрыманы ў Менску ў красавіку 2008 года, праз два дні яго арыштавалі, а 15 красавіка - прад'явілі абвінавачванне ў здзяйсненні злачынстваў па арт. 16 ч. 4 (саўдзел у злачынстве) і арт. 424 ч. 3 (злоўжыванне ўладай або службовымі паўнамоцтвамі) Крымінальнага кодэкса. Суму шкоды бізнесмену налічылі фантастычную - амаль 40 млн. даляраў.

1 кастрычніка 2009 года стала вядома, што Шыгалаў вызвалены ад крымінальнай адказнасці на падставе ўказу кіраўніка аб спыненні крымінальнага пераследу бізнесмена з умовай пакрыцця шкоды. А яшчэ праз некалькі дзён кіраўнік МУС Уладзімір Навумаў паведаміў, што на будаўніцтва лядовага палаца «Чыжоўка-Арэна» будзе накіраваная частка сродкаў, атрыманых у кошт пакрыцця шкоды ад генеральнага дырэктара гандлёвага дома «Ждановічы» Яўгена Шыгалава.

Усё гэта найбольш вядомыя наступствы «ласкі» кіраўніка да чыноўнікаў і бізнесменаў, якія зграшылі. Прычым сам кіраўнік у вырашэнні такіх пытанняў - кашалёк або турма, можна сказаць, вялікі ліберал. Да месца нагадаць яго выказванне з нагоды «непрыемнасцяў» старшыні савета дырэктараў ЗАТ «Белзамежбуд» Віктара Шаўцова.

На прэс-канферэнцыі ў Менску 23 снежня 2011 года Лукашэнка заявіў: «Шкоду нанёс дзяржаве - грошы на стол у двухразовым-трохразовым памеры, і пайшоў. Не заплаціць грошы - будзе сядзець у турме».

Шаўцоў сядзець не захацеў. Па чутках, ён сваю праблему вырашыў, праўда, невядома ў якім памеры.

У гэтым, мабыць, і ёсць галоўная асаблівасць беларускай карупцыі - можна адкупіцца. Калі ёсць грошы і кіраўнік дзяржавы не пярэчыць.

«Падобная практыка супярэчыць асноўным прынцыпам крымінальнай адказнасці, у першую чаргу, прынцыпу роўнасці ўсіх перад законам», - справядліва заўважае прафесар права, заслужаны юрыст Рэспублікі Беларусь Міхаіл Пастухоў.

Віктар Федаровіч, «Белорусские новости»