Выклік Мядзведзеву

Затрыманне Баўмгертнера перарастае ў маштабны канфлікт на ўзроўні ўрадаў Расеі і Беларусі.

Арышт гендырэктара «Уралкалію» выглядае прамым выклікам Дзмітрыю Мядзведзеву. Менавіта ён дамаўляўся пра прыезд прадстаўнікоў «Уралкалію» ў Менск са сваім беларускім калегам, прэм'ер-міністрам Беларусі Міхаілам Мясніковічам у ходзе тэлефоннай размовы ў канцы мінулага тыдня, кажа крыніца ва «Уралкаліі». Таму «ніхто не западозрыў нядобрае» і нават думка пра абмеркаванне якіх-небудзь умоваў або гарантый бяспекі не прыйшла нікому ў галаву, кажа ён. Прэс-сакратар Мядзведзева Наталля Цімакова адмовілася ад каментароў, піша Forbes.

Яшчэ некалькі дзён таму, на святкаванні Дня Шахцёра ва «Уралкалію» абмяркоўвалі сітуацыю з запрашэннем у Менск і палічылі яе «даволі бязглуздай», кажа іншая крыніца ва «Уралкаліі». «[Беларусы] запрасілі ўсіх: [старшыню савета дырэктараў кампаніі Аляксандра] Валошына, акцыянераў, [Сулеймана] Керымава, [віцэ-прэм'ера Аркадзя] Дварковіча, але не растлумачылі, навошта? Мы не разумелі, чаго яны хочуць». Але паколькі запрашэнне прагучала па выніках размовы двух прэм'ераў, гэта значыць на міждзяржаўным узроўні, то не ездзіць было нельга. «Баўмгертнер сказаў: «Добра, я злётаю. Ну вось і злятаў за ўсіх», - сказаў на заканчэнне суразмоўца. Прадстаўнік Дварковіча абверг факт запрашэння, Валошын не адказаў на запыт.

Ад якіх-небудзь афіцыйных каментароў прэс-служба «Уралкалію» бліжэй да вечара стала адмаўляцца: канфлікт ужо перайшоў у міждзяржаўную плоскасць. Пра гэта ж кажа крыніца ў асяроддзі найбуйнейшага акцыянера «Уралкалію» Сулеймана Керымава. «Мы не хацелі б нічога казаць да поўнага ўзгаднення ўсіх пазіцый па ўсіх пытаннях. Галоўнае цяпер - не нашкодзіць», - заявіў суразмоўца.

Але з даволі рэзкай заявай ужо выступіў першы віцэ-прэм'ер Ігар Шувалаў, які пацвердзіў, што Баўмгертнер прыехаў у Беларусь па запрашэнні прэм'ера краіны і быў затрыманы пасля сустрэчы з ім. «Тое, што адбылося сёння, не ўлазіць ні ў якія рамкі. Мы лічым, што гэта вельмі дзіўная сітуацыя, маючы на ўвазе характар нашых узаемаадносінаў», - сказаў Шувалаў. Паводле слоў першага віцэ-прэм'ера, ён ужо далажыў аб сітуацыі Дзмітрыю Мядзведзеву, і прэм'ер даў на гэты конт «усе неабходныя ўказанні». «Працуюць усе зацікаўленыя ведамствы, у тым ліку МЗС Расеі», - сказаў Шувалаў.

Прэзідэнт Расеі Уладзімір Пуцін у панядзелак правёў нараду па пытаннях паліўна-энергетычнага комплексу ў Кемерава, пра яго рэакцыю на тое, што адбылося, пакуль не вядома. Прэс-сакратар Пуціна Дзмітрый Пяскоў адмовіўся ад каментароў, спаслаўшыся на тое, што знаходзіцца ў адпачынку.

Генеральны дырэктар кампаніі «Уралкалій» і кіраўнік назіральнага савета Беларускай калійнай кампаніі (БКК) Уладзіслаў Баўмгертнер быў затрыманы ў панядзелак у Менску. Яго падазраюць у злоўжыванні службовымі паўнамоцтвамі (частка 3 артыкула 424 КК Беларусі, да 10 гадоў пазбаўлення волі). Па той жа справе праходзяць яшчэ некалькі топ-мэнэдэжраў «Уралкалію» і БКК, у тым ліку член назіральнага савета БКК, дырэктар па продажах і маркетынгу «Уралкалію» Алег Пятроў, першы намеснік генеральнага дырэктара БКК Канстанцін Саладоўнікаў, намеснік генеральнага дырэктара па фінансах БКК Ігар Яўстратаў, начальнік фрахтавага аддзела БКК Дзмітрый Самойлаў. Акрамя таго, Следчы камітэт Беларусі праводзіць праверку ў дачыненні да аднаго з акцыянераў «Уралкалію» Сулеймана Керымава (№20 у рэйтынгу 200 найбагацейшых бізнесменаў Расеі, багацце - $7,1 млрд).

Як патлумачыў у інтэрв'ю беларускаму дзяржаўнаму агенцтву «Белта» прадстаўнік СК Беларусі Павел Траулька, падазраваныя ў 2011 годзе распрацавалі выгадны для іх план абвалу сусветнага калійнага рынку. Па версіі следства, ажыццяўляць сваю задуму зламыснікі пачалі ў ліпені гэтага года, калі «Уралкалій» адмовіўся ад экспарту сваёй прадукцыі праз БКК. Беларускія следчыя таксама звярнулі ўвагу на тое, што пасля падзення акцый «Уралкалію», якое рушыла пасля гэтага, іх скупку пачаў спецыяльны фонд, створаны ў Швейцарыі і падкантрольны Керымаву. «Сёння нават неспецыялісту відавочна - дзеянні «Уралкалію» з'явіліся землятрусам для сусветнага калійнага рынку. Следчы камітэт, натуральна, турбуюць, перш за ўсё, злачынствы супраць нашых суб'ектаў гаспадарання і дзеянні, якiя нанеслi шкоду беларускаму народу», - растлумачыў прадстаўнік СК.

Беларускія праваахоўнікі таксама намякнулі на наяўнасць у іх іншых звестак, якія кампраметуюць падазраваных. «У ходзе расследавання ў распараджэнне беларускіх праваахоўных органаў трапіла шмат іншых фактаў пра, мякка кажучы, сумніўныя дзеянні абвінавачаных топ-мэнэджэраў, не толькі супраць беларусаў, але і супраць расейскіх банкаў, кітайскіх фінансавых структур і многіх іншых замежных партнёраў», - падкрэсліў Траулька.

Беларусь ацэньвае ўрон, нанесены магчымымі супрацьпраўнымі дзеяннямі топ-мэнэджэраў «Уралкалію» «Беларуськалію» і БКК ў $100 млн. У дачыненні да Баўмгертнера абраная мера стрымання ў выглядзе заключэння пад варту. Следчыя органы ўжо прад'явілі яму абвінавачванне. Астатнія падазраваныя, якія цяпер знаходзяцца ў Маскве, абвешчаныя ў вышук, у тым ліку па лініі Інтэрпола.

Навіна пра затрыманне гендырэктара прывяла да падзення акцый «Уралкалію». Да 18:10 яны аселі на Маскоўскай біржы на 4,45% да 157,14 рублёў за акцыю. Затым інвестары трохі адыгралі падзенне: да канца гандлёвай сесіі акцыі каштавалі на 3,36% танней, чым ў яе пачатку -157,7 рублёў. «Безумоўна, гэта негатыўны фактар для публічнай кампаніі, аднак падобныя падзеі аказваюць кароткатэрміновы ўплыў на кошт яе акцый, што і адбылося сёння з «Уралкаліем», у доўгатэрміновай перспектыве моцна ўплываць не павінна», - лічыць кіраўнік аналітычнага дэпартамента «КапиталЪ Управление активами» Андрэй Верхаланцаў.

У канцы ліпеня савет дырэктараў «Уралкалію» прыняў рашэнне спыніць экспартныя продажы праз Беларускую калійную кампанію (БКК) - сумеснага трэйдара «Уралкалію» з беларускім «Беларуськаліем». Пры гэтым сваім адзіным каналам экспартнага збыту «Уралкалій» вызначыў кампанію «Уралкалій-Трэйдынг». «Мы са шкадаваннем вымушаныя канстатаваць, што наша супрацоўніцтва з беларускімі партнёрамі ў рамках БКК зайшло ў тупік», - заявіў тады Баўмгертнер.

Паводле яго слоў, «Уралкалій» заўсёды настойваў на тым, што экспартныя продажы абодвух вытворцаў павінны ажыццяўляцца праз адзіную тавараправодную сетку. «Гэты фундаментальны прынцып супрацоўніцтва быў парушаны з падпісаннем указа прэзідэнта Беларусі ад 22 снежня 2012 года №566 аб адмене выключнага права «Беларускай калійнай кампаніі» на экспартныя пастаўкі беларускага калію, услед за якім рушылі ўслед фактычныя адгрузкі «Беларуськалію» па-за рамкамі БКК», - паведаміў гендырэктар «Уралкалія».

У «Белнафтахіме» назвалі рашэнне кіраўніцтва «Уралкалію» аб спыненні экспарту прадукцыі праз «Беларускую калійную кампанію» (БКК) правакацыяй, якая абваліла сусветны рынак калійных угнаенняў. А гендырэктар «Беларуськалію» Валерый Кірыенка тады адзначыў, што Менск разглядае магчымасць прад'явіць юрыдычныя прэтэнзіі «Уралкалію».

Па стане на 20 жніўня акцыянерамі «Уралкалію» з'яўляюцца Suleyman Kerimov Foundation - 21,75%, Філарэт Гальчаў (№22 у рэйтынгу 200 найбагацейшых бізнесменаў Расеі, багацце - $6,7 млрд) - 7%, Анатоль Скураў (№64 у рэйтынгу 200 найбагацейшых бізнесменаў Расеі, багацце - $1,7 млрд) - 4,8% і кампанія Wadge Holdings Limited (12,5%), бенефіцыярыямі якой з'яўляюцца Керымаў, Гальчаў, Скураў. 53,95% акцый кампаніі знаходзяцца ў вольным звароце.