Станіслаў Бялкоўскі: Украіна для Пуціна - прастора гандлю з Захадам

Крэмль не пакінуў агрэсіўных планаў у дачыненні да Украіны.

Пра гэта заявіў расейскі палітолаг Станіслаў Бялкоўскі ў інтэрв'ю gordonua.com. Ён не сумняваецца ў тым, што ўчорашні тэракт у Марыупалі і іншыя трагічныя падзеі апошніх дзён пацвярджаюць намер Расеі прадаўжаць вайну.

- Станіслаў Аляксандравіч, сёння ў Марыупалі ў выніку тэракту загінулі дзесяткі мірных жыхароў, параненых - блізу ста. Пуцін пайшоў на бязмежжа, кажучы добра знаёмай яму крымінальнай мовай?

- Я мяркую, што Пуцін перайшоў у наступ на астатнія тэрыторыі Данецкай і Луганскай абласцей. Украіна для яго - не самастойная мэта, а прастора гандлю з Захадам. Фактычна сэнс яго меседжа такі: "Вы можаце ўважаць мяне маральным вырадкам, але пытанне вайны і міру на тэрыторыі Украіны, а значыць, на тэрыторыі Еўропы, развязваю толькі я". Колькасць чалавечых ахвяр яго не цікавіць. Давайце не будзем забываць, што ў гэтай вайне таксама гінуць і рускія, грамадзяне РФ, але яго і гэта не бянтэжыць. Ён ідзе далей.

- Паколькі саміт з удзелам лідэраў Украіны, Расеі, Францыі і Нямеччыны, які павінен быў прайсці 18 студзеня ў Астане, так і не адбыўся, сусветная грамадскасць спадзявалася на нейкія перамены пасля правядзення перамоў кіраўнікоў МЗС "нармандскай чацвёркі" ў Берліне. Але, мяркуючы паводле апошніх падзеях на Данбасе, мабыць, дарма?

- Рэальных зрухаў ад гэтай сустрэчы чакаць і не варта было. Расея не пойдзе на фактычныя саступкі да таго часу, пакуль хто-небудзь з сусветных лідэраў не пачне гаварыць з Пуціным наўпрост і ён не верне сабе адчуванне, што з'яўляецца адным з ключавых гульцоў у сусветнай палітыцы.

Роўнымі перагаворшчыкам ён уважае толькі Абаму і Мэркель, якія, зрэшты, гаварыць з ім адмаўляюцца, таму што не давяраюць яму і не ўважаюць яго персонай, з якой трэба весці перамовы пра лёсы свету ў прынцыпе.

Як толькі на ініцыятыву Нямеччыны быў адменены саміт у Астане, а затым Пуціна не запраселі на 70-годдзе вызвалення Асвенцыма, на Данбасе неадкладна пачалася новая вайна.

- Падчас сваёй прэс-канферэнцыі ў Берліне міністр замежных спраў РФ Сяргей Лаўроў, не саромеючыся камер, сцвярджаў на ўвесь свет, што расейскіх войскаў ва Украіне па-ранейшаму няма. Пры тым што інтэрнэт поўны довадаў відавочцаў, відэаматэрыялаў, на якіх расейская вайсковая тэхніка пад трапяткімі трыкалорамі раз'язджае па акупаванай тэрыторыі Украіны, запісаў прызнальных паказанняў расейскіх вайсковапалонных. Няўжо ж і ён, і Пуцін разлічваюць, што хтосьці яшчэ верыць у гэтую цынічную, нахабную хлусню?

- Ёсць такі панятак: фармальны падыход. Ім грашаць юрысты і прадстаўнікі крымінальнага асяроддзя. Пуцін - юрыст, да таго ж калісьці, у першай палове 1990-х, займаючы пасаду намесніка мэра Санкт-Пецярбурга, які тады быў "бандыцкім Пецярбургам", ён адказваў за камунікацыі з крымінальным асяроддзем, якое добра спазнаў. Вось тады ён як раз і навучыўся падмяняць фактычнае - фармальным. Калі такому чалавеку задаеш пытанне: "Чаму ў цябе спіна белая?" - Ён адказвае: "А ў вас даведкі няма, што ў мяне белая спіна".

- Лаўроў у чарговы раз заявіў аб тым, што Украіна не выконвае менскія дамоўленасці. Але ж назіральнікі АБСЕ, знаходзячыся на Данбасе, бачаць рэальную карціну таго, што адбываецца. Чаму ж так вяла рэагуюць на пастаянныя парушэнні перамір'я баявікамі?

- АБСЕ досыць даўно і сур'ёзна залежыць ад афіцыйнай Масквы. Гэта ні для каго не сакрэт, а таму яе высновы не могуць быць ужо занадта відавочна антырасейскімі. Але было б яшчэ горш, калі б прадстаўнікоў АБСЕ на ўсходзе Украіны не было. Хоць нейкую станоўчую ролю гэтая арганізацыя ўсё ж нясе.

- Сталы прадстаўнік Украіны ў ААН Юрый Сяргееў падчас свайго выступу ў Савеце бяспекі ААН звярнуўся да расейскіх дыпламатаў з пытаннем, што робяць на тэрыторыі Украіны асобныя падраздзяленні расейскіх узброеных сіл, пералічыўшы канкрэтныя населеныя пункты і нумары воінскіх падраздзяленняў. Але сталы прадстаўнік Расеі ў ААН Віталь Чуркін на пытанне не адказаў...

- Чуркін - не самастойная фігура, ён дыпламат, што транслюе пункт гледжання свайго прэзідэнта.

- Але чырванець перад калегамі-дыпламатамі даводзіцца яму. Калі, вядома, ён умее гэта рабіць...

- Гэты чалавек выдатна разумее сваю ролю. Думаю, у гэтым і заключаецца сутнасць ягонай нефармальнай кантракту.

- На днях верхавод "ДНР" Захарчанка заявіў: "Больш ніякіх перамір'яў... Мы будзем наступаць да межаў Данецкай вобласці". Вы мяркуеце, верхаводы "ДНР" і "ЛНР" цяпер самі прымаюць пастановы? Або тэксты заяў дасылаюць ім з Крамля?

- Улады "ДНР" і "ЛНР" могуць самастойна прымаць толькі тыя пастановы, якія датычацца лакальнай эканомікі, перадзелу таварных і фінансавых патокаў на месцах, але не з нагоды вайны ці міру з Украінай. Захарчанка напэўна атрымаў адпаведнае ўказанне з Крамля. Пуцін па-ранейшаму шантажуе эскалацыяй вайны - не столькі Украіну, колькі вядучыя дзяржавы свету, ЗША і Нямеччыну ў першую чаргу.

- Нягледзячы на знешні спакой, Пуцін, па-вашаму, сутаргава шукае выхад з паўсталай сітуацыі, у якую загнаў сябе сам, ці ўпарта трымаецца свайго?

- Ён трымаецца свайго. У Маскве ёсць нямала вельмі ўплывовых людзей, у якіх нарастаюць панічныя настроі з нагоды таго, што адбываецца ў Расеі і вакол яе. Але ў Пуціна такіх настрояў няма. Ён уважае сябе разумнейшым за сваіх апанентаў, пад якімі разумее не ўкраінскіх лідэраў, а заходніх, вядома, і тое не ўсіх. Думае, што ў яго ў запасе больш часу, таму што Абама і Мэркель праз два гады сыдуць са сваіх пасадаў, а ён застанецца. І спадзяецца на тое, што новыя лідэры, якія прыйдуць ім на змену, будуць больш згаворлівым.

Пуцін упэўнены ў тым, што цярпенне рускага народа і ягоная звычка да матэрыяльных нягодаў дапамогуць Расеі перажыць санкцыі без маштабнай дэстабілізацыі. Украіна ж, па ягоных разліках, ужо зусім хутка падыдзе да рысы эканамічнай катастрофы, і Захад вымушаны будзе звярнуцца да яго, Пуціну, з тым каб ён узяў удзел у выратаванні Украіны. Вось тады, як ён спадзяецца, і пачнецца той самы дыялог, якога ён дамагаецца.

Акрамя таго, ён выкарыстоўвае ўсе магчымасці, каб пагоршыць супярэчнасці ўнутры ўкраінскай эліты. Прыклад таму - скандал вакол падпісання кантракту на пастаўку электраэнэргіі з Расеі паміж "Укрінтэрэнэрга" і "Інтэр РАТ", у якім Крым пазначаны як "Крымская федэральная акруга РФ". Яшчэ адзін прыклад - інфармацыйны ўкід аб сакрэтных пратаколах Менскіх пагадненняў, зроблены з мэтай паставіць пад сумнеў сумленнасць і празрыстасць дзеянняў Парашэнкі.

Пуцін разлічвае раскалоць Еўропу і схіліць частку краін на свой бок

- Вы дапускаеце, што сакрэтныя пратаколы да Менскім пагадненням сапраўды існуюць?

- Сам я іх не бачыў, але дыпламаты, з якімі я меў стасункі, сцвярджаюць, што гэтыя пратаколы ўяўляюць сабой проста набраны тэкст, без усялякіх подпісаў. Сапраўднасць гэтых пратаколаў не можа быць даведзеная.

- Пуцін шантажуе Захад вайной на Данбасе - Захад, у сваю чаргу, усё больш узмацняе санкцыі. Выходзіць, замкнёнае кола?

- Я б не перабольшваў маналітнасць Захаду, таму што ў ЕЗ, безумоўна, ёсць група краін, якія хочуць аднавіць дыялог з Пуціным і для гэтага гатовыя падтрымаць частковую адмену санкцый. Гэта так званы паўднёвы фланг, у склад якога ўваходзяць Італія і Грэцыя, часткова з гэтай пазіцыяй салідарызуецца Францыя. Але ў ЗША, галоўнага сусветнага лідэра, і Нямеччыны, лідэра ЕЗ, а таксама галоўнага спонсара развязвання эканамічных праблемаў Еўразвязу, пазіцыя ў дачыненні да Расеі жорсткая. Але Пуцін разлічвае раскалоць Еўропу і схіліць частку краін на свой бок.

Пуцін карыстаецца тым, што ЗША і Нямеччына, а значыць, і ЕЗ, катэгарычна не хочуць вайны з Расеяй. Захад ваяваць не гатовы, а Пуцін - гатовы. Таму эскалацыя канфлікту будзе доўжыцца, суцішаючыся толькі тады, калі Пуцін будзе атрымліваць нейкія пагрозлівыя сігналы ад Захаду. Ён імітаваў дээскалацыю да таго часу, пакуль разлічваў на магчымасць абмеркавання сітуацыі падчас саміту ў Астане і на мерапрыемствах у Асвенцыме. Многія памылкова прынялі яе за чыстую манету. Але гэта ілюзія. Пуцін не пакіне ў спакоі Данецк і Луганск, каб не пазбавіцца казыроў супраць Захаду. Гэтага ён дазволіць сабе не можа.

Скасаванне сустрэчы ў Астане і тое, што яго не запрасілі на 70-годдзе вызвалення Асвенцыма, Пуцін расцаніў як поўху з боку заходніх партнёраў, услед за чым тут жа пачалася эскалацыя ў Данецкай і Луганскай абласцях. Але падаецца ўсё гэта так, быццам бы ў сакрэтных пратаколах прапісана, што данецкі аэрапорт і Дэбальцэва павінны адысці сепаратыстам, - маўляў, апалчэнцы проста бяруць тое, што ім і так належала.

- Значыць, вы мяркуеце, што спосабаў спыніць гэтую неабвешчаную, бессэнсоўную вайну, за час якой ва ўгоду амбіцыям Пуціна ўжо загінулі тысячы людзей, пакуль няма?

- На жаль, даводзіцца канстатаваць, што асэнсаванага, паслядоўнага, лагічнага сцэнару выхаду з тупіка пакуль няма. Застаецца чакаць так званых "чорных лебедзяў" - нейкіх выпадковых, непрадказальных падзей, якія могуць змяніць сітуацыю.

- Ва Украіне цяпер ідуць спрэчкі з нагоды неабходнасці ваеннага становішча. Вы ўважаеце, гэта была правільная пастанова?

- Парашэнка разумее, што калі Украіна абвесціць аб увядзенні ваеннага становішча, то Пуцін у адказ можа ўвесці, да прыкладу, міратворчы кантынгент, узмацніць вайскова-эканамічную падтрымку сепаратыстаў, з тым каб яны пайшлі з наступам на Харкаў. Становішча ў Парашэнкі ў гэтым сэнсе вельмі складанае.

- Дарэчы, у інтэрнэце з'явілася інфармацыя аб тым, што ў Макееўцы шыюць сцягі з надпісам "Харкаўская народная рэспубліка". Заказ на тысячу адзінак павінен быць выкананы да канца тыдня...

- Гэта, хутчэй, чарговы шантаж - як элемент гібрыднай вайны. На самай справе ў Крамлі добра разумеюць, што масавых выступаў за адлучэнне ад Украіны ў Харкаве не будзе.