Сацыяльныя гарантыі ў Беларусі: ад чаго давядзецца адмовіцца?

Многія сацыяльныя гарантыі, якія яшчэ нядаўна існавалі ў Беларусі, сыходзяць у мінулае.

Нягледзячы на неаднаразовыя публічныя заявы Аляксандра Лукашэнкі аб тым, што ніякіх рэформаў, якія пагаршаюць матэрыяльнае становішча беларусаў не будзе, экспэрты канстатуюць, што сацыяльныя гарантыі скарачаюцца, і дзяржава нічога не прапануе наўзамен, паведамляе Deutsche Welle.

Прычынай, са слоў старэйшай навуковай супрацоўніцы Цэнтра эканамічных даследаванняў BEROC Кацярыны Барнукавай, з'яўляецца адсутнасць адпаведных законаў. Самы яскравы прыклад, на яе думку, - льготнае крэдытаванне жылля, аб'ёмы якога дзяржава рэзка знізіла за апошнія гады, не даўшы ўзамен ніякіх альтэрнатыўных механізмаў забеспячэння жылплошчай.

Акрамя таго, экспэрты сыходзяцца ў меркаванні, што ў будучыні скароціцца колькасць бясплатных медыцынскіх паслуг, а вось пералік платных пастаянна пашыраецца.

Зрэшты, такі падыход, мяркуе Кацярына Барнукова, не з'яўляецца прынцыпова няправільным: «Медыцына падтрымліваецца на пэўным узроўні якасці за кошт платных паслуг». Аднак дзяржава, паказвае экспэрт, павінна прапанаваць працоўную мадэль страхавання, якая забяспечвае доступ да медыцыны для ўсіх.

Не галосная гарантыя працаўладкавання - асноўная з тых, што ў хуткім часе можа апынуцца пад пагрозай, канстатуе Барнукова. Працоўныя месцы на дзяржпрадпрыемствах ужо скарачаюцца, чаго раней ніколі не было. У доўгатэрміновай перспектыве гэта можа прывесці да пераразмеркавання рабочай сілы на больш эфектыўныя прадпрыемствы. Беспрацоўе ўжо становіцца праблемай.

Мяркуючы па колькасці беларусаў, якіх альбо скарачаюць, альбо пераводзяць на няпоўны працоўны тыдзень, дзяржава прыняла вымушаную пастанову не фінансаваць занятасць на стратных прадпрыемствах. Але, канстатуе Барнукова, наўзамен яна не прапанавала ні сістэмы сацпадтрымкі беспрацоўных, ні іх перакваліфікацыі. У адрозненне ад многіх іншых сацыяльных дзяржаў, паказвае экспэрт, у Беларусі не прадугледжаны законамі розныя формы падтрымкі работнікаў на рынку працы. Так, напрыклад, адсутнічае значная дапамога ў беспрацоўі. Сума дапамогі - блізу 10 еўраў у эквіваленце.

Таксама, на думку экспэртаў, у Беларусі непазбежнае скасаванне субсідый на ЖКГ. Такія ўмовы крэдытаў МВФ і ЕФСР, бо гэтая мера дазволіць, між іншым, знізіць кошт энэргарэсурсаў для прадпрыемстваў і зрабіць іх больш канкурэнтаздольнымі.

Акрамя таго, аналітыкі прагназуюць павышэнне пенсіённага ўзросту ў сувязі з дэмаграфічнай сітуацыяй, і, магчыма, скарачэнне аплатных праз дзіцячыя дапамогі дэкрэтных адпачынкаў, якія, са слоў Барнуковай, «занадта зацягнутыя і не дапамагаюць падняць нараджальнасць».