«Палатка» разгледзіць скандальны ўказ прэзідэнта Беларусі аб прымусовай працы

Дакумент, які, са слоў праваабаронцаў, парушае Канстытуцыю разгледзяць «дэпутаты».

Упершыню чуткі пра тое, што ўрад мае намер узяцца за тых, хто не працуе, з'явіліся яшчэ ў 2013 годзе. Тады планавалася, што падатак складзе блізу 280 даляраў у год. Александ Лукашэнка падпісаў Дэкрэт №3 толькі 2 красавіка 2015 года. Выплаты за адмову ад афіцыйнага працаўладкавання склалі 20 базавых - гэта крыху менш у далярах, чым планавалася два гады таму, - блізу 250.

Калі паглыбіцца ў гісторыю пытання, то апынецца, што аб барацьбе з «дармаедамі» Лукашэнка казаў яшчэ ў кастрычніку 2010 года падчас перадвыбарнай прэс-канферэнцыі для расейскіх СМІ. Так што ў агульным ад ідэі да яе рэалізацыі прайшло цэлых пяць гадоў, піша «Еўрарадыё».

Колькі налічылі афіцыйна непрацуючых

«Як мне дакладваюць, блізу 500 тысяч нашых грамадзян не ўдзельнічаюць у эканоміцы краіны. Хай 100 тысяч - гэта хатнія гаспадыні і тыя, хто працуе на ўласным падворку. А 400 тысяч чым займаюцца? За чый кошт жывуць?» - Абураецца Лукашэнка ў кастрычніку 2014 года. Пры гэтым афіцыйнае колькасць беспрацоўных у краіне прыкладна ў 20 разоў меншая - усяго 23 тысячы. Якімі крыніцамі інфармацыі кіруецца кіраўнік краіны – дагэтуль незразумела. Але ў выніку пад раздачу трапілі і 100 тысяч хатніх гаспадынь - пасля 2 красавіка 2015 яны таксама сталі афіцыйнымі сацыяльнымі дармаедкамі. І калі 500 тысяч чалавек выплацяць дзяржаве па 250 даляраў, то набярэцца цэлых 125 мільёнаў. Немалыя грошы.

Як прымалі Дэкрэт

Спачатку было не зусім зразумела, як улады збіраюцца пракруціць гэтую штуку. Былі чуткі нават аб рэферэндуме. Маўляў, такое сур'ёзнае пытанне і трохі супярэчыць Канстытуцыі. А ўсё, што супярэчыць асноўнаму закону, павінна абмяркоўвацца ўсенародна. Але спачатку Лукашэнка загадаў усё па-хуткаму аформіць да пачатку студзеня 2015 г, а потым сам нечакана 2 красавіка падпісаў дзвюхстаронкавы Дэкрэт. Пры гэтым ні Падатковы кодэкс, ні іншыя дзяржаўныя акты і дакументы пакуль яму не адпавядаюць. Калі дэпутаты яго прымуць у другім чытанні, то заканадаўства падкарэктуе цягам года.

Ці законны Дэкрэт №3?

Наконт гэтага паўстала мноства спрэчак. У СМІ і на форумах амаль адначасова з публікацыяй тэксту дакумента пачаліся дыскусіі. У Канстытуцыі ёсць згадка толькі аб праве на працу, а ніяк не пра абавязак, адзначалі праваабаронцы. Праз некалькі дзён чыноўнікі парыруюць - у асноўным законе прапісаны абавязак удзельнічаць у фінансаванні дзяржаўных расходаў, таму плаціць павінны ўсе. Аб ПДВ, які, хочучы таго ці не, плаціць кожны жыхар Беларусі, чыноўнікі далікатна замаўчалі.

Глыбей іншых у законнасці Дэкрэта №3 паспрабавалі разабрацца юрысты з Беларускага Хельсінскага камітэта. Згодна з іх даследаваннямі, толькі Канстытуцыю ён парушае 5 разоў. Не кажучы ўжо пра міжнародныя пагадненні і іншых законы. БХК нават звярнуўся з запытам у «палату прадстаўнікоў». Адказу пакуль няма.

Што будзе з Дэкрэтам далей

З гэтым таксама не ўсё зразумела. Праз месяц пасля падпісання Дэкрэта №3 Лукашэнка двойчы заявіў, што з ім трэба быць асцярожным і пры неабходнасці можна сёе-тое падкруціць. Тое ж самае заявілі ў камісіі «палаты прадстаўнікоў» працы і сацыяльных пытанняў. Або масавая незадаволенасць скандальным дакументам паўплывала, ці яшчэ што, але факт: улады гатовыя яго карэктаваць. Праўда, незразумела, якім чынам. Калі верыць тым жа дэпутатам парламента - галасаваць яны будуць за варыянт, атрыманы з адміністрацыі. Ды і сама патрэба карэктаваць дакумент, над якім мноства чыноўнікаў працавала цэлых 5 гадоў, выглядае недарэчна.