Ураджэнца Беларусі ўшануюць у Арлінгтоне

Ветэран двух сусветных войнаў будзе на гэтым тыдні ганараваны цырымоніяй ваенных пахаванняў на Арлінгтонскіх могілках.

Ветэран двух сусветных войнаў, выведнік і клапатлівы таварыш для субратаў-ваеннапалонных старшына Аарон Клячко будзе на гэтым тыдні ганараваны цырымоніяй ваенных пахаванняў на Арлінгтонскіх могілках.

Пра гэта піша belmir.by cа спасылкай на амерыканскае выданне Fayetteville Observer.

Аарон, які памёр 31 снежня 1944-га на борце японскага транспартнага карабля, атрымае ўсе ўшанаванні, што належаць у такім выпадку, нягледзячы на тое, што яго рэшткі не былі знойдзеныя.

Летась кіраўніцтва базы Форт-Брэг прыняло сямейнікаў Клячко і ўручыла ім медаль і знак «За перамогу ў першай сусветнай», медаль ваеннапалоннага і медаль «Пурпурнае сэрца».

Як сказана ў вайсковых дакументах, за сваё жыццё Аарон тройчы станавіўся ваеннапалонным. У апошнія гады неафіцыйна выконваў для таварышаў абавязкі рабіна, таемна перадаваў тым, што жылі ў нястачы грошы і медыкаменты.

Акрамя цырымоніі на Арлінгтонскіх могілках, яшчэ адна пройдзе затым у жніўні на Гаваях. Там адкрыюць мемарыяльны камень загінулым на японскіх транспартных суднах «Эноўра Мару» і «Бразіл Мару».

Пачалося ўсё з расейска-японскай вайны

Клячко нарадзіўся на тэрыторыі сучаснай Беларусі. Ён быў прымушаны служыць у Расейскай імператарскай арміі падчас расейска-японскай вайны і трапіў у палон да японцаў.

Пасля вайны вучыўся, каб стаць кантарам - галоўным спеваком у сінагозе, і эміграваў у ЗША. Тут у лютым 1910-га ўступіў у шэрагі вайскоўцаў у Форт-Слакуме, Нью-Ёрк, а ў 1913-м прыняў амерыканскае грамадзянства.

У гэтым жа годзе Аарон звольніўся з войска, але пазней напярэдадні Першай сусветнай вайны зноў вярнуўся і служыў у інжынерных войсках у Францыі.

У канцы вайны быў адпраўлены на Ціхі акіян, дзе дапамагаў будаваць тунэльны комплекс Малінта на востраве Карэгідор на Філіпінах.

Пасля звальнення са службы ў 1919-м Клячко застаўся на Філіпінах, дзе працаваў на амерыканскую інжынерную кампанію, якая базавалася ў Маніле.

У пачатку 1930-х стаў фермерам і ўтрымліваў сям'ю, якая складаецца з дзесяці чалавек. Але калі Японія ў 1941-м уварвалася на востраў Лусон, ператварыўся ў контрвыведніка, працуючы пад кодавым імем K.V. і застаючыся фермерам, працаўніком на рысавых палях.

У лагерах на Філіпінах

Калі войскі ЗША былі вымушаныя адступіць на паўвостраў Батаан, Аарон наняў лодку і дабраўся да лініі фронту, каб змагацца з японцамі.

На Батаане ён зноў уступіў у шэрагі арміі і ўзяў удзел у адной з самых вядомых бітваў на Ціхім акіяне часоў Другой сусветнай.

Пасля падзення Батаан Клячко трапіў у палон, выжыў у сумна вядомым Батаанскім маршы смерці і знаходзіўся затым у шэрагу лагераў для ваеннапалонных, уключаючы Кабанатуанскі.

У гэтым лагеры на Філіпінах у чэрвені 1943-га налічваўся 121 палонны габрэй. Аарон дапамагаў праводзіць пятніцкія рэлігійныя службы і пахавальныя абрады.

У Кабанатуане яму было даручана пасвіць статак вадзяных буйвалаў, што дазваляла знаходзіцца па-за тэрыторыяй лагера. А гэта давала магчымасць перапраўляць палонным грошы, медыкаменты і запіскі.

У канцы 1944-га, калі амерыканскія войскі падышлі ўшчыльную, японцы «пакавалі» хворых і галодных палонных у трумы караблёў, каб вывезці іх, не дапусціўшы перапаўнення лагераў.

Клячко апынуўся сярод больш чым за 1 600 чалавек, якіх пагрузілі на 7 300-тонны «Арыока Мару». Карабель адправіўся ў снежні 1944-га з Манілы на востраў Кюсю.

«Арыока Мару» і «Эноўра Мару»

Умовы на борце былі жудаснымі. Цесната, смурод. Прыбіральні не было, многія палонныя пакутавалі ад дыярэі і дызентэрыі.

Паводле ацэнак, тэмпература ў трумах дасягала амаль 50 градусаў. Ва ўмовах недахопу кіслароду людзі былі абязводжаныя і няздольныя складна думаць. За два дні сярод палонных успыхвала мноства бунтаў.

Сітуацыя ўскладнялася тым, што амерыканскія самалёты, што не ведаюць пра палонных, пастаянна атакавалі карабель. Яны і ўтапілі яго хутка пасля адбыцця з Манілы.

Японскія салдаты прымусілі Аарона і іншых ваеннапалонных плыць да берага і стралялі па тых, хто, як ім здавалася, спрабаваў збегчы.

Затым Клячко давялося перажыць доўгія дні цяжкага паходу, калі японцы перамяшчалі палонных па выспе. Самых цяжка параненых не лячылі, ад іх пазбаўляліся.

Ён аказаўся 27 снежня 1944-га ў групе людзей, якіх пагрузілі на іншы карабель - пад назвай «Эноўра Мару» - і адправілі на Фармоза.

Палонныя сутыкнуліся з тымі ж жудаснымі ўмовамі, што і на «Арыоку Мару». Клячко не перажыў гэтага шляху. Ён памёр у ноч перад тым, як судна прыбыло ў пункт прызначэння.