«Лукашэнка ў СІЗА КДБ - мара мільёнаў стала рэальнасцю»

Круглы стол пад канвоем.

«Лукашэнка ў СІЗА КДБ - мара мільёнаў стала рэальнасцю», - менавіта так павінны былі ў ідэале анансаваць ягоную сустрэчу з палітзьняволенымі дзяржаўныя тэлеканалы ў суботу ўвечары, піша Ірына Халіп для «Новай газеты». Але яны прамаўчалі, уключыўшы толькі кароценькае відэа. І туманна кіўнулі, што змест размовы Лукашэнкі з палітвязнямі (палітвязнямі іх, вядома, у эфіры ніхто не назваў) з ініцыятывы ўсіх удзельнікаў размовы застанецца таямніцай. Магчыма, іншыя ўдзельнікі размовы маюць зусім супрацьлеглае меркаванне на гэты конт, але іх, уласна ніхто не пытаўся: пад канвоем прывялі - пад канвоем павялі. Так што пакуль ёсць толькі маленькія кавалачкі інфармацыі.

У суботу раніцай Аляксандр Лукашэнка прыехаў у СІЗА КДБ і правёў там чатыры з паловай гадзіны ў стане дыялогу. З розных камер да яго накіравалі кандыдата ў прэзідэнты Віктара Бабарыку, ягонага сына Эдуарда, каардынатара штаба Бабарыкі Юрыя Васкрасенскага, адваката Максіма Знака і Іллю Салея, юрыста-гаспадарніка Лілію Уласаву, дырэктара ІТ-кампаніі PandaDoc Дзмітрыя Рабцэвіча, паліттэхнолага Віталя Шклярава. І ўсе яны абмяркоўвалі канстытуцыйную рэформу. Гэта стала вядома з паведамлення тэлеграм-канала «Пул Першага» 15.35: канал апублікаваў агульную фатаграфію з каментаром: «Мэта прэзідэнта - пачуць меркаванне ўсіх». А шостай гадзін вечара там жа з'явіўся кароткі фрагмент відэазапісу. Праўда, прамаўляе ў тым відэа толькі сам Лукашэнка: «Я падумаў, зыходзячы з папрокаў вашых прыхільнікаў, што самыя радыкальныя прапановы ва ўсіх пытаннях... Не трэба зацыклівацца толькі на Канстытуцыі. Палова тут, як я разумею, юрысты і выдатна разумеюць, што Канстытуцыю на вуліцы не напішаш. Я гляджу на гэта шырэй, спрабую пераканаць не толькі вашых прыхільнікаў, але і ўсё грамадства ў тым, што на праблему трэба глядзець шырэй».

Здавалася, вечарам дзяржаўныя тэлеканалы перапыняць свае трансляцыі і запусцяць ўсю гэтую размову на чатыры гадзіны, як гэта заўсёды бывае, калі Лукашэнка размаўляе. Але навінавыя выпускі не выйшлі за рамкі таго, што ўжо даў лукашэнкаўскі тэлеграм-канал, - хіба што да відэа, дзе наведвальнік СІЗА кажа пра Канстытуцыю, падмантажавалі яшчэ некалькі секунд відэазапісу, на якім зняволеныя нязмушана смяюцца. («Як жывяце?» - жартуе Мікіта Сяргеевіч. «Добра!» - жартуюць калгаснікі. Многія беларусы ўчора ўзгадалі гэты стары савецкі анекдот).

Вядома, беларусы чакалі: ну цяпер палітвязняў выпусцяць проста цяпер? Калі ўжо Лукашэнка прыйшоў і сеў размаўляць, хоць некалькі месяцаў запар казаў, што гэта проста злачынцы, - значыць, дакладна выпусцяць, і неадкладна. Але нікога не вызвалілі.

Таму што нядзеля - гэта дзень традыцыйнага маршу пратэсту. І калі б ўчорашнія зняволеныя сёння з'явіліся на маршы - іх бы сустракалі, як «Бітлоў». Затое калі б яны сказалі людзям: «Мы тут пагутарылі і пастанавілі, што пара сыходзіць з вуліц і пачынаць дыялог аб канстытуцыйнай рэформе», - ім бы адказалі «дык хто вы ўвогуле такія, каб указваць, што нам рабіць?». Пратэст знішчыць не ў стане ўжо ніводзін маральны аўтарытэт. А вось узмацніць сваёй прысутнасцю - папросту. Так што няма чаго ім усім сустракацца. І пасля «дыялогу» у СІЗА Аляксандр Лукашэнка з'ехаў у адну з сваіх 18 рэзідэнцый, а зняволеныя адправіліся пад канвоем на свае шконкі.

Дарэчы, звярніце ўвагу: на той сустрэчы не было ні Мікалая Статкевіча, ні Паўла Севярынца, ні Яўгена Афнагеля, ні Сяргея Ціханоўскага. Лідараў апазіцыі і папулярных блогераў Лукашэнка занадта баіцца, каб размаўляць з імі, нават калі яны пад канвоем і ў кайданках. Зрэшты, Сяргею Ціханоўскаму суботнім вечарам дазволілі патэлефанаваць жонцы. Галоўнае з той тэлефоннай размовы - фраза Сяргея: «Трэба быць жорсткімі». Святлана паабяцала.

У штабе Ціханоўскай увечары сказалі, што яна наогул чакала званка не ад мужа, а ад Лукашэнкі. Нездарма чакала. Лукашэнка - мізагін, ён з жанчынамі ў дыялог не ўступае.

Таму, дарэчы, на тую сустрэчу не прывялі пад канвоем ні прадстаўніцу штаба Віктара Бабарыкі Марыю Калеснікаву, ні каардынатарку таго ж штаба Святлану Купрэеву. Для Лукашэнкі гэта – у цяжар. Не, ён ахвотна камунікуе з чыноўніцамі, якія гатовыя аблізваць ягоныя чаравікі. Але з жанчынамі, якія ад яго не залежаць, яму абмяркоўваць няма чаго. Толькі не пытайцеся, чаму, у такім выпадку, на сустрэчу прывялі Лілію Уласаву. Магчыма, паводле тэрытарыяльнай прыкметы - Уласава тут, у СІЗА КДБ, а Калеснікава - у Жодзіне. А можа, не захацеў бачыць на сустрэчы Калеснікаву праз ейную папулярнасць. Ці захацеў, але перадумаў. У яго матывах даўно ўжо павінны разбірацца профільныя спецыялісты, а не журналісты.

А наогул пры ўсіх агідных дэкарацыях сам факт з'яўлення Лукашэнкі ў СІЗА КДБ - гэта добрая навіна. Таму што гэта першая прыкмета капітуляцыі. Па-першае, на Лукашэнку ціснуць звонку, і хай па-рознаму і з рознымі мэтамі, але і з усходу, і з захаду. Такі хаўруснік не патрэбны наогул нікому. А па-другое, хлусня, высвятляецца, больш не працуе, прычым ніводная: ні пра тое, што Лукашэнка перамог, ні пра тое, што за кратамі сядзяць злачынцы, ні пра тое, што яго падтрымліваюць народныя масы, а на вуліцы выходзяць купкі праплачаных адмарозкаў. Ніхто ў гэта ўжо ніколі не паверыць. У часы смартфонаў хлусіць становіцца ўсё цяжэй. Лепш ужо сумленна пайсці ў турму.