У Беларусі наспявае бюджэтная праблема

Гэты год зблытаў усе карты Мінфіну.

Міністр фінансаў прызнаўся, што дакладна не ведае, які дэфіцыт бюджэту чакае Беларусь ў 2021 годзе, пішуць banki24.by.

Але са словаў чыноўніка зразумела, што ў грашовым выразе дзірка будзе вельмі вялікая. Рэспубліканскі бюджэт на 2020 год упершыню за некалькі гадоў прынялі з планавым дэфіцытам.

Мінфін тады палічыў, што выдаткі не сыдуцца з прыбыткамі на 995,1 млн BYN. Галоўнай праблемай фінансісты меркавалі падатковы манеўр у Расеі.

Але год зблытаў усе карты Мінфіну. Эпідэмія каранавірусу абваліла эканамічную актыўнасць па ўсім свеце і заадно абрынула кошты нафты і іншых сыравінных тавараў.

У выніку Мінфін закрыў 8 месяцаў 2020-га з дэфіцытам 1,5 млрд BYN. Актуальны ўдакладнены план дэфіцыту рэспубліканскага бюджэту складае 2,2 млрд BYN.

У верасні намеснік міністра фінансаў Андрэй Белкавец паведаміў, што выніковы дэфіцыт за ўвесь 2020 год будзе значна вышэйшы. Паводле ягоных словаў, у асноўным сцэнары перавышэнне выдаткаў над прыбыткамі складзе 3 млрд BYN. На думку Белкаўца, пакуль сітуацыя развіваецца ў рамках асноўнага сцэнара Мінфіна. Белкавец згадаў стрэс-тэставанне бюджэтнай сістэмы, якое правялі ўлады.

Намеснік міністра нагадаў, што ў Мінфіна яшчэ ёсць рэшткі прафіцыту мінулых гадоў. Паводле звестак чыноўніка, міністэрства карыстаецца рэшткамі на рахунках Нацбанка і гэтыя рэшткі дасягаюць 6 млрд BYN.

У канцы верасня Белкавец пакінуў дзяржслужбу і перайшоў на працу ў Еўрагандаль – дырэктарам у інвестыцыях. Неўзабаве пасля гэтага стала вядома, што кампанія рыхтуе новы выпуск еўрабондаў, які арыентавана складзе 300 млн USD.

У пачатку кастрычніка выступіў былы кіраўнік Белкаўца і цяперашні міністр Юры Селіверстаў. Селіверстаў сказаў, што ў 2021 годзе бюджэт зноў будзе з дэфіцытам і назваў гэта «нармальнай практыкай».

Кіраўнік Мінфіна заявіў, што бюджэт яшчэ дапрацоўваецца ва ўрадзе. Селіверстаў не змог назваць канкрэтны памер дэфіцыту, але выказаў меркаванне, што ён будзе не меншы, чым у Расеі (2% ад ВУП).

Паводле інфармацыі, якой валодаюць banki24.by, у верасні ўлады закладвалі на 2021 год ВУП у аб'ёме 157,3 млрд BYN.

Такім чынам, дэфіцыт-2021 можна ацаніць як большы за 3 млрд BYN. Зыходзячы з бюджэтных сцэнарыяў Мінфіна, у асноўным сцэнары «заначкі» ў аб'ёме 6 млрд BYN хопіць да канца 2021, а ў стрэсавым грошы скончацца ў 2021 годзе.

У любым выпадку перад Мінфінам ва ўвесь рост паўстае праблема – за кошт чаго фінансаваць верагодны дэфіцыт пасля 2021 года. У 2000-х гг. рабілі вельмі проста: Нацбанк крэдытаваў урад і тым самым уліваў эмісійныя грошы ў эканоміку.

Другі сумны вынік вялікага дэфіцыту рэспубліканскага бюджэту – напружанне ў пераліку грошай у Фонд сацыяльнай абароны. Нават на фоне павышэння пенсійнага веку бюджэт ФСАН мае першасны дэфіцыт, які пакрывае трансферт з рэспубліканскага бюджэту. У 2020 годзе гэты трансферт у плане роўны 1,963 млрд BYN.

Цяжкасці з выкананнем рэспубліканскага бюджэту ланцужком азначаюць праблемы з выплатай пенсій. Каб развязаць такую праблему, давядзецца альбо яшчэ раз павысіць узрост выхаду на пенсію, альбо махнуць рукой на яе маленькі памер.