Эканаміст: Беларусь чакае альбо інфляцыя, альбо беспрацоўе

Рэзерваў для кампенсацыі дэфіцыту бюджэту ўлада не мае.

З папярэдняй ацэнкі Мінфіна, дэфіцыт бюджэту Беларусі на 2021 год можа скласці блізу 2% ад ВУП, заявіў днямі ў «Галоўным эфіры» БТ міністр фінансаў Юрый Селіверстаў.

Таксама Мінфін Беларусі не выключае росту дэфіцыту рэспубліканскага бюджэту ў 2020 годзе да 5 млрд рублёў.

Наколькі крытычная лічба на 2% ВУП, у каментары «Ежедневнику» распавёў кіраўнік праекта «Кошт урада» Уладзімір Кавалкін. Ён назваў гэтую лічбу значнай з улікам таго, што рэзервы на зыходзе, а папоўніць іх няма адкуль.

«Гэта прывядзе ці да інфляцыі, альбо да росту беспрацоўя. У кожным выпадку ўзровень жыцця ў краіне ўпадзе прыстойна», - сказаў экспэрт.

Як растлумачылі ў Мінфіне, дзяржаве давядзецца аптымізаваць выдаткі. Якія сферы гэта закране?

Найперш, на думку Кавалкіна, гэта заўсёды тычыцца розных інвестыцый у самым шырокім сэнсе гэтага слова.

«Пад інвестыцыямі разумеюцца выдаткі, звязаныя з капіталаўкладаннямі, - удакладніў ён. - Гэта могуць быць выдаткі на будаўніцтва сацыяльных аб'ектаў: школ, дзіцячых садкоў, бальніц, універсітэтаў, закупка новага сучаснага абсталявання ў гэтыя ўстановы».

Эксперт дадаў, што дзяржава ў выпадку наяўнага дэфіцыту бюджэту абразае часцей за ўсё гэтыя выдаткі.

«Што тычыцца мясцовых бюджэтаў, то там будуць скарачацца хутчэй за ўсё выдаткі, звязаныя з добраўпарадкаваннем, ЖКГ, з будаўніцтвам дарог», - сказаў ён.

Чаму адбылася прасадка бюджэту?

Як мяркуе экспэрт, тут адыгралі сваю ролю некалькі чыннікаў. Першы і адзін з важных паводле істотнасці ўплыву на эканоміку - гэта расейскі падатковы манеўр у нафтавай галіне, і як вынік яго: улады Беларусі больш не атрымаюць вывазных мыт на нафту.

«Другі чыннік - гэта вялікая дзяржаўная запазычанасць, якую краіне складана абслугоўваць. Яна можа быць не крытычная з пункту гледжання дзяржаўнай запазычанасці да ВУП на гэты момант, але яна крытычная з пункту гледжання таго, што ў асноўным сфармаваная ў замежнай валюце», - сказаў кіраўнік праекта «Кошт урада».

Гэта азначае, што ў сітуацыі інфляцыі нагрузка на бюджэт будзе ўзрастаць. Іншымі словамі, пры абясцэньванні рубля трэба будзе выдаткоўваць больш рублёў на закупку даляраў, каб вярнуць пазыку.

Трэцім чыннікам Уладзімір Кавалкін назваў падзеі, якія адбыліся ў краіне 9-11 жніўня, і ўсё, што было за гэтым. Дзяржава падарвала давер да сябе з боку грамадзян і бізнэсу, мяркуе экспэрт.

«Бізнэс дакладна на працягу пяці бліжэйшых гадоў будзе старацца выводзіць капітал з краіны і скарачаць інвестыцыі, што будзе азначаць запаволенне і згасанне бізнэс актыўнасці. Адпаведна, будзе падаць збор падаткаў», - сказаў ён.

Са слоў Кавалкіна, усе гэтыя чыннікі будуць ціснуць цягам найбліжэйшых гадоў на эканоміку і знішчаць дабрабыт беларускiх грамадзян. Сцэнар, пры якім узровень жыцця будзе падаць, рэалістычны, і гэты трэнд доўгатэрміновы, калі не зменіцца палітычная сітуацыя, падкрэсліў ён.

«Галоўная валюта - гэта давер. А ва ўлады яго няма»

Як патлумачыў Уладзімір Кавалкін, сама валюта нічога не значыць як такая. Яна набывае нейкае значэнне, калі грамадзяне вераць, што за гэтую паперку можна нешта купіць, і што дзяржава выканае свае гарантыі.

«Галоўная валюта - гэта давер у грамадстве. А яго няма. У бягучай сацыяльна-палітычнай сітуацыі, у кароткатэрміновым і сярэднетэрміновым перыядзе, эканамічных вагароў для развязання гэтай праблемы няма. Яны ляжаць у іншай плоскасці», - адзначыў ён.

Са слоў экспэрта, як бы міністр фінансаў або кіраўнік Нацбанка не спрабавалі развязаць эканамічныя праблемы эканамічнымі шляхамі, у гэтым канкрэтным выпадку ім гэта не ўдасца. Таму што ў іх няма вагароў, якія неабходныя, - яны знаходзяцца ў палітыкаў.

«Усё, што могуць зрабіць эканамічныя ўлады, - гэта зрабіць падзенне больш плаўным, менш катастрафічным для асобных груп грамадзян», - сказаў на заканчэнне Уладзімір Кавалкін.